Toksykologia z ekotoksykologią

T

Metody podające - wykład informacyjny z użyciem prezentacji multimedialnych, Praktyczne: ćwiczenia laboratoryjne praktyczne, eksperyment oraz prowadzone zdalnie

Sposób oceniania

Student, aby uzyskać zaliczenie przedmiotu musi zdać egzamin pisemny z tematyki prezentowanej na wykładach (min 60% punktów) oraz zaliczyć kolokwium pisemne z zagadnień realizowanych na ćwiczeniach (min 60% punktów).

Kryteria oceniania

0% - 59,9% - ocena niedostateczna (2)

60,0% - 69,9% - ocena dostateczna (3)

70,0% - 74,9% - ocena dostateczna plus (3,5)

75,0% - 84,9% - ocena dobra (4)

85,0% - 89,9% - ocena dobra plus (4,5)

Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (30%) i ocena z egzaminu (70%).

90,0% - 100% - ocena bardzo dobra (5)

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu toksykologii ogólnej i ekotoksykologii.

Wykład: Omawiane są: podstawowe zagadnienia z zakresu toksykologii, w tym (podstawowe pojęcia dotyczące toksykometriidawka LD50, krzywa dawka-efekt, metody alternatywne wyznaczania wartości LD50, oceny działania drażniącego i żrącego; ocena efektów odległych działania nowo wprowadzanych leków, pestycydów i innych związków użytkowych - mutagenności, rakotwórczości, teratogenności, neurotoksyczności wpływu na potomstwo i rozrodczość), typy zatruć i główne grupy odtrutek, biomarkery wykorzystywane w toksykologii, fazy metabolizmu ksenobiotyków, reakcje I fazy oraz rola monooksygenaz (w tym głównie ich cytochromów)w biotransformacji, endogenne związki uczestniczące w koniugacji czyli sprzężenie nukleofilowe i elektrofilowe, aktywny transport koniugatów na zewnątrz komórki na przykładzie koniugatów glutationu, porównanie faz metabolizmu u mikroorganizmów, roślin orazzwierząt,podstawowe pojęcia dotyczące pestycydów, źródła, powstawanie i toksyczność wybranych związków organicznych np. bisfenoli, dioksyn czy WWA oraz metali ciężkich; podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii żywności – szkodliwe związki występujące w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (nitrozoaminy, mikotoksyny) oraz interakcje żywności z lekami (oddziaływania synergistyczne i antagonistyczne); systemy antyoksydacyjne w komórkach - enzymatyczne i nieenzymatyczne; zagadnienia związane ze skażeniem powietrza(smog, kwaśne deszcze, dziura ozonowa, reakcje wolnorodnikowe w atmosferze)i ubytkiem ozonu w stratosferze.

Ćwiczenia: Zastosowanie technik chromatograficznych, spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego, oraz spektrofotometrycznych i techniki cytometrii przepływowej w toksykologii. Enzymy jako biomarkery - aktywność dehydrogenazy mleczanowej, ALAD i aminotranseferazy. Aktywność dehydrogenazy alkoholowej jako wskaźnika zatrucia alkoholem. Pomiar aktywności acetylocholinoesterazy jako markera zatruć związkami fosforoorganicznymi. Analiza różnych form hemoglobiny jako markera zatruć tlenkiem węgla (karboksyhemoglobina), cyjankami (cyjanmethemoglobina) i substancjami utleniającymi np. azotynami (methemoglobina).Zasada oznaczania aktywności enzymów antyoksydacyjnych: katalazy, peroksydazy glutationowej i dysmutazy ponadtlenkowej jako biomarkerów niespecyficznych w narażeniu na związki utleniające. Zasady oznaczania stężeń azotynów i żelaza w wodzie. Analiza zawartości polifenoli w tkance roślinnej.

1. Manahan S.E. Toxicological Chemistry and Biochemistry. 3. edycja, przekład w języku polskim Koroniak i Boczoń pt. Toksykologia środowiskowa, PWN, Warszawa 2006.

2. Siemiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN, Warszawa 2001.

3. Gawęcki J. Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. PWN, Warszawa 2008.

4. Sikorski Z. E. Chemia żywności – odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne. Warszawa 2007.

Publikacje online:

1. Bukowska B., Pieniążek D., Hutnik K., Duda W., [2007]. Acetylo- i butyrylocholinoesteraza – budowa, funkcje i ich inhibitory. Current Topics in Biophysics 30, 11–23.

2. Słowińska M., Koter-Michalak M., Bukowska B., [2011]. Wpływ dioksyn na organizm człowieka – badania epidemiologiczne. Medycyna Pracy 62, 643–652

3. Kwiatkowska M., Jarosiewicz P., Bukowska B. [2013]. Glifosat i jego preparaty – toksyczność, narażenie zawodowe i środowiskowe. Medycyna Pracy 64(5), 717–729

4. Pingot D., Pyrzanowski K., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Toksyczność akrylamidu i jego metabolitu glicydamidu. Medycyna Pracy 64(2):259–271

5. Pyrzanowski K., Pringot D., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Charakterystyka metod biologicznych, chemicznych i fizycznych ograniczających obecność akrylamidu w żywności. Bromatologia i chemia toksykologiaczna XLVI, 2013, 2, str. 216 – 224

6. Bukowska, B., Addukty hemoglobiny jako biomarkery narażenia człowieka na wybrane ksenobiotyki. Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 668-680.

7. Kinga Kik, Bożena Bukowska, Paulina Sicińska 2020. Polystyrene nanoparticles: Sources, occurrence in the environment, distribution in tissues, accumulation and toxicity to various organisms. Environmental Pollution 262 (2020) 114297. doi.org/10.1016/j.envpol.2020.114297

8. Jarosiewicz, M., Bukowska B., [2017]. Tetrabromobisfenol A – toksyczność, narażenie środowiskowe i zawodowe Med Pr 2017;68(1):121–134

T

Metody podające - wykład informacyjny z użyciem prezentacji multimedialnych, Praktyczne: ćwiczenia laboratoryjne praktyczne, eksperyment oraz prowadzone zdalnie

Sposób oceniania

Student, aby uzyskać zaliczenie przedmiotu musi zdać egzamin pisemny z tematyki prezentowanej na wykładach (min 60% punktów) oraz zaliczyć kolokwium pisemne z zagadnień realizowanych na ćwiczeniach (min 60% punktów).

Kryteria oceniania

0% - 59,9% - ocena niedostateczna (2)

60,0% - 69,9% - ocena dostateczna (3)

70,0% - 74,9% - ocena dostateczna plus (3,5)

75,0% - 84,9% - ocena dobra (4)

85,0% - 89,9% - ocena dobra plus (4,5)

Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (30%) i ocena z egzaminu (70%).

90,0% - 100% - ocena bardzo dobra (5)

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu toksykologii ogólnej i ekotoksykologii.

Wykład: Omawiane są: podstawowe zagadnienia z zakresu toksykologii, w tym (podstawowe pojęcia dotyczące toksykometriidawka LD50, krzywa dawka-efekt, metody alternatywne wyznaczania wartości LD50, oceny działania drażniącego i żrącego; ocena efektów odległych działania nowo wprowadzanych leków, pestycydów i innych związków użytkowych - mutagenności, rakotwórczości, teratogenności, neurotoksyczności wpływu na potomstwo i rozrodczość), typy zatruć i główne grupy odtrutek, biomarkery wykorzystywane w toksykologii, fazy metabolizmu ksenobiotyków, reakcje I fazy oraz rola monooksygenaz (w tym głównie ich cytochromów)w biotransformacji, endogenne związki uczestniczące w koniugacji czyli sprzężenie nukleofilowe i elektrofilowe, aktywny transport koniugatów na zewnątrz komórki na przykładzie koniugatów glutationu, porównanie faz metabolizmu u mikroorganizmów, roślin orazzwierząt,podstawowe pojęcia dotyczące pestycydów, źródła, powstawanie i toksyczność wybranych związków organicznych np. bisfenoli, dioksyn czy WWA oraz metali ciężkich; podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii żywności – szkodliwe związki występujące w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (nitrozoaminy, mikotoksyny) oraz interakcje żywności z lekami (oddziaływania synergistyczne i antagonistyczne); systemy antyoksydacyjne w komórkach - enzymatyczne i nieenzymatyczne; zagadnienia związane ze skażeniem powietrza(smog, kwaśne deszcze, dziura ozonowa, reakcje wolnorodnikowe w atmosferze)i ubytkiem ozonu w stratosferze.

Ćwiczenia: Zastosowanie technik chromatograficznych, spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego, oraz spektrofotometrycznych i techniki cytometrii przepływowej w toksykologii. Enzymy jako biomarkery - aktywność dehydrogenazy mleczanowej, ALAD i aminotranseferazy. Aktywność dehydrogenazy alkoholowej jako wskaźnika zatrucia alkoholem. Pomiar aktywności acetylocholinoesterazy jako markera zatruć związkami fosforoorganicznymi. Analiza różnych form hemoglobiny jako markera zatruć tlenkiem węgla (karboksyhemoglobina), cyjankami (cyjanmethemoglobina) i substancjami utleniającymi np. azotynami (methemoglobina).Zasada oznaczania aktywności enzymów antyoksydacyjnych: katalazy, peroksydazy glutationowej i dysmutazy ponadtlenkowej jako biomarkerów niespecyficznych w narażeniu na związki utleniające. Zasady oznaczania stężeń azotynów i żelaza w wodzie. Analiza zawartości polifenoli w tkance roślinnej.

1. Manahan S.E. Toxicological Chemistry and Biochemistry. 3. edycja, przekład w języku polskim Koroniak i Boczoń pt. Toksykologia środowiskowa, PWN, Warszawa 2006.

2. Siemiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN, Warszawa 2001.

3. Gawęcki J. Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. PWN, Warszawa 2008.

4. Sikorski Z. E. Chemia żywności – odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne. Warszawa 2007.

Publikacje online:

1. Bukowska B., Pieniążek D., Hutnik K., Duda W., [2007]. Acetylo- i butyrylocholinoesteraza – budowa, funkcje i ich inhibitory. Current Topics in Biophysics 30, 11–23.

2. Słowińska M., Koter-Michalak M., Bukowska B., [2011]. Wpływ dioksyn na organizm człowieka – badania epidemiologiczne. Medycyna Pracy 62, 643–652

3. Kwiatkowska M., Jarosiewicz P., Bukowska B. [2013]. Glifosat i jego preparaty – toksyczność, narażenie zawodowe i środowiskowe. Medycyna Pracy 64(5), 717–729

4. Pingot D., Pyrzanowski K., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Toksyczność akrylamidu i jego metabolitu glicydamidu. Medycyna Pracy 64(2):259–271

5. Pyrzanowski K., Pringot D., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Charakterystyka metod biologicznych, chemicznych i fizycznych ograniczających obecność akrylamidu w żywności. Bromatologia i chemia toksykologiaczna XLVI, 2013, 2, str. 216 – 224

6. Bukowska, B., Addukty hemoglobiny jako biomarkery narażenia człowieka na wybrane ksenobiotyki. Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 668-680.

7. Kinga Kik, Bożena Bukowska, Paulina Sicińska 2020. Polystyrene nanoparticles: Sources, occurrence in the environment, distribution in tissues, accumulation and toxicity to various organisms. Environmental Pollution 262 (2020) 114297. doi.org/10.1016/j.envpol.2020.114297

8. Jarosiewicz, M., Bukowska B., [2017]. Tetrabromobisfenol A – toksyczność, narażenie środowiskowe i zawodowe Med Pr 2017;68(1):121–134

T

Metody podające - wykład informacyjny z użyciem prezentacji multimedialnych, Praktyczne: ćwiczenia laboratoryjne praktyczne, eksperyment i część zajęć zdalnie.

Sposób oceniania

Student, aby uzyskać zaliczenie przedmiotu musi zdać egzamin pisemny z tematyki prezentowanej na wykładach (min 60% punktów) oraz zaliczyć kolokwium pisemne z zagadnień realizowanych na ćwiczeniach (min 60% punktów).

Kryteria oceniania

0% - 59,9% - ocena niedostateczna (2)

60,0% - 69,9% - ocena dostateczna (3)

70,0% - 74,9% - ocena dostateczna plus (3,5)

75,0% - 84,9% - ocena dobra (4)

85,0% - 89,9% - ocena dobra plus (4,5)

Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (30%) i ocena z egzaminu (70%).

90,0% - 100% - ocena bardzo dobra (5)

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu toksykologii ogólnej i ekotoksykologii.

Wykład: Omawiane są: podstawowe zagadnienia z zakresu toksykologii, w tym (podstawowe pojęcia dotyczące toksykometriidawka LD50, krzywa dawka-efekt, metody alternatywne wyznaczania wartości LD50, oceny działania drażniącego i żrącego; ocena efektów odległych działania nowo wprowadzanych leków, pestycydów i innych związków użytkowych - mutagenności, rakotwórczości, teratogenności, neurotoksyczności wpływu na potomstwo i rozrodczość), typy zatruć i główne grupy odtrutek, biomarkery wykorzystywane w toksykologii, fazy metabolizmu ksenobiotyków, reakcje I fazy oraz rola monooksygenaz (w tym głównie ich cytochromów)w biotransformacji, endogenne związki uczestniczące w koniugacji czyli sprzężenie nukleofilowe i elektrofilowe, aktywny transport koniugatów na zewnątrz komórki na przykładzie koniugatów glutationu, porównanie faz metabolizmu u mikroorganizmów, roślin orazzwierząt,podstawowe pojęcia dotyczące pestycydów, źródła, powstawanie i toksyczność wybranych związków organicznych np. bisfenoli, dioksyn czy WWA oraz metali ciężkich; podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii żywności – szkodliwe związki występujące w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (nitrozoaminy, mikotoksyny) oraz interakcje żywności z lekami (oddziaływania synergistyczne i antagonistyczne); systemy antyoksydacyjne w komórkach - enzymatyczne i nieenzymatyczne; zagadnienia związane ze skażeniem powietrza(smog, kwaśne deszcze, dziura ozonowa, reakcje wolnorodnikowe w atmosferze)i ubytkiem ozonu w stratosferze. Plastik, mikro i nanoplastik występowanie i toksyczność.

Ćwiczenia: Zastosowanie technik chromatograficznych, spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego, oraz spektrofotometrycznych i techniki cytometrii przepływowej w toksykologii. Enzymy jako biomarkery - aktywność dehydrogenazy mleczanowej, ALAD i aminotranseferazy. Aktywność dehydrogenazy alkoholowej jako wskaźnika zatrucia alkoholem. Pomiar aktywności acetylocholinoesterazy jako markera zatruć związkami fosforoorganicznymi. Analiza różnych form hemoglobiny jako markera zatruć tlenkiem węgla (karboksyhemoglobina), cyjankami (cyjanmethemoglobina) i substancjami utleniającymi np. azotynami (methemoglobina).Zasada oznaczania aktywności enzymów antyoksydacyjnych: katalazy, peroksydazy glutationowej i dysmutazy ponadtlenkowej jako biomarkerów niespecyficznych w narażeniu na związki utleniające. Zasady oznaczania stężeń azotynów i żelaza w wodzie. Analiza zawartości polifenoli w tkance roślinnej.

1. Manahan S.E. Toxicological Chemistry and Biochemistry. 3. edycja, przekład w języku polskim Koroniak i Boczoń pt. Toksykologia środowiskowa, PWN, Warszawa 2006.

2. Siemiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN, Warszawa 2001.

3. Gawęcki J. Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. PWN, Warszawa 2008.

4. Sikorski Z. E. Chemia żywności – odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne. Warszawa 2007.

Publikacje online:

1. Bukowska B., Pieniążek D., Hutnik K., Duda W., [2007]. Acetylo- i butyrylocholinoesteraza – budowa, funkcje i ich inhibitory. Current Topics in Biophysics 30, 11–23.

2. Słowińska M., Koter-Michalak M., Bukowska B., [2011]. Wpływ dioksyn na organizm człowieka – badania epidemiologiczne. Medycyna Pracy 62, 643–652

3. Kwiatkowska M., Jarosiewicz P., Bukowska B. [2013]. Glifosat i jego preparaty – toksyczność, narażenie zawodowe i środowiskowe. Medycyna Pracy 64(5), 717–729

4. Pingot D., Pyrzanowski K., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Toksyczność akrylamidu i jego metabolitu glicydamidu. Medycyna Pracy 64(2):259–271

5. Pyrzanowski K., Pringot D., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Charakterystyka metod biologicznych, chemicznych i fizycznych ograniczających obecność akrylamidu w żywności. Bromatologia i chemia toksykologiaczna XLVI, 2013, 2, str. 216 – 224

6. Bukowska, B., Addukty hemoglobiny jako biomarkery narażenia człowieka na wybrane ksenobiotyki. Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 668-680.

7. Jarosiewicz, M., Bukowska B., [2017]. Tetrabromobisfenol A – toksyczność, narażenie środowiskowe i zawodowe Med Pr 2017;68(1):121–134