Wiedza o historycznym rozwoju polszczyzny (leksyka)

T

zaliczenie na ocenę

T

zaliczenie na ocenę

T

zaliczenie na ocenę

Metody wykorzystywane na konwersatorium:

Ćwiczenia przedmiotowe;

klasyczna metoda problemowa,

dyskusja dydaktyczna.

Metody wykorzystywane na wykładzie:

wykład konwencjonalny,

wykład z prezentacją multimedialną,

klasyczna metoda problemowa.

Konwersatorium kończy się zaliczeniem na ocenę. Studenta obowiązuje obecność na konwersatorium (dopuszczalna jedna nieobecność), aktywne w nim uczestnictwo i bieżące wykonywanie ćwiczeń (oceniane w sposób ciągły). Na ocenę ostateczną składa się ocena wykonania ćwiczeń oraz aktywność na zajęciach.

Wykład kończy się zaliczeniem na ocenę na podstawie końcowego testu. Studenta obowiązuje obecność na wykładzie (dopuszczalna jedna nieobecność).

1. Analiza merytoryczna i językowa wypowiedzi ustnych studenta; odpowiedzi na zadane pytania) i ocena jego umiejętności problematyzowania i samodzielnego interpretowania, argumentowania w dyskusji (ew1-4, eu1-4, ek1-2).

2. Praca pisemna.

1. Dziedzictwo prasłowiańskie w polskiej leksyce.

2. Mechanizmy rozwoju leksyki

a) zanikanie wyrazów – przyczyny, typy archaizmów, bierny i czynny zasób słownictwa, funkcje archaizmów;

b) tworzenie nowych wyrazów – przyczyny, mechanizmy i obszary powstawania nowej leksyki, funkcje neologizmów;

c) nadawanie nowych znaczeń wyrazom – przyczyny, typy neosemantyzmów;

d) przejmowanie i adaptacja zapożyczeń;

3. Zapożyczenia w zasobie leksykalnym polszczyzny (źródła, typy zapożyczeń, sposoby adaptacji, zapożyczenia nazw własnych – imiona, chrematonimy itp.).

4. Derywacja słowotwórcza w rozwoju słownictwa(np. rozbudowywanie gniazd słowotwórczych, adaptacja słowotwórcza zapożyczeń, rola obcych prefiksów itp.).

5. Rozwój semantyczny wyrazów (klasyfikacja zmian semantycznych).

6. Anglicyzmy w rozwoju historycznym polszczyzny.

7. Latynizmy w rozwoju historycznym polszczyzny.

L. Jankowiak, Prasłowiańskie dziedzictwo leksykalne we współczesnej polszczyźnie ogólnej, Poznań 1997.

W. Cyran, Mechanizmy zapożyczania wyrazów w języku polskim, „RKJ ŁTN” 20, 1974, s. 23-37.

D. Buttler, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa 1978.

A. Witalisz, Przewodnik po anglicyzmach w języku polskim, Kraków 2016 (online, wolny dostęp).

E. Rzetelska-Feleszko, Polska kultura językowa pod szczególnie silnym wpływem łaciny, w: Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy, red. E. Woźniak, t. 1, Łodź 2000, s. 91-100.

M. Pastuchowa, Ukryte dziedzictwo. Ślady dawnej leksyki w słownictwie współczesnej polszczyzny, Katowice 2008.

M. Szymczak, Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego w historii i dialektach języka polskiego, Warszawa 1966.

A. Piela, Słownik frazeologizmów z archaizmami, Katowice 2018.

słowniki etymologiczne języka polskiego, słowniki historyczne języka polskiego

Słownik pojęciowy języka staropolskiego

komentarze językowe R. Zarębskiego na stronie Uniwersytetu Łódzkiego w cyklu Zapomniane słowa oraz Słowo o przysłowiach (np. zbić z pantałyku, spalić na panewce, kołomyja, banialuki itp.), https://biuroprasowe-uni-lodz.prowly.com

Literatura uzupełniająca:

M. Bańko, Geszeft i landara. O przyczynach pejoratywizacji zapożyczeń, „Białostockie Archiwum Językowe” 20, 2020, s. 33-43.

E. Woźniak, O stylistycznym zróżnicowaniu dawnej leksyki – na przykładzie oficjalnych i potocznych nazw dziecka nieślubnego, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” vol. 25, nr 1, 2018, s. 225-237.

U. Wójcik, O neosemantyzacji zapożyczeń łacińskich we współczesnej polszczyźnie (na wybranych przykładach), „AUL. Folia Linguistica” 54, 2020, s. 151-163.

R. Zarębski, Rzeczownikowe prefiksy obcego pochodzenia w historii języka polskiego, Łódź 2012 (wybrane fragmenty).