Moduł I - Kartografia historyczna i wojskowa

T

T

Wykład konwersatoryjny, dyskusja, analiza tekstów, materiałów ikonograficznych i filmowych, praca z mapkami konturowymi, prezentacje multimedialne

Obecność i aktywny udział w zajęciach, przygotowanie prac zaliczeniowych związanych z tematyką zajęć i prezentacji multimedialnych, poprawne rozwiązanie testów

3 testy - quizy na platformie Moodle (klasyfikacja map, kartografia ogólna i historia kartografii) - 30%

prezentacja multimedialna wybranego kartograficznego serwisu internetowego - 20%

prezentacja multimedialna z zakresu historii kartografii - 20%

ćwiczenie praktyczne z mapkami konturowymi - 20%

aktywność na zajęciach - 10%

Część 1. Kartografia ogólna

1. Pojęcia kartografii i topografii, mapy oraz planu, klasyfikacje map

i atlasów. Ważniejsze polskie atlasy geograficzne, historyczne i słowniki historyczno-geograficzne [lekcja w czytelni Biblioteki Instytutu Historii].

2. Teoretyczne podstawy kartografii: kształt i wielkość Ziemi, odwzorowania kartograficzne, skala map.

3. Metody prezentacji kartograficznej oraz sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach dawniej i dziś.

4. Kartografia cyfrowa i multimedialna. Internetowe serwisy kartograficzne oraz współczesne systemy informacji geograficznej (GIS).

Część 2. Historia kartografii

5. Rozwój horyzontu geograficznego starożytnych Greków i Rzymian.

Średniowieczne mappae mundi (mapy świata), portolany i inne zabytki kartograficzne z tej epoki.

6. Rozwój kartografii europejskiej w okresie wielkich odkryć geograficznych w XVI–XVIII wieku. Mapy Rzeczypospolitej Obojga Narodów od Wapowskiego do Perthéesa.

7. Tzw. Mapa Kwatermistrzostwa. Kartografia wojskowa polska, pruska, rosyjska i austriacka od końca XVIII do I wojny światowej.

8. Działalność Wojskowego Instytutu Geograficznego w okresie międzywojennym. Polskie wojskowe mapy topograficzne w XX wieku.

Część 3. Kartografia wojskowa

9. Korzystanie ze współczesnych map topograficznych. Podział map na arkusze, sieć triangulacyjna, treść map topograficznych, znaki umowne oraz skorowidze map.

10. Elementy terenoznawstwa. Zdjęcia lotnicze, satelitarne i ich wykorzystanie, sporządzanie szkiców i zdjęć terenowych „typu wojskowego”.

Alexandrowicz Stanisław, Łuczyński Jarosław, Skrycki Radosław, Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017, ss. 448.

Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, pod red. Henryka Rutkowskiego, cz. I: Mapy, plany; cz. II: Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, ss. 158.

Atlas miasta Łodzi, pod red. Stanisława Liszewskiego, Andrzeja Suliborskiego i in., Łódź 2002, 49 tablic.

Brotton Jerry, Słynne mapy. Arcydzieła światowej kartografii i jej tajemnice, Warszawa 2016, ss. 256.

Buczek Karol, Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, ss. 120 + mapy.

Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej. Materiały z konferencji, oprac. Bogusław Krassowski, Jadwiga Madej, Warszawa 1982, ss. 178.

Gąsiewicz Stefan, Znaki topograficzne map (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930, ss. 91.

Karol Perthées (1739-1815). Kartograf pierwszej Rzeczypospolitej i entomolog, red. Jerzy Pawłowski, Warszawa 2003, ss. 342.

Konias Andrzej, Kartografia topograficzna państwa i zaboru pruskiego od II połowy XVIII wieku do połowy XX wieku, Słupsk 2010, ss. 232.

Krassowski Bogusław, Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945, Warszawa 1974, ss. 362.

Krassowski Bogusław, Topograficzna karta Królestwa Polskiego (1822-1843), Warszawa 1978, ss. 37.

Medyńska-Gulij Beata, Kartografia. Zasady i zastosowania geowizualizacji, Warszawa 2015, ss. 228.

Olszewicz Bolesław, Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), Warszawa 1921, ss. 284.

Saliszczew Konstantin, Kartografia ogólna, pod red. Bogdana Horodyskiego, Warszawa 2002, ss. 308.

Sirko Mieczysław, Zarys historii kartografii, Lublin 1999, ss. 352.

Strzelczyk Jerzy, Uwagi do kartografii średniowiecznej, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii III (…), Katowice 1974, s. 97-118.

Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, wyd. 5, Warszawa 2001, s. 220-235.

Świat Ptolemeusza. Włoska kartografia renesansowa w zbiorach Biblioteki Narodowej. Wystawa w stulecie urodzin Jana Zamoyskiego, Warszawa 2012.

Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014, ss. 356.

Wczesny Marek, Kopia średniowiecznej mapy świata z Ebstorfer. Unikalny druk z początku XX wieku opracowany przez Konrada Millera, Nowy Sącz b.r.w.

Wendt Jan A., Skarby kartografii, pod red. Lucyny Szaniawskiej, Warszawa 2013, ss. 248.

Wojna a mapa. Historia i współczesność, pod red. Macieja Krotofila i Roberta Rybaka, Toruń 2017.

Worona Czesław, Wybrane problemy terenoznawstwa, Bydgoszcz 1990, ss. 253.

Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. Jacka Pasławskiego, Wrocław 2006, ss. 399.

T

Wykład konwersatoryjny, dyskusja, analiza tekstów, materiałów ikonograficznych i filmowych, praca z mapkami konturowymi, prezentacje multimedialne

Obecność i aktywny udział w zajęciach, przygotowanie prac zaliczeniowych związanych z tematyką zajęć i prezentacji multimedialnych, poprawne rozwiązanie testów

3 testy - quizy na platformie Moodle (klasyfikacja map, kartografia ogólna i historia kartografii) - 30%

prezentacja multimedialna wybranego kartograficznego serwisu internetowego - 20%

prezentacja multimedialna z zakresu historii kartografii - 20%

ćwiczenie praktyczne z mapkami konturowymi - 20%

aktywność na zajęciach - 10%

Część 1. Kartografia ogólna

1. Pojęcia kartografii i topografii, mapy oraz planu, klasyfikacje map

i atlasów. Ważniejsze polskie atlasy geograficzne, historyczne i słowniki historyczno-geograficzne [lekcja w czytelni Biblioteki Instytutu Historii].

2. Teoretyczne podstawy kartografii: kształt i wielkość Ziemi, odwzorowania kartograficzne, skala map.

3. Metody prezentacji kartograficznej oraz sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach dawniej i dziś.

4. Kartografia cyfrowa i multimedialna. Internetowe serwisy kartograficzne oraz współczesne systemy informacji geograficznej (GIS).

Część 2. Historia kartografii

5. Rozwój horyzontu geograficznego starożytnych Greków i Rzymian.

Średniowieczne mappae mundi (mapy świata), portolany i inne zabytki kartograficzne z tej epoki.

6. Rozwój kartografii europejskiej w okresie wielkich odkryć geograficznych w XVI–XVIII wieku. Mapy Rzeczypospolitej Obojga Narodów od Wapowskiego do Perthéesa.

7. Tzw. Mapa Kwatermistrzostwa. Kartografia wojskowa polska, pruska, rosyjska i austriacka od końca XVIII do I wojny światowej.

8. Działalność Wojskowego Instytutu Geograficznego w okresie międzywojennym. Polskie wojskowe mapy topograficzne w XX wieku.

Część 3. Kartografia wojskowa

9. Korzystanie ze współczesnych map topograficznych. Podział map na arkusze, sieć triangulacyjna, treść map topograficznych, znaki umowne oraz skorowidze map.

10. Elementy terenoznawstwa. Zdjęcia lotnicze, satelitarne i ich wykorzystanie, sporządzanie szkiców i zdjęć terenowych „typu wojskowego”.

Alexandrowicz Stanisław, Łuczyński Jarosław, Skrycki Radosław, Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017, ss. 448.

Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, pod red. Henryka Rutkowskiego, cz. I: Mapy, plany; cz. II: Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, ss. 158.

Atlas miasta Łodzi, pod red. Stanisława Liszewskiego, Andrzeja Suliborskiego i in., Łódź 2002, 49 tablic.

Brotton Jerry, Słynne mapy. Arcydzieła światowej kartografii i jej tajemnice, Warszawa 2016, ss. 256.

Buczek Karol, Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, ss. 120 + mapy.

Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej. Materiały z konferencji, oprac. Bogusław Krassowski, Jadwiga Madej, Warszawa 1982, ss. 178.

Gąsiewicz Stefan, Znaki topograficzne map (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930, ss. 91.

Karol Perthées (1739-1815). Kartograf pierwszej Rzeczypospolitej i entomolog, red. Jerzy Pawłowski, Warszawa 2003, ss. 342.

Konias Andrzej, Kartografia topograficzna państwa i zaboru pruskiego od II połowy XVIII wieku do połowy XX wieku, Słupsk 2010, ss. 232.

Krassowski Bogusław, Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945, Warszawa 1974, ss. 362.

Krassowski Bogusław, Topograficzna karta Królestwa Polskiego (1822-1843), Warszawa 1978, ss. 37.

Medyńska-Gulij Beata, Kartografia. Zasady i zastosowania geowizualizacji, Warszawa 2015, ss. 228.

Olszewicz Bolesław, Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), Warszawa 1921, ss. 284.

Saliszczew Konstantin, Kartografia ogólna, pod red. Bogdana Horodyskiego, Warszawa 2002, ss. 308.

Sirko Mieczysław, Zarys historii kartografii, Lublin 1999, ss. 352.

Strzelczyk Jerzy, Uwagi do kartografii średniowiecznej, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii III (…), Katowice 1974, s. 97-118.

Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, wyd. 5, Warszawa 2001, s. 220-235.

Świat Ptolemeusza. Włoska kartografia renesansowa w zbiorach Biblioteki Narodowej. Wystawa w stulecie urodzin Jana Zamoyskiego, Warszawa 2012.

Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014, ss. 356.

Wczesny Marek, Kopia średniowiecznej mapy świata z Ebstorfer. Unikalny druk z początku XX wieku opracowany przez Konrada Millera, Nowy Sącz b.r.w.

Wendt Jan A., Skarby kartografii, pod red. Lucyny Szaniawskiej, Warszawa 2013, ss. 248.

Wojna a mapa. Historia i współczesność, pod red. Macieja Krotofila i Roberta Rybaka, Toruń 2017.

Worona Czesław, Wybrane problemy terenoznawstwa, Bydgoszcz 1990, ss. 253.

Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. Jacka Pasławskiego, Wrocław 2006, ss. 399.

T

Wykład konwersatoryjny, dyskusja, analiza tekstów, materiałów ikonograficznych i filmowych, praca z mapkami konturowymi, prezentacje multimedialne

Obecność i aktywny udział w zajęciach, przygotowanie prac zaliczeniowych związanych z tematyką zajęć i prezentacji multimedialnych, poprawne rozwiązanie testów

3 testy - quizy na platformie Moodle (klasyfikacja map, kartografia ogólna i historia kartografii) - 30%

prezentacja multimedialna wybranego kartograficznego serwisu internetowego - 20%

prezentacja multimedialna z zakresu historii kartografii - 20%

ćwiczenie praktyczne z mapkami konturowymi - 20%

aktywność na zajęciach - 10%

Część 1. Kartografia ogólna

1. Pojęcia kartografii i topografii, mapy oraz planu, klasyfikacje map

i atlasów. Ważniejsze polskie atlasy geograficzne, historyczne i słowniki historyczno-geograficzne [lekcja w czytelni Biblioteki Instytutu Historii].

2. Teoretyczne podstawy kartografii: kształt i wielkość Ziemi, odwzorowania kartograficzne, skala map.

3. Metody prezentacji kartograficznej oraz sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach dawniej i dziś.

4. Kartografia cyfrowa i multimedialna. Internetowe serwisy kartograficzne oraz współczesne systemy informacji geograficznej (GIS).

Część 2. Historia kartografii

5. Rozwój horyzontu geograficznego starożytnych Greków i Rzymian.

Średniowieczne mappae mundi (mapy świata), portolany i inne zabytki kartograficzne z tej epoki.

6. Rozwój kartografii europejskiej w okresie wielkich odkryć geograficznych w XVI–XVIII wieku. Mapy Rzeczypospolitej Obojga Narodów od Wapowskiego do Perthéesa.

7. Tzw. Mapa Kwatermistrzostwa. Kartografia wojskowa polska, pruska, rosyjska i austriacka od końca XVIII do I wojny światowej.

8. Działalność Wojskowego Instytutu Geograficznego w okresie międzywojennym. Polskie wojskowe mapy topograficzne w XX wieku.

Część 3. Kartografia wojskowa

9. Korzystanie ze współczesnych map topograficznych. Podział map na arkusze, sieć triangulacyjna, treść map topograficznych, znaki umowne oraz skorowidze map.

10. Elementy terenoznawstwa. Zdjęcia lotnicze, satelitarne i ich wykorzystanie, sporządzanie szkiców i zdjęć terenowych „typu wojskowego”.

Alexandrowicz Stanisław, Łuczyński Jarosław, Skrycki Radosław, Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017, ss. 448.

Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, pod red. Henryka Rutkowskiego, cz. I: Mapy, plany; cz. II: Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, ss. 158.

Atlas miasta Łodzi, pod red. Stanisława Liszewskiego, Andrzeja Suliborskiego i in., Łódź 2002, 49 tablic.

Brotton Jerry, Słynne mapy. Arcydzieła światowej kartografii i jej tajemnice, Warszawa 2016, ss. 256.

Buczek Karol, Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, ss. 120 + mapy.

Drabek Jerzy, Piątkowski Felicjan, 1000 słów o mapach i kartografii, War-szawa 1989, ss. 407 + 63.

Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej. Materiały z konferencji, oprac. Bogusław Krassowski, Jadwiga Madej, Warszawa 1982, ss. 178.

Gąsiewicz Stefan, Znaki topograficzne map (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930, ss. 91.

Karol Perthées (1739-1815). Kartograf pierwszej Rzeczypospolitej i entomolog, red. Jerzy Pawłowski, Warszawa 2003, ss. 342.

Konias Andrzej, Kartografia topograficzna państwa i zaboru pruskiego od II połowy XVIII wieku do połowy XX wieku, Słupsk 2010, ss. 232.

Krassowski Bogusław, Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945, Warszawa 1974, ss. 362.

Krassowski Bogusław, Topograficzna karta Królestwa Polskiego (1822-1843), Warszawa 1978, ss. 37.

Medyńska-Gulij Beata, Kartografia. Zasady i zastosowania geowizualizacji, Warszawa 2015, ss. 228.

Olszewicz Bolesław, Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), Warszawa 1921, ss. 284.

Saliszczew Konstantin, Kartografia ogólna, pod red. Bogdana Horodyskiego, Warszawa 2002, ss. 308.

Sirko Mieczysław, Zarys historii kartografii, Lublin 1999, ss. 352.

Strzelczyk Jerzy, Uwagi do kartografii średniowiecznej, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii III (…), Katowice 1974, s. 97-118.

Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, wyd. 5, Warszawa 2001, s. 220-235.

Świat Ptolemeusza. Włoska kartografia renesansowa w zbiorach Biblioteki Narodowej. Wystawa w stulecie urodzin Jana Zamoyskiego, Warszawa 2012.

Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014, ss. 356.

Wczesny Marek, Kopia średniowiecznej mapy świata z Ebstorfer. Unikalny druk z początku XX wieku opracowany przez Konrada Millera, Nowy Sącz b.r.w.

Wendt Jan A., Skarby kartografii, pod red. Lucyny Szaniawskiej, Warszawa 2013, ss. 248.

Wojna a mapa. Historia i współczesność, pod red. Macieja Krotofila i Roberta Rybaka, Toruń 2017.

Worona Czesław, Wybrane problemy terenoznawstwa, Bydgoszcz 1990, ss. 253.

Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. Jacka Pasławskiego, Wrocław 2006, ss. 399.

T

zajęcia stacjonarne z powodu obostrzeń pandemicznych zostaną w tym semestrze przeprowadzone online za pośrednictwem aplikacji Microsoft Teams; w celu udostępniania materiałów i przeprowadzenia testów pomocniczo zostanie wykorzystana platforma e-learningowa Moodle UŁ

1. wykład

2. rozmowa nauczająca

3. prezentacje multimedialne

4. praca z mapami konturowymi

5. praca ze słownikami historyczno-geograficznymi i repozytoriami map online

1. obecność i aktywność na zajęciach online (20%)

2. dwa testy zaliczeniowe (quizy na platformie Moodle) (40%)

3. ćwiczenie z wykorzystaniem map konturowych (20%)

4. samodzielne prace w formie prezentacji multimedialnych (20%)

Część I. Kartografia ogólna

1. Zajęcia organizacyjne. Słowniki historyczno-geograficzne i atlasy - przegląd.

2. Pojęcia kartografii, mapy i planu. Klasyfikacje map i atlasów geograficznych oraz historycznych.

3. Teoretyczne podstawy kartografii. Kształt i wielkość Ziemi, odwzorowania kartograficzne, skala map.

4. Metody prezentacji kartograficznej oraz sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach dawniej i dziś.

5. Współczesne mapy cyfrowe, bazy GIS oraz internetowe serwisy kartograficzne.

Część II. Historia kartografii

6. Rozwój horyzontu geograficznego starożytnych Greków i Rzymian. Początki kartografii europejskiej.

7. Przyczyny słabości kartografii średniowiecznej. Rodzaje i zastosowanie map powstających w tej epoce.

8. Kartografia cywilna i wojskowa w epoce nowożytnej. Mapy Rzeczypospolitej Obojga Narodów od Wapowskiego do Perthéesa.

9. Polska kartografia wojskowa w 2 połowie XVIII i XIX wieku. Mapy topograficzne państw zaborczych.

10. Działalność Wojskowego Instytutu Geograficznego (WIG). Polska kartografia wojskowa w XX wieku.

Część III. Podstawy terenoznawstwa i kartografia wojskowa

11. Podstawy terenoznawstwa wojskowego. Orientacja w terenie i na mapie.

12. Wojskowe dokumenty kartograficzne. Szkice busolowe, zdjęcia lotnicze itp.

13. Wojskowe mapy topograficzne. Odwzorowania, podział na arkusze, znaki umowne, analiza zawartości.

14. Kartografia historyczna i wojskowa - powtórzenie. Test zaliczeniowy.

I. Kartografia i topografia ogólna, słowniki i atlasy:

• Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, pod red. Henryka Rutkowskiego, cz. I: Mapy, plany; cz. II: Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, ss. 158.

• Drabek Jerzy, Piątkowski Felicjan, 1000 słów o mapach i kartografii, Warszawa 1989, ss. 407 + 63.

• Konopska Beata, Polskie atlasy historyczne – koncepcje i realizacje, Warszawa 1994.

• Medyńska-Gulij Beata, Kartografia. Zasady i zastosowania geowizualizacji, Warszawa 2015, ss. 228.

• Saliszczew Konstantin, Kartografia ogólna, pod red. Bogdana Horodyskiego, Warszawa 2002, ss. 308.

• Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, wyd. 5, Warszawa 2001, s. 220-235.

• Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014, ss. 356.

• Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. Jacka Pasławskiego, Wrocław 2006, ss. 399.

II. Historia kartografii:

• Alexandrowicz Stanisław, Łuczyński Jarosław, Skrycki Radosław, Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017, ss. 448.

• Brotton Jerry, Słynne mapy. Arcydzieła światowej kartografii i jej tajemnice, Warszawa 2016, ss. 256.

• Buczek Karol, Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, ss. 120 + mapy.

• Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej. Materiały z konferencji, oprac. Bogusław Krassowski, Jadwiga Madej, Warszawa 1982, ss. 178.

• Janik Maciej, Kusiński Jacek, Stępniewski Mariusz, Szambelan Zdzisław, Łódź na mapach 1793-1939, Łódź-Warszawa 2012, ss. 199.

• Karol Perthées (1739-1815). Kartograf pierwszej Rzeczypospolitej i entomolog, red. Jerzy Pawłowski, Warszawa 2003, ss. 342.

• Konias Andrzej, Kartografia topograficzna państwa i zaboru pruskiego od II połowy XVIII wieku do połowy XX wieku, Słupsk 2010, ss. 232.

• Krassowski Bogusław, Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945, Warszawa 1974, ss. 362.

• Krassowski Bogusław, Topograficzna karta Królestwa Polskiego (1822-1843), Warszawa 1978, ss. 37.

• Olszewicz Bolesław, Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), Warszawa 1921, ss. 284.

• Sirko Mieczysław, Zarys historii kartografii, Lublin 1999, ss. 352.

• Strzelczyk Jerzy, Uwagi do kartografii średniowiecznej, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii III (…), Katowice 1974, s. 97-118.

• Świat Ptolemeusza. Włoska kartografia renesansowa w zbiorach Biblioteki Narodowej. Wystawa w stulecie urodzin Jana Zamoyskiego, Warszawa 2012.

• Wendt Jan A., Skarby kartografii, pod red. Lucyny Szaniawskiej, Warszawa 2013, ss. 248.

• Zalewska-Lorkiewicz Katarzyna, Ilustrowane mappae mundi jako obraz świata. Średniowiecze i początek okresu nowożytnego, Warszawa 1997, ss. 264; Ilustracje, ss. XXVII.

III. Terenoznawstwo i kartografia wojskowa XX wieku:

• Gąsiewicz Stefan, Podręcznik terenoznawstwa dla podoficerów, Warszawa 1928, ss. 259.

• Gąsiewicz Stefan, Terenoznawstwo, kartoznawstwo i zdjęcia terenu. Podręcznik dla oficerów i szkół oficerskich, wyd. 3, Warszawa 1931, ss. 198.

• Gąsiewicz Stefan, Znaki topograficzne map (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930, ss. 91.

• Kędziora Albin, Wojskowe mapy topograficzne i ich przeznaczenie, Lublin 1989, ss. 30.

• Koziej Stanisław, Łaski Władysław, Sznajder Rudolf, Teren i taktyka, Warszawa 1980, ss. 194.

• Parucki Zygmunt, Zarys geografii wojennej, Warszawa 1967, ss. 240.

• Włodarczyk Marian, Wybrane zagadnienia geografii wojennej i topografii wojskowej, Wrocław 1988, ss. 77.

• Wojna a mapa. Historia i współczesność, pod red. Macieja Krotofila i Roberta Rybaka, Toruń 2017.

• Worona Czesław, Wybrane problemy terenoznawstwa, Bydgoszcz 1990, ss. 253.

• Znaki topograficzne map polskich (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930.

T

zajęcia stacjonarne w pracowni komputerowej (IH UŁ, s. 23 - laptopy z systemem Windows 10 i dostępem do Internetu), w celu udostępniania materiałów i przeprowadzenia testu zaliczeniowego pomocniczo zostanie wykorzystana platforma e-learningowa Moodle UŁ

1. wykład

2. rozmowa nauczająca

3. prezentacja multimedialna

4. praca z mapami konturowymi

5. praca ze słownikami historyczno-geograficznymi i repozytoriami map online

1. obecność na zajęciach (20%)

2. test zaliczający (na platformie Moodle) (40%)

2. ćwiczenie z wykorzystaniem map konturowych (20%)

3. samodzielne prace w formie prezentacji multimedialnych (20%)

1. Zajęcia organizacyjne.

Część 1. Kartografia ogólna

2. Pojęcia kartografii i topografii, mapy oraz planu, klasyfikacje map

i atlasów. Ważniejsze polskie atlasy geograficzne, historyczne i słowniki historyczno-geograficzne.

3. Teoretyczne podstawy kartografii: kształt i wielkość Ziemi, odwzorowania kartograficzne, skala map.

4. Metody prezentacji kartograficznej oraz sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach dawniej i dziś.

5. Kartografia cyfrowa i multimedialna. Internetowe serwisy kartograficzne oraz współczesne systemy informacji geograficznej (GIS).

Część 2. Historia kartografii

6. Rozwój horyzontu geograficznego starożytnych Greków i Rzymian.

Średniowieczne mappae mundi (mapy świata), portolany i inne zabytki kartograficzne z tej epoki.

7. Rozwój kartografii europejskiej w okresie wielkich odkryć geograficznych w XVI–XVIII wieku. Mapy Rzeczypospolitej Obojga Narodów od

Wapowskiego do Perthéesa.

8. Dziewiętnastowieczni geometrzy (geodeci) i ówczesne metody opracowywania map i planów. Rozwój przestrzenny Łodzi.

9. Tzw. Mapa Kwatermistrzostwa. Kartografia wojskowa polska, pruska, rosyjska i austriacka od końca XVIII do I wojny światowej.

10. Działalność Wojskowego Instytutu Geograficznego w okresie międzywojennym. Polskie wojskowe mapy topograficzne w XX wieku.

11. Historia kartografii – podsumowanie. Zbiory kartograficzne Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego.

Część 3. Kartografia wojskowa

12. Korzystanie ze współczesnych map topograficznych. Podział map na arkusze, sieć triangulacyjna, treść map topograficznych, znaki umowne oraz skorowidze map.

13. Elementy terenoznawstwa. Zdjęcia lotnicze, satelitarne i ich wykorzystanie, sporządzanie szkiców i zdjęć terenowych „typu wojskowego”.

14. Teren i taktyka. Geograficzne uwarunkowania działań wojennych

na przykładzie wybranych historycznych kampanii wojennych.

15. Kartografia ogólna, historyczna i wojskowa – podsumowanie (test).

I. Kartografia i topografia ogólna, słowniki i atlasy:

• Atlas historyczny Polski. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, pod red. Henryka Rutkowskiego, cz. I: Mapy, plany; cz. II: Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, ss. 158.

• Drabek Jerzy, Piątkowski Felicjan, 1000 słów o mapach i kartografii, Warszawa 1989, ss. 407 + 63.

• Konopska Beata, Polskie atlasy historyczne – koncepcje i realizacje, Warszawa 1994.

• Medyńska-Gulij Beata, Kartografia. Zasady i zastosowania geowizualizacji, Warszawa 2015, ss. 228.

• Saliszczew Konstantin, Kartografia ogólna, pod red. Bogdana Horodyskiego, Warszawa 2002, ss. 308.

• Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, wyd. 5, Warszawa 2001, s. 220-235.

• Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014, ss. 356.

• Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. Jacka Pasławskiego, Wrocław 2006, ss. 399.

II. Historia kartografii:

• Alexandrowicz Stanisław, Łuczyński Jarosław, Skrycki Radosław, Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017, ss. 448.

• Brotton Jerry, Słynne mapy. Arcydzieła światowej kartografii i jej tajemnice, Warszawa 2016, ss. 256.

• Buczek Karol, Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, ss. 120 + mapy.

• Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej. Materiały z konferencji, oprac. Bogusław Krassowski, Jadwiga Madej, Warszawa 1982, ss. 178.

• Janik Maciej, Kusiński Jacek, Stępniewski Mariusz, Szambelan Zdzisław, Łódź na mapach 1793-1939, Łódź-Warszawa 2012, ss. 199.

• Karol Perthées (1739-1815). Kartograf pierwszej Rzeczypospolitej i entomolog, red. Jerzy Pawłowski, Warszawa 2003, ss. 342.

• Konias Andrzej, Kartografia topograficzna państwa i zaboru pruskiego od II połowy XVIII wieku do połowy XX wieku, Słupsk 2010, ss. 232.

• Krassowski Bogusław, Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945, Warszawa 1974, ss. 362.

• Krassowski Bogusław, Topograficzna karta Królestwa Polskiego (1822-1843), Warszawa 1978, ss. 37.

• Olszewicz Bolesław, Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), Warszawa 1921, ss. 284.

• Sirko Mieczysław, Zarys historii kartografii, Lublin 1999, ss. 352.

• Strzelczyk Jerzy, Uwagi do kartografii średniowiecznej, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii III (…), Katowice 1974, s. 97-118.

• Świat Ptolemeusza. Włoska kartografia renesansowa w zbiorach Biblioteki Narodowej. Wystawa w stulecie urodzin Jana Zamoyskiego, Warszawa 2012.

• Wendt Jan A., Skarby kartografii, pod red. Lucyny Szaniawskiej, Warszawa 2013, ss. 248.

• Zalewska-Lorkiewicz Katarzyna, Ilustrowane mappae mundi jako obraz świata. Średniowiecze i początek okresu nowożytnego, Warszawa 1997, ss. 264; Ilustracje, ss. XXVII.

III. Terenoznawstwo i kartografia wojskowa XX wieku:

• Gąsiewicz Stefan, Podręcznik terenoznawstwa dla podoficerów, Warszawa 1928, ss. 259.

• Gąsiewicz Stefan, Terenoznawstwo, kartoznawstwo i zdjęcia terenu. Podręcznik dla oficerów i szkół oficerskich, wyd. 3, Warszawa 1931, ss. 198.

• Gąsiewicz Stefan, Znaki topograficzne map (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930, ss. 91.

• Kędziora Albin, Wojskowe mapy topograficzne i ich przeznaczenie, Lublin 1989, ss. 30.

• Koziej Stanisław, Łaski Władysław, Sznajder Rudolf, Teren i taktyka, Warszawa 1980, ss. 194.

• Parucki Zygmunt, Zarys geografii wojennej, Warszawa 1967, ss. 240.

• Włodarczyk Marian, Wybrane zagadnienia geografii wojennej i topografii wojskowej, Wrocław 1988, ss. 77.

• Wojna a mapa. Historia i współczesność, pod red. Macieja Krotofila i Roberta Rybaka, Toruń 2017.

• Worona Czesław, Wybrane problemy terenoznawstwa, Bydgoszcz 1990, ss. 253.

• Znaki topograficzne map polskich (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930.

T

1. wykład

2. rozmowa nauczająca

3. "burza mózgów"

4. praca w grupach

1. obecność na zajęciach (10%)

2. samodzielne prace tematyczne w formie prezentacji multimedialnych (40%)

3. opracowanie topograficznych dokumentów bojowych (40%)

4. podstawowe obliczenia z zakresu topografii (10%)

1. elementarna wiedza z zakresu geografii i kartografii (teoretyczne podstawy kartografii: kształt i wielkość ziemi, odwzorowanie kartograficzne, skala mapy)

2. geografia historyczna jako dyscyplina nauk pomocniczych historii.

3. historia kartografii, kartograficzne środki wyrazu, metody prezentacji kartograficznej

4. rozwój horyzontu geograficznego - prezentacja historycznych atlasów i map, mapa jako źródło historyczne, interpretacja historycznego źródła kartograficznego

5. mapy topograficzne z 18 i z 19 w.

6. mapy topograficzne z 20 w.

5. mapy tematyczne

6. podsatwy topografii wojskowej (geograficzne uwarunkowanie działań wojennych), elementy terenoznawstwa

7. topograficzne (graficzne) dokumenty bojowe, znaki taktyczne

Arnold S., Geografia historyczna, Warszawa 1951

Tyszkiewicz J., Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014

Wendt J. A., Skarby kartografii, Warszawa 2013

Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej. Materiały z konferencji, oprac. B. Krassowski, J. Madej, Warszawa 1982

Krassowski B., Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945, Warszawa 1974

Medyńska-Gulij B., Kartografia i geowizualizacja, Warszawa 2011

Wojna a mapa. Historia i współczesność, pod red. Kartofla M., Rybaka R., Toruń 2017

Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. J. Pasłowskiego, Wrocław 2006

Wrona Cz., Wybrane problemy terenoznawstwa, Bydgoszcz 1990

T

Podsumowaniem części historycznej cyklu zajęć będzie prelekcja w Sekcji Kartografii Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego połączona z prezentacją zbiorów map z XVI-XX wieku

1. wykład

2. rozmowa nauczająca

3. "burza mózgów"

4. prezentacja multimedialna

5. praca z tekstem źródłowym

6. praca z mapą konturową

1. obecność na zajęciach (20%)

2. ćwiczenie z wykorzystaniem map konturowych (40%)

3. samodzielne prace w formie prezentacji multimedialnych (20%)

4. opracowanie graficzne mapy stylizowanej na historyczną (20%)

1. Zajęcia organizacyjne. Forma i tematyka zajęć, podstawy zaliczenia przedmiotu, podręczniki i literatura uzupełniająca.

Część 1. Kartografia ogólna

2. Pojęcia kartografii i topografii, mapy oraz planu, klasyfikacje map

i atlasów. Ważniejsze polskie atlasy geograficzne, historyczne i słowniki historyczno-geograficzne.

3. Teoretyczne podstawy kartografii: kształt i wielkość Ziemi, odwzorowania kartograficzne, skala map.

4. Metody prezentacji kartograficznej oraz sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach dawniej i dziś.

5. Kartografia cyfrowa i multimedialna. Internetowe serwisy kartograficzne oraz współczesne systemy informacji geograficznej (GIS).

Część 2. Historia kartografii

6. Rozwój horyzontu geograficznego starożytnych Greków i Rzymian.

Średniowieczne mappae mundi (mapy świata), portolany i inne zabytki kartograficzne z tej epoki.

7. Rozwój kartografii europejskiej w okresie wielkich odkryć geograficznych w XVI–XVIII wieku. Mapy Rzeczypospolitej Obojga Narodów od

Wapowskiego do Perthéesa.

8. Dziewiętnastowieczni geometrzy (geodeci) i ówczesne metody opracowywania map i planów. Rozwój przestrzenny Łodzi.

9. Tzw. Mapa Kwatermistrzostwa. Kartografia wojskowa polska, pruska, rosyjska i austriacka od końca XVIII do I wojny światowej.

10. Działalność Wojskowego Instytutu Geograficznego w okresie międzywojennym. Polskie wojskowe mapy topograficzne w XX wieku.

11. Historia kartografii – podsumowanie. Zbiory kartograficzne Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego.

Część 3. Kartografia wojskowa

12. Korzystanie ze współczesnych map topograficznych. Podział map na arkusze, sieć triangulacyjna, treść map topograficznych, znaki umowne oraz skorowidze map.

13. Elementy terenoznawstwa. Zdjęcia lotnicze, satelitarne i ich wykorzystanie, sporządzanie szkiców i zdjęć terenowych „typu wojskowego”.

14. Teren i taktyka. Geograficzne uwarunkowania działań wojennych

na przykładzie wybranych historycznych kampanii wojennych.

15. Kartografia ogólna, historyczna i wojskowa – podsumowanie.

I. Kartografia i topografia ogólna:

Drabek Jerzy, Piątkowski Felicjan, 1000 słów o mapach i kartografii, Warszawa 1989, ss. 407 + 63.

Medyńska-Gulij Beata, Kartografia i geowizualizacja, Warszawa 2011, ss. 228.

Saliszczew Konstantin, Kartografia ogólna, pod red. Bogdana Horodyskiego, Warszawa 2002, ss. 308.

Szymański Józef, Nauki pomocnicze historii, wyd. 5, Warszawa 2001, s. 220-235.

Tyszkiewicz Jan, Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014, ss. 356.

Wprowadzenie do kartografii i topografii, pod red. Jacka Pasławskiego, Wrocław 2006, ss. 399.

II. Historia kartografii:

Alexandrowicz Stanisław, Łuczyński Jarosław, Skrycki Radosław, Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017, ss. 448.

Brotton Jerry, Słynne mapy. Arcydzieła światowej kartografii i jej tajemnice, Warszawa 2016, ss. 256.

Buczek Karol, Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, ss. 120 + mapy.

Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej. Materiały z konferencji, oprac. Bogusław Krassowski, Jadwiga Madej, Warszawa 1982, ss. 178.

Janik Maciej, Kusiński Jacek, Stępniewski Mariusz, Szambelan Zdzisław, Łódź na mapach 1793-1939, Łódź-Warszawa 2012, ss. 199.

Karol Perthées (1739-1815). Kartograf pierwszej Rzeczypospolitej i entomolog, red. Jerzy Pawłowski, Warszawa 2003, ss. 342.

Krassowski Bogusław, Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945, Warszawa 1974, ss. 362.

Olszewicz Bolesław, Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), Warszawa 1921, ss. 284.

Sirko Mieczysław, Zarys historii kartografii, Lublin 1999, ss. 352.

Strzelczyk Jerzy, Uwagi do kartografii średniowiecznej, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii III (…), Katowice 1974, s. 97-118.

Wendt Jan A., Skarby kartografii, pod red. Lucyny Szaniawskiej, Warszawa 2013, ss. 248.

III. Terenoznawstwo i kartografia wojskowa XX wieku:

Gąsiewicz Stefan, Podręcznik terenoznawstwa dla podoficerów, Warszawa 1928, ss. 259.

Gąsiewicz Stefan, Terenoznawstwo, kartoznawstwo i zdjęcia terenu. Podręcznik dla oficerów i szkół oficerskich, wyd. 3, Warszawa 1931, ss. 198.

Koziej Stanisław, Łaski Władysław, Sznajder Rudolf, Teren i taktyka, Warszawa 1980, ss. 194.

Lewakowski Jerzy, Terenoznawstwo i kartografia wojskowa, Warszawa-Kraków 1920, ss. 172.

Wojna a mapa. Historia i współczesność, pod red. Macieja Krotofila i Roberta Rybaka, Toruń 2017.

Worona Czesław, Wybrane problemy terenoznawstwa, Bydgoszcz 1990, ss. 253.

Znaki topograficzne map polskich (…) i znaki taktyczne, Warszawa 1930.