Wiedza o współczesnym języku polskim (fonetyka i fonologia)
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 0100-PL100A |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Wiedza o współczesnym języku polskim (fonetyka i fonologia) |
Jednostka: | Wydział Filologiczny |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
0 LUB
3.00
(w zależności od programu)
|
Język prowadzenia: | (brak danych) |
Forma studiów: | stacjonarne |
Wymagania wstępne: | Podstawowa wiedza szkolna o polskiej fonetyce. |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest uzyskanie uporządkowanej wiedzy o systemie fonologicznym współczesnej polszczyzny oraz wykorzystaniu środków fonologicznych w systemie morfologicznym języka polskiego. |
Efekty uczenia się: |
Student zna i rozumie: 1) miejsce i znaczenie fonologicznego i morfonologicznego podsystemu języka w jego ogólnej strukturze oraz w procesie komunikacji językowej (01P-1A_W01) 2) podstawowe pojęcia z zakresu fonetyki, fonologii i morfonologii (01P-1A_W02) 3) zasady opisu głosek polskich i funkcjonowania polskiego systemu fonologicznego i morfonologicznego (01P-1A_W02; 01P-1A_W03; 01P-1A_W04) 4) główne tendencje rozwojowe w zakresie systemu fonologicznego współczesnej polszczyzny (01P-1A_W02; 01P-1A_W03; 01P-1A_W04) 5) specyfikę przedmiotową i metodologiczną badań językoznawczych w odniesieniu do jego podsystemu fonologicznego i morfonologicznego (01P-1A_W01) Student potrafi: 1) posługiwać się terminologią językoznawczą niezbędną do opisu fonologicznej i morfonologicznej płaszczyzny współczesnego języka polskiego (01P-1A_U03) 2) wyszukiwać, analizować i opisywać zjawiska fonetyczne oraz samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze (01P-1A_U01; 01P-1A_U04) 3) mówić zgodnie z prawidłami wymowy polskiej i korygować wypowiedzi innych osób pod tym kątem, odwołując się przy tym do posiadanej wiedzy lingwistycznej (01P-1A_U05) 4) rozstrzygać wątpliwości w zakresie poprawnej wymowy polskiej (01P-1A_U02; 01P-1A_U04) 5) przygotować typową pracę pisemną oraz wystąpienie ustne w języku polskim z zakresu fonetyki, fonologii i morfonologii współczesnej polszczyzny z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych i analizy językoznawczej (01P-1A_U07; 01P-1A_U08; 01P-1A_U01) 6) współpracy w grupie w zakresie organizowania jej pracy oraz wchodzenia w wyznaczone role (01P-1A_U012) Student jest gotów do: 1) werbalizowania własnej opinii i obrony własnego stanowiska, krytycznego myślenia i rozwiązywania problemów (01P-1A_K01) 2) samooceny w zakresie sprawności językowej, wrażliwość na słowo, odpowiedzialności za język jako podstawowe źródło kultury i tożsamości narodowej (01P-1A_K02; 01P-1A_K04) 3) określania priorytetów służących realizacji wyznaczonego przez siebie lub innych zadania (01P-1A_K03) |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/2022" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-01-23 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia konwersatoryjne, 30 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz | |
Prowadzący grup: | Anna Sokół-Klein, Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Ocena zgodna z regulaminem studiów
Ćwiczenia konwersatoryjne - Ocena zgodna z regulaminem studiów Wykład - Zaliczenie |
|
Czy ECTS?: | T |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/2021" (zakończony)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-02-07 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia konwersatoryjne, 30 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz | |
Prowadzący grup: | Elwira Olejniczak, Edyta Pałuszyńska, Anna Sokół-Klein, Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Ocena zgodna z regulaminem studiów
Ćwiczenia konwersatoryjne - Ocena zgodna z regulaminem studiów Wykład - Zaliczenie |
|
Czy ECTS?: | T |
|
Metody dydaktyczne: | Wykład, prezentacja, metody ćwiczeniowo-praktyczne (ćwiczeń przedmiotowych), dyskusja, elementy wykładu konwersatoryjnego |
|
Sposoby i kryteria oceniania: | Wykład: zaliczenie (na podstawie obecności; egzamin po III semestrze). Konwersatorium: zaliczenie na ocenę (ocena semestralna konwersatorium uwzględnia: oceny z kolokwiów, ćwiczeń przedmiotowych oraz aktywność na zajęciach). Ocena końcowa przedmiotu = 100% oceny z konwersatorium. Studenta obowiązuje obecność na wykładzie (dopuszczalna jedna nieobecność) i konwersatorium (dopuszczalne dwie nieobecności) oraz aktywny udział w zajęciach, zaliczenie sprawdzianów oraz systematyczne wykonywanie ćwiczeń przedmiotowych.. |
|
Treści kształcenia: | A. FONETYKA : 1. Przedmiot i działy fonetyki. Pojęcie głoski. Głoska a litera. Mowa a pismo. Podstawowe zasady pisowni polskiej. Alfabet fonetyczny. 2. Narządy mowy i ich funkcje w procesie mówienia. 3. Charakterystyka artykulacyjna i akustyczna samogłosek polskich i ich klasyfikacja. 4. Charakterystyka artykulacyjna i akustyczna spółgłosek polskich właściwych i ich klasyfikacja. Spółgłoski miękkie. Istota miękkości. Spółgłoski spalatalizowane i palatalne. Asynchroniczna i synchroniczna wymowa spółgłosek spalatalizowanych. Głoski sonorne. Głoski przejściowe (półsamogłoski). 5. Realizacja polskich samogłosek nosowych w różnych kontekstach fonetycznych. Tendencje do odnosowienia i dyftongizacji samogłosek nosowych we współczesnej wymowie polskiej. Wtórne samogłoski nosowe. 6. Upodobnienia fonetyczne, ich istota i klasyfikacja. Uproszczenia grup spółgłoskowych. Wpływ tempa mówienia na procesy asymilacji głosek. 7. Regionalne cechy wymowy. Pojęcie sylaby. Charakterystyka fonetyczna akcentu polskiego. Enklityki i proklityki. Wyjątki od paroksytonicznego akcentowaniu wyrazów. B. FONOLOGIA: 1. Cechy dystynktywne i konstytutywne dźwięków mowy. Cechy redundantne dźwięków mowy. Pojęcie opozycji fonologicznej. Typy opozycji fonologicznych. Pojęcie fonemu. Fonem a głoska. Alofony. Różne definicje fonemu. 2. Warianty kombinatoryczne i fakultatywne współczesnej polszczyzny ogólnej. Pojęcie korelacji fonologicznej. Korelacje fonologiczne we współczesnej polszczyźnie ogólnej. Neutralizacja opozycji fonologicznych. 3. Ogólna charakterystyka polskiego systemu fonologicznego. Cechy dystynktywne polskich fonemów spółgłoskowych. Korelacje fonologiczne w obrębie spółgłosek. Ważniejsze warianty spółgłoskowe (pozycyjne i fakultatywne). Korelacja dźwięczności i bezdźwięczności. Regionalne różnice w jej neutralizacji (tzw. „warszawska” i „krakowska” wymowa międzywyrazowa). Różne ujęcia korelacji twardych i miękkich spółgłosek wargowych w związku ze zjawiskiem synchronicznej i asynchronicznej realizacji palatalizacji. Różnice w opisach fonologicznych polszczyzny. 4. Cechy dystynktywne polskich fonemów samogłoskowych. Ogólna charakterystyka polskiego systemu wokalicznego. Różne interpretacje stosunku i:y, ich związek z ujęciem opozycji miękkich i twardych spółgłosek wargowych. Jednofonemowość i dwufonemowość nosówek. C. MORFONOLOGIA: 1. Rola podsystemu morfologicznego w strukturze języka. 2. Pojęcie mofemu, morfu, alomorfu, morfonemu. 3. Alternacje morfonologiczne współczesnego języka polskiego. Zjawisko supletywizmu. |
|
Literatura: |
Literatura podstawowa: Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, Wrocław 2007 Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego. Ćwiczenia, Warszawa 2007 Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa (wyd. drugie, zmienione) 1998 Literatura uzupełniająca: Dłuska M., Fonetyka polska, Kraków 1950 Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. L. Dukiewicz, I. Sawicka, Kraków 1995 Prawidła poprawnej wymowy polskiej, oprac. Z. Klemensiewicz, uzup. S. Urbań-czyk, Kraków 1995 Stieber Z., Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, [tu:] cz. II, Zarys fonologii współczesnej polszczyzny kulturalnej, Warszawa 1968 Trubiecki N. S.: Podstawy fonologii, Warszawa 1970 Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980 Wierzchowska B., Wymowa polska, Warszawa 1970 |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2019/2020" (zakończony)
Okres: | 2019-10-01 - 2020-02-23 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia konwersatoryjne, 30 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz | |
Prowadzący grup: | Michalina Biernacka, Aleksandra Kujawiak, Edyta Pałuszyńska, Izabela Różycka, Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz, Agnieszka Wierzbicka | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Ocena zgodna z regulaminem studiów
Ćwiczenia konwersatoryjne - Ocena zgodna z regulaminem studiów Wykład - Zaliczenie |
|
Czy ECTS?: | T |
Właścicielem praw autorskich jest UNIWERSYTET ŁÓDZKI.