Sztuka średniowieczna – malarstwo i rzeźba

T

wykład konwersatoryjny, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie najważniejszym (70% wagi oceny końcowej ) sposobem oceny udziału w wykładach; dodatkowo w ramach ćwiczeń sposobem oceniania założonych efektów uczenia będą kolokwia do poszczególnych zagadnień omawianych w czasie wykładu

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie sposobem oceny osiągnięcia założonych efektów ;

Szczegółowy opis przedmiotu (treści programowe):

Detailed description of the subject (program content):

Zagadnienia omawiane w ramach wykładu:

Topics covered in the lecture:

1 Najważniejsze cechy malarstwa niderlandzkiego w XV w. (tematyka, artyści; sposoby ukazywania symboliki religijnej; problem perspektywy; wpływ devotio moderna na powstanie nowych typów ikonograficznych)

Sugerowane lektury:

Végh Janos, Malarstwo niderlandzkie XV wieku, Warszawa (1977)

Mazurczak Urszula, Zagadnienie czasu przedstawionego w obrazie na przykładzie niderlandzkiego malarstwa tablicowego XV w., Lublin 1984; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

1 The most important features of Netherlandish painting in the 15th century.

2 Sztuka Burgundii i Francji w XIV i XV w. (iluminacje burgunckie; rozwój malarstwa tablicowego od M. Broederlama; działalność J. Fouqueta; działalność Enguerranda Quartona

Sugerowane lektury:

Secomska Krystyna, Mistrzowie i książęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku, Warszawa 1989; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

2 The art of Burgundy and France in the 14th and 15th centuries (Burgundian illuminations; development of panel painting from M. Broederlam; the work of J. Fouquet; the work of Enguerrand Quarton

3 Malarstwo gotyckie. Przemiany stylistyczne w sztuce francuskiej XIII wieku (czynniki sprzyjające rozwojowi ikonografii świeckiej; rola środowiska paryskiego w czasach Ludwika Świętego; działalność Jeana Pucelle; gotyk międzynarodowy

Sugerowane lektury:

Eörsi Anna, Gotyk międzynarodowy, Warszawa (1984)

Couchoud Jean Paul, Sztuka francuska, Warszawa 1985, t. I,

3 Gothic painting. Stylistic changes in French art in the 13th century (factors tending the development of secular iconography; the role of the Parisian environment in the times of Saint Louis; the activity of Jean Pucelle; international Gothic

4 Rzeźba gotycka. Programy ikonograficzne rzeźby architektonicznej- katedry; programy rzeźbiarskie katedr niemieckich i francuskich; rozwój rzeźby nie związanej z architekturą

Sugerowane lektury: Gotyk. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomanna, 2004

4 Gothic Sculpture. Iconographic Programs of Architectural Sculpture - Cathedrals; Sculptural Programs of German and French Cathedrals; Development of Sculpture Unrelated to Architecture

5 Malarstwo włoskie od XII do połowy XIV (do zarazy 1348 roku); nowe typy obrazu- maesta; sposoby budowania iluzji przestrzennej; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; bracia Lorenzetti. Przemiany prowadzące od maniera graeca do nova maniera dulcissima- stylu odwołującego się do naturalizmu i źródeł antycznych.

Sugerowane lektury: Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

5 Italian painting from the 12th century to the mid-14th century (until the plague of 1348); new types of painting – maestà; methods of creating spatial illusion; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; the Lorenzetti brothers. Transformations leading from maniera graeca to nova maniera dulcissima – a style drawing on naturalism and ancient sources.

6 Rzeźba romańska. Rzeźba włoska, problem ciągłości tradycji antycznej i jej przeniesienia z Włoch do sztuki niemieckiej ( Naumburg) w czasie panowania Staufów; twórczość mistrza Wiligelma; Benedetto Atelamiego; Nicolo i Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. Romańska rzeźba francuska; przyczyny wykształcenia się w miarę jednolitego stylu i tematyki dekoracji kościołów.

6. Romanesque Sculpture. Italian sculpture, the problem of the continuity of the ancient tradition and its transfer from Italy to German art (Naumburg) during the rule of the Hohenstaufen dynasty; the work of Master Wiligelmo; Benedetto Atelami; Nicolo and Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. French Romanesque sculpture; the reasons for the development of a relatively uniform style and themes in church decoration.

Sugerowane lektury: Sauerland Wilibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 2001; Sztuka romańska. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomana, 2004

7 Sztuka karolińska i ottońska. Idea renovatio imperii christianorum; funkcja sztuki; problem ikonoklazmu na Zachodzie – Libri Carolini; najważniejsze skryptoria i szkoły iluminacji karolińskiej ( skryptorium akwizgrańskie, Reims, Tours, skryptoria Karola Łysego); główne ośrodki sztuki ottońskiej; rozwój ikonografii władzy.

7. Carolingian and Ottonian art. The idea of renovatio imperii christianorum; the function of art; the problem of iconoclasm in the West – Libri Carolini; the most important scriptoria and schools of Carolingian illumination (the scriptoria of Aachen, Reims, Tours, the scriptoria of Charles the Bald); the main centers of Ottonian art; the development of the iconography of power.

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa 1973: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy Łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001; Banniard Michel, Geneza kultury europejskiej V –VIII w., Warszawa 1995

8 Sztuka wczesnego średniowiecza. Sztuka iryska (ciągłość tradycji celtyckiej, problem ornamentu jako sposobu odwzorowania rzeczywistości, związki pomiędzy sztuką i poezją iryjską). Sztuka mozarabska (wpływy islamu, główne skryptoria, problematyka tzw. kodeksów Beatusa z Liebany).

8. Early Medieval Art. Irish art (continuity of the Celtic tradition, the problem of ornament as a means of representing reality, the connections between Irish art and poetry). Mozarabic art (Islamic influences, major scriptoria, the problems of the so-called Beatus of Liebana codes).

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin ( 2001); Strzelczyk Jerzy, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987; Bulas Ryszarda, Symbole pogańskie na celtyckich krzyżach, Lublin 2002; Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987.

9 Ikona. (geneza ikony, najważniejsze argumenty biblijne w sporze pomiędzy ikonodulami i ikonoklastami; typy ikon maryjnych; podstawowa terminologia opisująca ikonę i ikonostas.

9 Icon. (genesis of the icon, the most important biblical arguments in the dispute between iconodules and iconoclasts; types of Marian icons; basic terminology describing icons and iconostasis.

Sugerowane lektury: Christoph Schönborn, Ikona Chrystusa, Poznań 2001; Molé Wojsław, Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław –Kraków 1955; Bielawski Maciej, Blask ikon, Kraków 2005; Meyendorff John, Teologia bizantyjska.Historia i doktryna, Kraków 2007; Belting Hans, Likeness and Presence. A history of the Image before the Era of Art, Chicago 1994; Cormack Robin, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, Kraków 1999.

10 Sztuka bizantyjska ( najważniejsze typy ikonograficzne; techniki dekoracji monumentalnej- mozaiki; periodyzacja sztuki bizantyjskiej ; zabytki Rawenny jako przykład ciągłości pomiędzy sztuką wczesnochrześcijańska a bizantyjską okresu Justyniana).

10 Byzantine art (the most important iconographic types; monumental decoration techniques - mosaics; periodization of Byzantine art; monuments of Ravenna as an example of continuity between early Christian and Byzantine art of the Justinian period).

Sugerowane lektury: Mango C., Historia Bizancjum, Gdańsk 2004; Ostrogorski George, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967; Walter Christoph, Sztuka i obrządek kościoła bizantyńskiego, Warszawa 1992, Kłosińska Janina, Sztuka bizantyjska, Warszawa 1975.

11 Sztuka wczesnochrześcijańska. Problem zakazu biblijnego; malarstwo katakumbowe – najważniejsze tematy i chronologia; rzeźba sarkofagowa i wolnostojąca; dekoracje monumentalne- kształtowanie się programu dekoracji kościoła; przykłady modyfikowania motywów antycznych w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

11. Early Christian Art. The problem of the biblical prohibition; catacomb painting – the most important themes and chronology; sarcophagus and free-standing sculpture; monumental decorations – the development of the church decoration program; examples of modifying ancient motifs in early Christian art.

Sugerowane lektury: Filarska Barbara, Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986, Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988; Simon Marcel, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981.

12 Biblia i alegoreza biblijna jako źródło symboliki średniowiecznej (aleksandryjska i antiocheńska szkoła egzegetyczna, typologia biblijna, historia przekładów Biblii – do pocz. XVI w.

12. The Bible and biblical allegory as a source of medieval symbolism (Alexandrian and Antiochian exegetical schools, biblical typology, history of Bible translations – until the beginning of the 16th century)

Sugerowane lektury: Langkammer Hugolin, Słownik Biblijny, Katowice 1990; Zieliński Jacek, Jerozolima, Ateny, Aleksandria, Wrocław 2000.

13 Sztuka średniowieczna jako konkretyzacja obrazu świata ( typy ikonograficzne ukazujące strukturę świata; problem przedstawiania i rozumienia terminu historia i koncepcji czasu; najważniejsze cechy kosmosu chrześcijańskiego (wpływ tradycji antycznej, układ elementów, humorów, planet; mapy świata; problem hierarchicznego przedstawiania rzeczywistości; problem pankalii i pansemiozy w średniowieczu).

13. Medieval art as a concretization of the image of the world (iconographic types showing the structure of the world; the problem of presenting and understanding the term history and the concept of time; the most important features of the Christian cosmos (the influence of ancient tradition, the arrangement of elements, humors, planets; world maps; the problem of hierarchical representation of reality; the problem of pankalia and pansemiosis in the Middle Ages).

Sugerowane lektury: Eco Umberto, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Lewis C.S., Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, Kraków 1995.; Wildiers Norbert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999

Zalecana literatura:

Eco Uco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Wildiers Norebert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999; Duchowość chrześcijańska. Od początku do końca XII wieku, pod red. B. McGinn, J. Meyendorff, J. Leclercq, Kraków 2010; Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, pod red. J. Raitt, Kraków 2011; M. Walicki (red.), Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. I-II, Warszawa 1971;T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978; Z. Świechowski, Sztuka romańska, Warszawa 2005 (Dzieje sztuki polskiej, t. I); J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.

T

wykład konwersatoryjny, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie najważniejszym (70% wagi oceny końcowej ) sposobem oceny udziału w wykładach; dodatkowo w ramach ćwiczeń sposobem oceniania założonych efektów uczenia będą kolokwia do poszczególnych zagadnień omawianych w czasie wykładu

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie sposobem oceny osiągnięcia założonych efektów ;

Szczegółowy opis przedmiotu (treści programowe):

Detailed description of the subject (program content):

Zagadnienia omawiane w ramach wykładu:

Topics covered in the lecture:

1 Najważniejsze cechy malarstwa niderlandzkiego w XV w. (tematyka, artyści; sposoby ukazywania symboliki religijnej; problem perspektywy; wpływ devotio moderna na powstanie nowych typów ikonograficznych)

Sugerowane lektury:

Végh Janos, Malarstwo niderlandzkie XV wieku, Warszawa (1977)

Mazurczak Urszula, Zagadnienie czasu przedstawionego w obrazie na przykładzie niderlandzkiego malarstwa tablicowego XV w., Lublin 1984; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

1 The most important features of Netherlandish painting in the 15th century.

2 Sztuka Burgundii i Francji w XIV i XV w. (iluminacje burgunckie; rozwój malarstwa tablicowego od M. Broederlama; działalność J. Fouqueta; działalność Enguerranda Quartona

Sugerowane lektury:

Secomska Krystyna, Mistrzowie i książęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku, Warszawa 1989; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

2 The art of Burgundy and France in the 14th and 15th centuries (Burgundian illuminations; development of panel painting from M. Broederlam; the work of J. Fouquet; the work of Enguerrand Quarton

3 Malarstwo gotyckie. Przemiany stylistyczne w sztuce francuskiej XIII wieku (czynniki sprzyjające rozwojowi ikonografii świeckiej; rola środowiska paryskiego w czasach Ludwika Świętego; działalność Jeana Pucelle; gotyk międzynarodowy

Sugerowane lektury:

Eörsi Anna, Gotyk międzynarodowy, Warszawa (1984)

Couchoud Jean Paul, Sztuka francuska, Warszawa 1985, t. I,

3 Gothic painting. Stylistic changes in French art in the 13th century (factors tending the development of secular iconography; the role of the Parisian environment in the times of Saint Louis; the activity of Jean Pucelle; international Gothic

4 Rzeźba gotycka. Programy ikonograficzne rzeźby architektonicznej- katedry; programy rzeźbiarskie katedr niemieckich i francuskich; rozwój rzeźby nie związanej z architekturą

Sugerowane lektury: Gotyk. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomanna, 2004

4 Gothic Sculpture. Iconographic Programs of Architectural Sculpture - Cathedrals; Sculptural Programs of German and French Cathedrals; Development of Sculpture Unrelated to Architecture

5 Malarstwo włoskie od XII do połowy XIV (do zarazy 1348 roku); nowe typy obrazu- maesta; sposoby budowania iluzji przestrzennej; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; bracia Lorenzetti. Przemiany prowadzące od maniera graeca do nova maniera dulcissima- stylu odwołującego się do naturalizmu i źródeł antycznych.

Sugerowane lektury: Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

5 Italian painting from the 12th century to the mid-14th century (until the plague of 1348); new types of painting – maestà; methods of creating spatial illusion; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; the Lorenzetti brothers. Transformations leading from maniera graeca to nova maniera dulcissima – a style drawing on naturalism and ancient sources.

6 Rzeźba romańska. Rzeźba włoska, problem ciągłości tradycji antycznej i jej przeniesienia z Włoch do sztuki niemieckiej ( Naumburg) w czasie panowania Staufów; twórczość mistrza Wiligelma; Benedetto Atelamiego; Nicolo i Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. Romańska rzeźba francuska; przyczyny wykształcenia się w miarę jednolitego stylu i tematyki dekoracji kościołów.

6. Romanesque Sculpture. Italian sculpture, the problem of the continuity of the ancient tradition and its transfer from Italy to German art (Naumburg) during the rule of the Hohenstaufen dynasty; the work of Master Wiligelmo; Benedetto Atelami; Nicolo and Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. French Romanesque sculpture; the reasons for the development of a relatively uniform style and themes in church decoration.

Sugerowane lektury: Sauerland Wilibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 2001; Sztuka romańska. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomana, 2004

7 Sztuka karolińska i ottońska. Idea renovatio imperii christianorum; funkcja sztuki; problem ikonoklazmu na Zachodzie – Libri Carolini; najważniejsze skryptoria i szkoły iluminacji karolińskiej ( skryptorium akwizgrańskie, Reims, Tours, skryptoria Karola Łysego); główne ośrodki sztuki ottońskiej; rozwój ikonografii władzy.

7. Carolingian and Ottonian art. The idea of renovatio imperii christianorum; the function of art; the problem of iconoclasm in the West – Libri Carolini; the most important scriptoria and schools of Carolingian illumination (the scriptoria of Aachen, Reims, Tours, the scriptoria of Charles the Bald); the main centers of Ottonian art; the development of the iconography of power.

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa 1973: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy Łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001; Banniard Michel, Geneza kultury europejskiej V –VIII w., Warszawa 1995

8 Sztuka wczesnego średniowiecza. Sztuka iryska (ciągłość tradycji celtyckiej, problem ornamentu jako sposobu odwzorowania rzeczywistości, związki pomiędzy sztuką i poezją iryjską). Sztuka mozarabska (wpływy islamu, główne skryptoria, problematyka tzw. kodeksów Beatusa z Liebany).

8. Early Medieval Art. Irish art (continuity of the Celtic tradition, the problem of ornament as a means of representing reality, the connections between Irish art and poetry). Mozarabic art (Islamic influences, major scriptoria, the problems of the so-called Beatus of Liebana codes).

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin ( 2001); Strzelczyk Jerzy, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987; Bulas Ryszarda, Symbole pogańskie na celtyckich krzyżach, Lublin 2002; Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987.

9 Ikona. (geneza ikony, najważniejsze argumenty biblijne w sporze pomiędzy ikonodulami i ikonoklastami; typy ikon maryjnych; podstawowa terminologia opisująca ikonę i ikonostas.

9 Icon. (genesis of the icon, the most important biblical arguments in the dispute between iconodules and iconoclasts; types of Marian icons; basic terminology describing icons and iconostasis.

Sugerowane lektury: Christoph Schönborn, Ikona Chrystusa, Poznań 2001; Molé Wojsław, Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław –Kraków 1955; Bielawski Maciej, Blask ikon, Kraków 2005; Meyendorff John, Teologia bizantyjska.Historia i doktryna, Kraków 2007; Belting Hans, Likeness and Presence. A history of the Image before the Era of Art, Chicago 1994; Cormack Robin, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, Kraków 1999.

10 Sztuka bizantyjska ( najważniejsze typy ikonograficzne; techniki dekoracji monumentalnej- mozaiki; periodyzacja sztuki bizantyjskiej ; zabytki Rawenny jako przykład ciągłości pomiędzy sztuką wczesnochrześcijańska a bizantyjską okresu Justyniana).

10 Byzantine art (the most important iconographic types; monumental decoration techniques - mosaics; periodization of Byzantine art; monuments of Ravenna as an example of continuity between early Christian and Byzantine art of the Justinian period).

Sugerowane lektury: Mango C., Historia Bizancjum, Gdańsk 2004; Ostrogorski George, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967; Walter Christoph, Sztuka i obrządek kościoła bizantyńskiego, Warszawa 1992, Kłosińska Janina, Sztuka bizantyjska, Warszawa 1975.

11 Sztuka wczesnochrześcijańska. Problem zakazu biblijnego; malarstwo katakumbowe – najważniejsze tematy i chronologia; rzeźba sarkofagowa i wolnostojąca; dekoracje monumentalne- kształtowanie się programu dekoracji kościoła; przykłady modyfikowania motywów antycznych w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

11. Early Christian Art. The problem of the biblical prohibition; catacomb painting – the most important themes and chronology; sarcophagus and free-standing sculpture; monumental decorations – the development of the church decoration program; examples of modifying ancient motifs in early Christian art.

Sugerowane lektury: Filarska Barbara, Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986, Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988; Simon Marcel, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981.

12 Biblia i alegoreza biblijna jako źródło symboliki średniowiecznej (aleksandryjska i antiocheńska szkoła egzegetyczna, typologia biblijna, historia przekładów Biblii – do pocz. XVI w.

12. The Bible and biblical allegory as a source of medieval symbolism (Alexandrian and Antiochian exegetical schools, biblical typology, history of Bible translations – until the beginning of the 16th century)

Sugerowane lektury: Langkammer Hugolin, Słownik Biblijny, Katowice 1990; Zieliński Jacek, Jerozolima, Ateny, Aleksandria, Wrocław 2000.

13 Sztuka średniowieczna jako konkretyzacja obrazu świata ( typy ikonograficzne ukazujące strukturę świata; problem przedstawiania i rozumienia terminu historia i koncepcji czasu; najważniejsze cechy kosmosu chrześcijańskiego (wpływ tradycji antycznej, układ elementów, humorów, planet; mapy świata; problem hierarchicznego przedstawiania rzeczywistości; problem pankalii i pansemiozy w średniowieczu).

13. Medieval art as a concretization of the image of the world (iconographic types showing the structure of the world; the problem of presenting and understanding the term history and the concept of time; the most important features of the Christian cosmos (the influence of ancient tradition, the arrangement of elements, humors, planets; world maps; the problem of hierarchical representation of reality; the problem of pankalia and pansemiosis in the Middle Ages).

Sugerowane lektury: Eco Umberto, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Lewis C.S., Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, Kraków 1995.; Wildiers Norbert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999

Zalecana literatura:

Eco Uco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Wildiers Norebert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999; Duchowość chrześcijańska. Od początku do końca XII wieku, pod red. B. McGinn, J. Meyendorff, J. Leclercq, Kraków 2010; Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, pod red. J. Raitt, Kraków 2011; M. Walicki (red.), Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. I-II, Warszawa 1971;T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978; Z. Świechowski, Sztuka romańska, Warszawa 2005 (Dzieje sztuki polskiej, t. I); J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.

T

wykład konwersatoryjny, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie najważniejszym (70% wagi oceny końcowej ) sposobem oceny udziału w wykładach; dodatkowo w ramach ćwiczeń sposobem oceniania założonych efektów uczenia będą kolokwia do poszczególnych zagadnień omawianych w czasie wykładu

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie sposobem oceny osiągnięcia założonych efektów ;

Szczegółowy opis przedmiotu (treści programowe):

Detailed description of the subject (program content):

Zagadnienia omawiane w ramach wykładu:

Topics covered in the lecture:

1 Najważniejsze cechy malarstwa niderlandzkiego w XV w. (tematyka, artyści; sposoby ukazywania symboliki religijnej; problem perspektywy; wpływ devotio moderna na powstanie nowych typów ikonograficznych)

Sugerowane lektury:

Végh Janos, Malarstwo niderlandzkie XV wieku, Warszawa (1977)

Mazurczak Urszula, Zagadnienie czasu przedstawionego w obrazie na przykładzie niderlandzkiego malarstwa tablicowego XV w., Lublin 1984; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

1 The most important features of Netherlandish painting in the 15th century.

2 Sztuka Burgundii i Francji w XIV i XV w. (iluminacje burgunckie; rozwój malarstwa tablicowego od M. Broederlama; działalność J. Fouqueta; działalność Enguerranda Quartona

Sugerowane lektury:

Secomska Krystyna, Mistrzowie i książęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku, Warszawa 1989; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

2 The art of Burgundy and France in the 14th and 15th centuries (Burgundian illuminations; development of panel painting from M. Broederlam; the work of J. Fouquet; the work of Enguerrand Quarton

3 Malarstwo gotyckie. Przemiany stylistyczne w sztuce francuskiej XIII wieku (czynniki sprzyjające rozwojowi ikonografii świeckiej; rola środowiska paryskiego w czasach Ludwika Świętego; działalność Jeana Pucelle; gotyk międzynarodowy

Sugerowane lektury:

Eörsi Anna, Gotyk międzynarodowy, Warszawa (1984)

Couchoud Jean Paul, Sztuka francuska, Warszawa 1985, t. I,

3 Gothic painting. Stylistic changes in French art in the 13th century (factors tending the development of secular iconography; the role of the Parisian environment in the times of Saint Louis; the activity of Jean Pucelle; international Gothic

4 Rzeźba gotycka. Programy ikonograficzne rzeźby architektonicznej- katedry; programy rzeźbiarskie katedr niemieckich i francuskich; rozwój rzeźby nie związanej z architekturą

Sugerowane lektury: Gotyk. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomanna, 2004

4 Gothic Sculpture. Iconographic Programs of Architectural Sculpture - Cathedrals; Sculptural Programs of German and French Cathedrals; Development of Sculpture Unrelated to Architecture

5 Malarstwo włoskie od XII do połowy XIV (do zarazy 1348 roku); nowe typy obrazu- maesta; sposoby budowania iluzji przestrzennej; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; bracia Lorenzetti. Przemiany prowadzące od maniera graeca do nova maniera dulcissima- stylu odwołującego się do naturalizmu i źródeł antycznych.

Sugerowane lektury: Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

5 Italian painting from the 12th century to the mid-14th century (until the plague of 1348); new types of painting – maestà; methods of creating spatial illusion; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; the Lorenzetti brothers. Transformations leading from maniera graeca to nova maniera dulcissima – a style drawing on naturalism and ancient sources.

6 Rzeźba romańska. Rzeźba włoska, problem ciągłości tradycji antycznej i jej przeniesienia z Włoch do sztuki niemieckiej ( Naumburg) w czasie panowania Staufów; twórczość mistrza Wiligelma; Benedetto Atelamiego; Nicolo i Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. Romańska rzeźba francuska; przyczyny wykształcenia się w miarę jednolitego stylu i tematyki dekoracji kościołów.

6. Romanesque Sculpture. Italian sculpture, the problem of the continuity of the ancient tradition and its transfer from Italy to German art (Naumburg) during the rule of the Hohenstaufen dynasty; the work of Master Wiligelmo; Benedetto Atelami; Nicolo and Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. French Romanesque sculpture; the reasons for the development of a relatively uniform style and themes in church decoration.

Sugerowane lektury: Sauerland Wilibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 2001; Sztuka romańska. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomana, 2004

7 Sztuka karolińska i ottońska. Idea renovatio imperii christianorum; funkcja sztuki; problem ikonoklazmu na Zachodzie – Libri Carolini; najważniejsze skryptoria i szkoły iluminacji karolińskiej ( skryptorium akwizgrańskie, Reims, Tours, skryptoria Karola Łysego); główne ośrodki sztuki ottońskiej; rozwój ikonografii władzy.

7. Carolingian and Ottonian art. The idea of renovatio imperii christianorum; the function of art; the problem of iconoclasm in the West – Libri Carolini; the most important scriptoria and schools of Carolingian illumination (the scriptoria of Aachen, Reims, Tours, the scriptoria of Charles the Bald); the main centers of Ottonian art; the development of the iconography of power.

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa 1973: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy Łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001; Banniard Michel, Geneza kultury europejskiej V –VIII w., Warszawa 1995

8 Sztuka wczesnego średniowiecza. Sztuka iryska (ciągłość tradycji celtyckiej, problem ornamentu jako sposobu odwzorowania rzeczywistości, związki pomiędzy sztuką i poezją iryjską). Sztuka mozarabska (wpływy islamu, główne skryptoria, problematyka tzw. kodeksów Beatusa z Liebany).

8. Early Medieval Art. Irish art (continuity of the Celtic tradition, the problem of ornament as a means of representing reality, the connections between Irish art and poetry). Mozarabic art (Islamic influences, major scriptoria, the problems of the so-called Beatus of Liebana codes).

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin ( 2001); Strzelczyk Jerzy, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987; Bulas Ryszarda, Symbole pogańskie na celtyckich krzyżach, Lublin 2002; Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987.

9 Ikona. (geneza ikony, najważniejsze argumenty biblijne w sporze pomiędzy ikonodulami i ikonoklastami; typy ikon maryjnych; podstawowa terminologia opisująca ikonę i ikonostas.

9 Icon. (genesis of the icon, the most important biblical arguments in the dispute between iconodules and iconoclasts; types of Marian icons; basic terminology describing icons and iconostasis.

Sugerowane lektury: Christoph Schönborn, Ikona Chrystusa, Poznań 2001; Molé Wojsław, Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław –Kraków 1955; Bielawski Maciej, Blask ikon, Kraków 2005; Meyendorff John, Teologia bizantyjska.Historia i doktryna, Kraków 2007; Belting Hans, Likeness and Presence. A history of the Image before the Era of Art, Chicago 1994; Cormack Robin, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, Kraków 1999.

10 Sztuka bizantyjska ( najważniejsze typy ikonograficzne; techniki dekoracji monumentalnej- mozaiki; periodyzacja sztuki bizantyjskiej ; zabytki Rawenny jako przykład ciągłości pomiędzy sztuką wczesnochrześcijańska a bizantyjską okresu Justyniana).

10 Byzantine art (the most important iconographic types; monumental decoration techniques - mosaics; periodization of Byzantine art; monuments of Ravenna as an example of continuity between early Christian and Byzantine art of the Justinian period).

Sugerowane lektury: Mango C., Historia Bizancjum, Gdańsk 2004; Ostrogorski George, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967; Walter Christoph, Sztuka i obrządek kościoła bizantyńskiego, Warszawa 1992, Kłosińska Janina, Sztuka bizantyjska, Warszawa 1975.

11 Sztuka wczesnochrześcijańska. Problem zakazu biblijnego; malarstwo katakumbowe – najważniejsze tematy i chronologia; rzeźba sarkofagowa i wolnostojąca; dekoracje monumentalne- kształtowanie się programu dekoracji kościoła; przykłady modyfikowania motywów antycznych w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

11. Early Christian Art. The problem of the biblical prohibition; catacomb painting – the most important themes and chronology; sarcophagus and free-standing sculpture; monumental decorations – the development of the church decoration program; examples of modifying ancient motifs in early Christian art.

Sugerowane lektury: Filarska Barbara, Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986, Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988; Simon Marcel, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981.

12 Biblia i alegoreza biblijna jako źródło symboliki średniowiecznej (aleksandryjska i antiocheńska szkoła egzegetyczna, typologia biblijna, historia przekładów Biblii – do pocz. XVI w.

12. The Bible and biblical allegory as a source of medieval symbolism (Alexandrian and Antiochian exegetical schools, biblical typology, history of Bible translations – until the beginning of the 16th century)

Sugerowane lektury: Langkammer Hugolin, Słownik Biblijny, Katowice 1990; Zieliński Jacek, Jerozolima, Ateny, Aleksandria, Wrocław 2000.

13 Sztuka średniowieczna jako konkretyzacja obrazu świata ( typy ikonograficzne ukazujące strukturę świata; problem przedstawiania i rozumienia terminu historia i koncepcji czasu; najważniejsze cechy kosmosu chrześcijańskiego (wpływ tradycji antycznej, układ elementów, humorów, planet; mapy świata; problem hierarchicznego przedstawiania rzeczywistości; problem pankalii i pansemiozy w średniowieczu).

13. Medieval art as a concretization of the image of the world (iconographic types showing the structure of the world; the problem of presenting and understanding the term history and the concept of time; the most important features of the Christian cosmos (the influence of ancient tradition, the arrangement of elements, humors, planets; world maps; the problem of hierarchical representation of reality; the problem of pankalia and pansemiosis in the Middle Ages).

Sugerowane lektury: Eco Umberto, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Lewis C.S., Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, Kraków 1995.; Wildiers Norbert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999

Zalecana literatura:

Eco Uco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Wildiers Norebert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999; Duchowość chrześcijańska. Od początku do końca XII wieku, pod red. B. McGinn, J. Meyendorff, J. Leclercq, Kraków 2010; Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, pod red. J. Raitt, Kraków 2011; M. Walicki (red.), Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. I-II, Warszawa 1971;T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978; Z. Świechowski, Sztuka romańska, Warszawa 2005 (Dzieje sztuki polskiej, t. I); J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.

T

wykład konwersatoryjny, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie najważniejszym (70% wagi oceny końcowej ) sposobem oceny udziału w wykładach; dodatkowo w ramach ćwiczeń sposobem oceniania założonych efektów uczenia będą kolokwia do poszczególnych zagadnień omawianych w czasie wykładu

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie sposobem oceny osiągnięcia założonych efektów ;

Szczegółowy opis przedmiotu (treści programowe):

Detailed description of the subject (program content):

Zagadnienia omawiane w ramach wykładu:

Topics covered in the lecture:

1 Najważniejsze cechy malarstwa niderlandzkiego w XV w. (tematyka, artyści; sposoby ukazywania symboliki religijnej; problem perspektywy; wpływ devotio moderna na powstanie nowych typów ikonograficznych)

Sugerowane lektury:

Végh Janos, Malarstwo niderlandzkie XV wieku, Warszawa (1977)

Mazurczak Urszula, Zagadnienie czasu przedstawionego w obrazie na przykładzie niderlandzkiego malarstwa tablicowego XV w., Lublin 1984; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

1 The most important features of Netherlandish painting in the 15th century.

2 Sztuka Burgundii i Francji w XIV i XV w. (iluminacje burgunckie; rozwój malarstwa tablicowego od M. Broederlama; działalność J. Fouqueta; działalność Enguerranda Quartona

Sugerowane lektury:

Secomska Krystyna, Mistrzowie i książęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku, Warszawa 1989; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

2 The art of Burgundy and France in the 14th and 15th centuries (Burgundian illuminations; development of panel painting from M. Broederlam; the work of J. Fouquet; the work of Enguerrand Quarton

3 Malarstwo gotyckie. Przemiany stylistyczne w sztuce francuskiej XIII wieku (czynniki sprzyjające rozwojowi ikonografii świeckiej; rola środowiska paryskiego w czasach Ludwika Świętego; działalność Jeana Pucelle; gotyk międzynarodowy

Sugerowane lektury:

Eörsi Anna, Gotyk międzynarodowy, Warszawa (1984)

Couchoud Jean Paul, Sztuka francuska, Warszawa 1985, t. I,

3 Gothic painting. Stylistic changes in French art in the 13th century (factors tending the development of secular iconography; the role of the Parisian environment in the times of Saint Louis; the activity of Jean Pucelle; international Gothic

4 Rzeźba gotycka. Programy ikonograficzne rzeźby architektonicznej- katedry; programy rzeźbiarskie katedr niemieckich i francuskich; rozwój rzeźby nie związanej z architekturą

Sugerowane lektury: Gotyk. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomanna, 2004

4 Gothic Sculpture. Iconographic Programs of Architectural Sculpture - Cathedrals; Sculptural Programs of German and French Cathedrals; Development of Sculpture Unrelated to Architecture

5 Malarstwo włoskie od XII do połowy XIV (do zarazy 1348 roku); nowe typy obrazu- maesta; sposoby budowania iluzji przestrzennej; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; bracia Lorenzetti. Przemiany prowadzące od maniera graeca do nova maniera dulcissima- stylu odwołującego się do naturalizmu i źródeł antycznych.

Sugerowane lektury: Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

5 Italian painting from the 12th century to the mid-14th century (until the plague of 1348); new types of painting – maestà; methods of creating spatial illusion; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; the Lorenzetti brothers. Transformations leading from maniera graeca to nova maniera dulcissima – a style drawing on naturalism and ancient sources.

6 Rzeźba romańska. Rzeźba włoska, problem ciągłości tradycji antycznej i jej przeniesienia z Włoch do sztuki niemieckiej ( Naumburg) w czasie panowania Staufów; twórczość mistrza Wiligelma; Benedetto Atelamiego; Nicolo i Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. Romańska rzeźba francuska; przyczyny wykształcenia się w miarę jednolitego stylu i tematyki dekoracji kościołów.

6. Romanesque Sculpture. Italian sculpture, the problem of the continuity of the ancient tradition and its transfer from Italy to German art (Naumburg) during the rule of the Hohenstaufen dynasty; the work of Master Wiligelmo; Benedetto Atelami; Nicolo and Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. French Romanesque sculpture; the reasons for the development of a relatively uniform style and themes in church decoration.

Sugerowane lektury: Sauerland Wilibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 2001; Sztuka romańska. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomana, 2004

7 Sztuka karolińska i ottońska. Idea renovatio imperii christianorum; funkcja sztuki; problem ikonoklazmu na Zachodzie – Libri Carolini; najważniejsze skryptoria i szkoły iluminacji karolińskiej ( skryptorium akwizgrańskie, Reims, Tours, skryptoria Karola Łysego); główne ośrodki sztuki ottońskiej; rozwój ikonografii władzy.

7. Carolingian and Ottonian art. The idea of renovatio imperii christianorum; the function of art; the problem of iconoclasm in the West – Libri Carolini; the most important scriptoria and schools of Carolingian illumination (the scriptoria of Aachen, Reims, Tours, the scriptoria of Charles the Bald); the main centers of Ottonian art; the development of the iconography of power.

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa 1973: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy Łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001; Banniard Michel, Geneza kultury europejskiej V –VIII w., Warszawa 1995

8 Sztuka wczesnego średniowiecza. Sztuka iryska (ciągłość tradycji celtyckiej, problem ornamentu jako sposobu odwzorowania rzeczywistości, związki pomiędzy sztuką i poezją iryjską). Sztuka mozarabska (wpływy islamu, główne skryptoria, problematyka tzw. kodeksów Beatusa z Liebany).

8. Early Medieval Art. Irish art (continuity of the Celtic tradition, the problem of ornament as a means of representing reality, the connections between Irish art and poetry). Mozarabic art (Islamic influences, major scriptoria, the problems of the so-called Beatus of Liebana codes).

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin ( 2001); Strzelczyk Jerzy, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987; Bulas Ryszarda, Symbole pogańskie na celtyckich krzyżach, Lublin 2002; Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987.

9 Ikona. (geneza ikony, najważniejsze argumenty biblijne w sporze pomiędzy ikonodulami i ikonoklastami; typy ikon maryjnych; podstawowa terminologia opisująca ikonę i ikonostas.

9 Icon. (genesis of the icon, the most important biblical arguments in the dispute between iconodules and iconoclasts; types of Marian icons; basic terminology describing icons and iconostasis.

Sugerowane lektury: Christoph Schönborn, Ikona Chrystusa, Poznań 2001; Molé Wojsław, Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław –Kraków 1955; Bielawski Maciej, Blask ikon, Kraków 2005; Meyendorff John, Teologia bizantyjska.Historia i doktryna, Kraków 2007; Belting Hans, Likeness and Presence. A history of the Image before the Era of Art, Chicago 1994; Cormack Robin, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, Kraków 1999.

10 Sztuka bizantyjska ( najważniejsze typy ikonograficzne; techniki dekoracji monumentalnej- mozaiki; periodyzacja sztuki bizantyjskiej ; zabytki Rawenny jako przykład ciągłości pomiędzy sztuką wczesnochrześcijańska a bizantyjską okresu Justyniana).

10 Byzantine art (the most important iconographic types; monumental decoration techniques - mosaics; periodization of Byzantine art; monuments of Ravenna as an example of continuity between early Christian and Byzantine art of the Justinian period).

Sugerowane lektury: Mango C., Historia Bizancjum, Gdańsk 2004; Ostrogorski George, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967; Walter Christoph, Sztuka i obrządek kościoła bizantyńskiego, Warszawa 1992, Kłosińska Janina, Sztuka bizantyjska, Warszawa 1975.

11 Sztuka wczesnochrześcijańska. Problem zakazu biblijnego; malarstwo katakumbowe – najważniejsze tematy i chronologia; rzeźba sarkofagowa i wolnostojąca; dekoracje monumentalne- kształtowanie się programu dekoracji kościoła; przykłady modyfikowania motywów antycznych w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

11. Early Christian Art. The problem of the biblical prohibition; catacomb painting – the most important themes and chronology; sarcophagus and free-standing sculpture; monumental decorations – the development of the church decoration program; examples of modifying ancient motifs in early Christian art.

Sugerowane lektury: Filarska Barbara, Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986, Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988; Simon Marcel, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981.

12 Biblia i alegoreza biblijna jako źródło symboliki średniowiecznej (aleksandryjska i antiocheńska szkoła egzegetyczna, typologia biblijna, historia przekładów Biblii – do pocz. XVI w.

12. The Bible and biblical allegory as a source of medieval symbolism (Alexandrian and Antiochian exegetical schools, biblical typology, history of Bible translations – until the beginning of the 16th century)

Sugerowane lektury: Langkammer Hugolin, Słownik Biblijny, Katowice 1990; Zieliński Jacek, Jerozolima, Ateny, Aleksandria, Wrocław 2000.

13 Sztuka średniowieczna jako konkretyzacja obrazu świata ( typy ikonograficzne ukazujące strukturę świata; problem przedstawiania i rozumienia terminu historia i koncepcji czasu; najważniejsze cechy kosmosu chrześcijańskiego (wpływ tradycji antycznej, układ elementów, humorów, planet; mapy świata; problem hierarchicznego przedstawiania rzeczywistości; problem pankalii i pansemiozy w średniowieczu).

13. Medieval art as a concretization of the image of the world (iconographic types showing the structure of the world; the problem of presenting and understanding the term history and the concept of time; the most important features of the Christian cosmos (the influence of ancient tradition, the arrangement of elements, humors, planets; world maps; the problem of hierarchical representation of reality; the problem of pankalia and pansemiosis in the Middle Ages).

Sugerowane lektury: Eco Umberto, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Lewis C.S., Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, Kraków 1995.; Wildiers Norbert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999

Zalecana literatura:

Eco Uco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Wildiers Norebert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999; Duchowość chrześcijańska. Od początku do końca XII wieku, pod red. B. McGinn, J. Meyendorff, J. Leclercq, Kraków 2010; Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, pod red. J. Raitt, Kraków 2011; M. Walicki (red.), Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. I-II, Warszawa 1971;T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978; Z. Świechowski, Sztuka romańska, Warszawa 2005 (Dzieje sztuki polskiej, t. I); J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.

T

wykład konwersatoryjny, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

egzamin końcowy będzie sposobem oceny udziału w wykładach

wykład, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

są podane w informacji o treściach niepowiązanych z cyklem rocznym

Zalecana literatura:

Eco Uco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Wildiers Norebert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999; Duchowość chrześcijańska. Od początku do końca XII wieku, pod red. B. McGinn, J. Meyendorff, J. Leclercq, Kraków 2010; Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, pod red. J. Raitt, Kraków 2011; M. Walicki (red.), Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. I-II, Warszawa 1971;T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978; Z. Świechowski, Sztuka romańska, Warszawa 2005 (Dzieje sztuki polskiej, t. I); J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.

T

wykład konwersatoryjny, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie najważniejszym (70% wagi oceny końcowej ) sposobem oceny udziału w wykładach; dodatkowo w ramach ćwiczeń sposobem oceniania założonych efektów uczenia będą kolokwia do poszczególnych zagadnień omawianych w czasie wykładu

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie sposobem oceny osiągnięcia założonych efektów ;

Szczegółowy opis przedmiotu (treści programowe):

Detailed description of the subject (program content):

Zagadnienia omawiane w ramach wykładu:

Topics covered in the lecture:

1 Najważniejsze cechy malarstwa niderlandzkiego w XV w. (tematyka, artyści; sposoby ukazywania symboliki religijnej; problem perspektywy; wpływ devotio moderna na powstanie nowych typów ikonograficznych)

Sugerowane lektury:

Végh Janos, Malarstwo niderlandzkie XV wieku, Warszawa (1977)

Mazurczak Urszula, Zagadnienie czasu przedstawionego w obrazie na przykładzie niderlandzkiego malarstwa tablicowego XV w., Lublin 1984; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

1 The most important features of Netherlandish painting in the 15th century.

2 Sztuka Burgundii i Francji w XIV i XV w. (iluminacje burgunckie; rozwój malarstwa tablicowego od M. Broederlama; działalność J. Fouqueta; działalność Enguerranda Quartona

Sugerowane lektury:

Secomska Krystyna, Mistrzowie i książęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku, Warszawa 1989; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

2 The art of Burgundy and France in the 14th and 15th centuries (Burgundian illuminations; development of panel painting from M. Broederlam; the work of J. Fouquet; the work of Enguerrand Quarton

3 Malarstwo gotyckie. Przemiany stylistyczne w sztuce francuskiej XIII wieku (czynniki sprzyjające rozwojowi ikonografii świeckiej; rola środowiska paryskiego w czasach Ludwika Świętego; działalność Jeana Pucelle; gotyk międzynarodowy

Sugerowane lektury:

Eörsi Anna, Gotyk międzynarodowy, Warszawa (1984)

Couchoud Jean Paul, Sztuka francuska, Warszawa 1985, t. I,

3 Gothic painting. Stylistic changes in French art in the 13th century (factors tending the development of secular iconography; the role of the Parisian environment in the times of Saint Louis; the activity of Jean Pucelle; international Gothic

4 Rzeźba gotycka. Programy ikonograficzne rzeźby architektonicznej- katedry; programy rzeźbiarskie katedr niemieckich i francuskich; rozwój rzeźby nie związanej z architekturą

Sugerowane lektury: Gotyk. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomanna, 2004

4 Gothic Sculpture. Iconographic Programs of Architectural Sculpture - Cathedrals; Sculptural Programs of German and French Cathedrals; Development of Sculpture Unrelated to Architecture

5 Malarstwo włoskie od XII do połowy XIV (do zarazy 1348 roku); nowe typy obrazu- maesta; sposoby budowania iluzji przestrzennej; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; bracia Lorenzetti. Przemiany prowadzące od maniera graeca do nova maniera dulcissima- stylu odwołującego się do naturalizmu i źródeł antycznych.

Sugerowane lektury: Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

5 Italian painting from the 12th century to the mid-14th century (until the plague of 1348); new types of painting – maestà; methods of creating spatial illusion; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; the Lorenzetti brothers. Transformations leading from maniera graeca to nova maniera dulcissima – a style drawing on naturalism and ancient sources.

6 Rzeźba romańska. Rzeźba włoska, problem ciągłości tradycji antycznej i jej przeniesienia z Włoch do sztuki niemieckiej ( Naumburg) w czasie panowania Staufów; twórczość mistrza Wiligelma; Benedetto Atelamiego; Nicolo i Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. Romańska rzeźba francuska; przyczyny wykształcenia się w miarę jednolitego stylu i tematyki dekoracji kościołów.

6. Romanesque Sculpture. Italian sculpture, the problem of the continuity of the ancient tradition and its transfer from Italy to German art (Naumburg) during the rule of the Hohenstaufen dynasty; the work of Master Wiligelmo; Benedetto Atelami; Nicolo and Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. French Romanesque sculpture; the reasons for the development of a relatively uniform style and themes in church decoration.

Sugerowane lektury: Sauerland Wilibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 2001; Sztuka romańska. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomana, 2004

7 Sztuka karolińska i ottońska. Idea renovatio imperii christianorum; funkcja sztuki; problem ikonoklazmu na Zachodzie – Libri Carolini; najważniejsze skryptoria i szkoły iluminacji karolińskiej ( skryptorium akwizgrańskie, Reims, Tours, skryptoria Karola Łysego); główne ośrodki sztuki ottońskiej; rozwój ikonografii władzy.

7. Carolingian and Ottonian art. The idea of renovatio imperii christianorum; the function of art; the problem of iconoclasm in the West – Libri Carolini; the most important scriptoria and schools of Carolingian illumination (the scriptoria of Aachen, Reims, Tours, the scriptoria of Charles the Bald); the main centers of Ottonian art; the development of the iconography of power.

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa 1973: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy Łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001; Banniard Michel, Geneza kultury europejskiej V –VIII w., Warszawa 1995

8 Sztuka wczesnego średniowiecza. Sztuka iryska (ciągłość tradycji celtyckiej, problem ornamentu jako sposobu odwzorowania rzeczywistości, związki pomiędzy sztuką i poezją iryjską). Sztuka mozarabska (wpływy islamu, główne skryptoria, problematyka tzw. kodeksów Beatusa z Liebany).

8. Early Medieval Art. Irish art (continuity of the Celtic tradition, the problem of ornament as a means of representing reality, the connections between Irish art and poetry). Mozarabic art (Islamic influences, major scriptoria, the problems of the so-called Beatus of Liebana codes).

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin ( 2001); Strzelczyk Jerzy, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987; Bulas Ryszarda, Symbole pogańskie na celtyckich krzyżach, Lublin 2002; Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987.

9 Ikona. (geneza ikony, najważniejsze argumenty biblijne w sporze pomiędzy ikonodulami i ikonoklastami; typy ikon maryjnych; podstawowa terminologia opisująca ikonę i ikonostas.

9 Icon. (genesis of the icon, the most important biblical arguments in the dispute between iconodules and iconoclasts; types of Marian icons; basic terminology describing icons and iconostasis.

Sugerowane lektury: Christoph Schönborn, Ikona Chrystusa, Poznań 2001; Molé Wojsław, Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław –Kraków 1955; Bielawski Maciej, Blask ikon, Kraków 2005; Meyendorff John, Teologia bizantyjska.Historia i doktryna, Kraków 2007; Belting Hans, Likeness and Presence. A history of the Image before the Era of Art, Chicago 1994; Cormack Robin, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, Kraków 1999.

10 Sztuka bizantyjska ( najważniejsze typy ikonograficzne; techniki dekoracji monumentalnej- mozaiki; periodyzacja sztuki bizantyjskiej ; zabytki Rawenny jako przykład ciągłości pomiędzy sztuką wczesnochrześcijańska a bizantyjską okresu Justyniana).

10 Byzantine art (the most important iconographic types; monumental decoration techniques - mosaics; periodization of Byzantine art; monuments of Ravenna as an example of continuity between early Christian and Byzantine art of the Justinian period).

Sugerowane lektury: Mango C., Historia Bizancjum, Gdańsk 2004; Ostrogorski George, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967; Walter Christoph, Sztuka i obrządek kościoła bizantyńskiego, Warszawa 1992, Kłosińska Janina, Sztuka bizantyjska, Warszawa 1975.

11 Sztuka wczesnochrześcijańska. Problem zakazu biblijnego; malarstwo katakumbowe – najważniejsze tematy i chronologia; rzeźba sarkofagowa i wolnostojąca; dekoracje monumentalne- kształtowanie się programu dekoracji kościoła; przykłady modyfikowania motywów antycznych w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

11. Early Christian Art. The problem of the biblical prohibition; catacomb painting – the most important themes and chronology; sarcophagus and free-standing sculpture; monumental decorations – the development of the church decoration program; examples of modifying ancient motifs in early Christian art.

Sugerowane lektury: Filarska Barbara, Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986, Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988; Simon Marcel, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981.

12 Biblia i alegoreza biblijna jako źródło symboliki średniowiecznej (aleksandryjska i antiocheńska szkoła egzegetyczna, typologia biblijna, historia przekładów Biblii – do pocz. XVI w.

12. The Bible and biblical allegory as a source of medieval symbolism (Alexandrian and Antiochian exegetical schools, biblical typology, history of Bible translations – until the beginning of the 16th century)

Sugerowane lektury: Langkammer Hugolin, Słownik Biblijny, Katowice 1990; Zieliński Jacek, Jerozolima, Ateny, Aleksandria, Wrocław 2000.

13 Sztuka średniowieczna jako konkretyzacja obrazu świata ( typy ikonograficzne ukazujące strukturę świata; problem przedstawiania i rozumienia terminu historia i koncepcji czasu; najważniejsze cechy kosmosu chrześcijańskiego (wpływ tradycji antycznej, układ elementów, humorów, planet; mapy świata; problem hierarchicznego przedstawiania rzeczywistości; problem pankalii i pansemiozy w średniowieczu).

13. Medieval art as a concretization of the image of the world (iconographic types showing the structure of the world; the problem of presenting and understanding the term history and the concept of time; the most important features of the Christian cosmos (the influence of ancient tradition, the arrangement of elements, humors, planets; world maps; the problem of hierarchical representation of reality; the problem of pankalia and pansemiosis in the Middle Ages).

Sugerowane lektury: Eco Umberto, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Lewis C.S., Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, Kraków 1995.; Wildiers Norbert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999

Zalecana literatura:

Eco Uco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Wildiers Norebert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999; Duchowość chrześcijańska. Od początku do końca XII wieku, pod red. B. McGinn, J. Meyendorff, J. Leclercq, Kraków 2010; Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, pod red. J. Raitt, Kraków 2011; M. Walicki (red.), Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. I-II, Warszawa 1971;T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978; Z. Świechowski, Sztuka romańska, Warszawa 2005 (Dzieje sztuki polskiej, t. I); J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.

T

wykład konwersatoryjny, połączony z bezpośrednią dyskusją o aktualnie omawianych przykładach

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie najważniejszym (70% wagi oceny końcowej ) sposobem oceny udziału w wykładach; dodatkowo w ramach ćwiczeń sposobem oceniania założonych efektów uczenia będą kolokwia do poszczególnych zagadnień omawianych w czasie wykładu

egzamin końcowy ( pisemny i ustny) będzie sposobem oceny osiągnięcia założonych efektów ;

Szczegółowy opis przedmiotu (treści programowe):

Detailed description of the subject (program content):

Zagadnienia omawiane w ramach wykładu:

Topics covered in the lecture:

1 Najważniejsze cechy malarstwa niderlandzkiego w XV w. (tematyka, artyści; sposoby ukazywania symboliki religijnej; problem perspektywy; wpływ devotio moderna na powstanie nowych typów ikonograficznych)

Sugerowane lektury:

Végh Janos, Malarstwo niderlandzkie XV wieku, Warszawa (1977)

Mazurczak Urszula, Zagadnienie czasu przedstawionego w obrazie na przykładzie niderlandzkiego malarstwa tablicowego XV w., Lublin 1984; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

1 The most important features of Netherlandish painting in the 15th century.

2 Sztuka Burgundii i Francji w XIV i XV w. (iluminacje burgunckie; rozwój malarstwa tablicowego od M. Broederlama; działalność J. Fouqueta; działalność Enguerranda Quartona

Sugerowane lektury:

Secomska Krystyna, Mistrzowie i książęta. Malarstwo francuskie XV i XVI wieku, Warszawa 1989; Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380 -1500, t.1-2, Warszawa 2008

2 The art of Burgundy and France in the 14th and 15th centuries (Burgundian illuminations; development of panel painting from M. Broederlam; the work of J. Fouquet; the work of Enguerrand Quarton

3 Malarstwo gotyckie. Przemiany stylistyczne w sztuce francuskiej XIII wieku (czynniki sprzyjające rozwojowi ikonografii świeckiej; rola środowiska paryskiego w czasach Ludwika Świętego; działalność Jeana Pucelle; gotyk międzynarodowy

Sugerowane lektury:

Eörsi Anna, Gotyk międzynarodowy, Warszawa (1984)

Couchoud Jean Paul, Sztuka francuska, Warszawa 1985, t. I,

3 Gothic painting. Stylistic changes in French art in the 13th century (factors tending the development of secular iconography; the role of the Parisian environment in the times of Saint Louis; the activity of Jean Pucelle; international Gothic

4 Rzeźba gotycka. Programy ikonograficzne rzeźby architektonicznej- katedry; programy rzeźbiarskie katedr niemieckich i francuskich; rozwój rzeźby nie związanej z architekturą

Sugerowane lektury: Gotyk. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomanna, 2004

4 Gothic Sculpture. Iconographic Programs of Architectural Sculpture - Cathedrals; Sculptural Programs of German and French Cathedrals; Development of Sculpture Unrelated to Architecture

5 Malarstwo włoskie od XII do połowy XIV (do zarazy 1348 roku); nowe typy obrazu- maesta; sposoby budowania iluzji przestrzennej; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; bracia Lorenzetti. Przemiany prowadzące od maniera graeca do nova maniera dulcissima- stylu odwołującego się do naturalizmu i źródeł antycznych.

Sugerowane lektury: Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

5 Italian painting from the 12th century to the mid-14th century (until the plague of 1348); new types of painting – maestà; methods of creating spatial illusion; Giotto; Cavallini; Duccio; Coppo di Marcovaldo; Cimabue; Simone Martini; Cosmati; the Lorenzetti brothers. Transformations leading from maniera graeca to nova maniera dulcissima – a style drawing on naturalism and ancient sources.

6 Rzeźba romańska. Rzeźba włoska, problem ciągłości tradycji antycznej i jej przeniesienia z Włoch do sztuki niemieckiej ( Naumburg) w czasie panowania Staufów; twórczość mistrza Wiligelma; Benedetto Atelamiego; Nicolo i Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. Romańska rzeźba francuska; przyczyny wykształcenia się w miarę jednolitego stylu i tematyki dekoracji kościołów.

6. Romanesque Sculpture. Italian sculpture, the problem of the continuity of the ancient tradition and its transfer from Italy to German art (Naumburg) during the rule of the Hohenstaufen dynasty; the work of Master Wiligelmo; Benedetto Atelami; Nicolo and Giovani Pisano, Arnolfo di Cambio. French Romanesque sculpture; the reasons for the development of a relatively uniform style and themes in church decoration.

Sugerowane lektury: Sauerland Wilibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 2001; Sztuka romańska. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, pod red. R. Tomana, 2004

7 Sztuka karolińska i ottońska. Idea renovatio imperii christianorum; funkcja sztuki; problem ikonoklazmu na Zachodzie – Libri Carolini; najważniejsze skryptoria i szkoły iluminacji karolińskiej ( skryptorium akwizgrańskie, Reims, Tours, skryptoria Karola Łysego); główne ośrodki sztuki ottońskiej; rozwój ikonografii władzy.

7. Carolingian and Ottonian art. The idea of renovatio imperii christianorum; the function of art; the problem of iconoclasm in the West – Libri Carolini; the most important scriptoria and schools of Carolingian illumination (the scriptoria of Aachen, Reims, Tours, the scriptoria of Charles the Bald); the main centers of Ottonian art; the development of the iconography of power.

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa 1973: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy Łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001; Banniard Michel, Geneza kultury europejskiej V –VIII w., Warszawa 1995

8 Sztuka wczesnego średniowiecza. Sztuka iryska (ciągłość tradycji celtyckiej, problem ornamentu jako sposobu odwzorowania rzeczywistości, związki pomiędzy sztuką i poezją iryjską). Sztuka mozarabska (wpływy islamu, główne skryptoria, problematyka tzw. kodeksów Beatusa z Liebany).

8. Early Medieval Art. Irish art (continuity of the Celtic tradition, the problem of ornament as a means of representing reality, the connections between Irish art and poetry). Mozarabic art (Islamic influences, major scriptoria, the problems of the so-called Beatus of Liebana codes).

Sugerowane lektury: Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin ( 2001); Strzelczyk Jerzy, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987; Bulas Ryszarda, Symbole pogańskie na celtyckich krzyżach, Lublin 2002; Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987.

9 Ikona. (geneza ikony, najważniejsze argumenty biblijne w sporze pomiędzy ikonodulami i ikonoklastami; typy ikon maryjnych; podstawowa terminologia opisująca ikonę i ikonostas.

9 Icon. (genesis of the icon, the most important biblical arguments in the dispute between iconodules and iconoclasts; types of Marian icons; basic terminology describing icons and iconostasis.

Sugerowane lektury: Christoph Schönborn, Ikona Chrystusa, Poznań 2001; Molé Wojsław, Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław –Kraków 1955; Bielawski Maciej, Blask ikon, Kraków 2005; Meyendorff John, Teologia bizantyjska.Historia i doktryna, Kraków 2007; Belting Hans, Likeness and Presence. A history of the Image before the Era of Art, Chicago 1994; Cormack Robin, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, Kraków 1999.

10 Sztuka bizantyjska ( najważniejsze typy ikonograficzne; techniki dekoracji monumentalnej- mozaiki; periodyzacja sztuki bizantyjskiej ; zabytki Rawenny jako przykład ciągłości pomiędzy sztuką wczesnochrześcijańska a bizantyjską okresu Justyniana).

10 Byzantine art (the most important iconographic types; monumental decoration techniques - mosaics; periodization of Byzantine art; monuments of Ravenna as an example of continuity between early Christian and Byzantine art of the Justinian period).

Sugerowane lektury: Mango C., Historia Bizancjum, Gdańsk 2004; Ostrogorski George, Dzieje Bizancjum, Warszawa 1967; Walter Christoph, Sztuka i obrządek kościoła bizantyńskiego, Warszawa 1992, Kłosińska Janina, Sztuka bizantyjska, Warszawa 1975.

11 Sztuka wczesnochrześcijańska. Problem zakazu biblijnego; malarstwo katakumbowe – najważniejsze tematy i chronologia; rzeźba sarkofagowa i wolnostojąca; dekoracje monumentalne- kształtowanie się programu dekoracji kościoła; przykłady modyfikowania motywów antycznych w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

11. Early Christian Art. The problem of the biblical prohibition; catacomb painting – the most important themes and chronology; sarcophagus and free-standing sculpture; monumental decorations – the development of the church decoration program; examples of modifying ancient motifs in early Christian art.

Sugerowane lektury: Filarska Barbara, Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986, Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988; Simon Marcel, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981.

12 Biblia i alegoreza biblijna jako źródło symboliki średniowiecznej (aleksandryjska i antiocheńska szkoła egzegetyczna, typologia biblijna, historia przekładów Biblii – do pocz. XVI w.

12. The Bible and biblical allegory as a source of medieval symbolism (Alexandrian and Antiochian exegetical schools, biblical typology, history of Bible translations – until the beginning of the 16th century)

Sugerowane lektury: Langkammer Hugolin, Słownik Biblijny, Katowice 1990; Zieliński Jacek, Jerozolima, Ateny, Aleksandria, Wrocław 2000.

13 Sztuka średniowieczna jako konkretyzacja obrazu świata ( typy ikonograficzne ukazujące strukturę świata; problem przedstawiania i rozumienia terminu historia i koncepcji czasu; najważniejsze cechy kosmosu chrześcijańskiego (wpływ tradycji antycznej, układ elementów, humorów, planet; mapy świata; problem hierarchicznego przedstawiania rzeczywistości; problem pankalii i pansemiozy w średniowieczu).

13. Medieval art as a concretization of the image of the world (iconographic types showing the structure of the world; the problem of presenting and understanding the term history and the concept of time; the most important features of the Christian cosmos (the influence of ancient tradition, the arrangement of elements, humors, planets; world maps; the problem of hierarchical representation of reality; the problem of pankalia and pansemiosis in the Middle Ages).

Sugerowane lektury: Eco Umberto, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Lewis C.S., Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, Kraków 1995.; Wildiers Norbert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999

Zalecana literatura:

Eco Uco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 2006; Wildiers Norebert, Obraz świata a teologia, Warszawa, 1985; Tatarkiewicz Władysław, Estetyka średniowieczna, Warszawa 1962; Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1994; Świerzawski Stefan, Człowiek średniowieczny, Warszawa 1999; Duchowość chrześcijańska. Od początku do końca XII wieku, pod red. B. McGinn, J. Meyendorff, J. Leclercq, Kraków 2010; Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, pod red. J. Raitt, Kraków 2011; M. Walicki (red.), Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. I-II, Warszawa 1971;T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978; Z. Świechowski, Sztuka romańska, Warszawa 2005 (Dzieje sztuki polskiej, t. I); J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983.