Adaptacja obszarów rolniczych i podmiejskich do zmian klimatu

T

T

Katedry biorące udział w przedmiocie:

Katedra UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej, Katedra Biogeografii, Paleoekologii i Ochrony Przyrody, Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin

IDEA:

Treść: przedmiot charakteryzuje rozwiązania NBS w krajobrazie rolniczym, pod kątem zarówno optymalnego funkcjonowania ekosystemów jak i przeciwdziałania antropopresji i presji klimatycznej (np. długotrwałe susze, nawalne opady) oraz wspierania adaptacji obszarów rolniczych i podmiejskich do zmian klimatu

Struktura: Wykłady – ukierunkowane na rozumienie procesów w skali zlewni i skutków środowiskowych zaburzeń cyklu wodnego oraz migracji zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego;

Przybliżenie działań wspierających retencję wody i przeciwdziałanie suszy rolniczej oraz rozwiązań ograniczających odpływ związków biogennych do wód

Pro-klimatyczne i pro-środowiskowe działania związane z kształtowaniem krajobrazu strefy podmiejskiej (zalesianie, użytki rolne – sady i ogrody)

Prezentowane projekty demonstracyjne:

1. Wdrożenia Organicznych płyt obornikowych - dla redukcji zanieczyszczeń punktowych w zlewniach rolniczych

AZOSTOP - Opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych produktów biotechnologicznych dla rolnictwa i gospodarki ściekowej w celu zmniejszenia zanieczyszczenia wód (TANGO2/339929/NCBR/2017)”. NCBR

MIKRAZO PBS1/A8/2012 – „Aktywizatory mikrobiologiczne do usuwania zanieczyszczeń azotanowych w celu wdrożenia ramowej dyrektywy wodnej i dyrektywy azotanowej" NCBR

GEOWŁÓKNA "Opracowanie modelowego geowłóknistego, biodegradowalnego fałdu biologicznego usuwania zanieczyszczeń azotem i fosforem na dotkniętych obszarach krajobrazu rolniczego" (Nr N R14 0061 06/2009); NCBR

Scientific Net AGROGAZ - Redukcja emisji gazów cieplarnianych i amoniaku w rolnictwie; Nr 17/E-184/BWSN-0019); NCBR

2. Bariery denitryfikacyjne do redukcji ładunku obszarowego w zlewniach rolniczych Wysokoefektywne Strefy Ekotonowe

EKOROB - Ekotony dla redukcji zanieczyszczeń obszarowych. Project LIFE08 ENV/PL/000519

Projekt: RPWP.01.02.00-30-0010/17-00 Rozwój i optymalizacja innowacyjnej metody redukcji istotnych zanieczyszczeń punktowych rozproszonych oraz obszarowych na terenach wiejskich.

Prowadzący przedmiot Adaptacja obszarów rolniczych i podmiejskich do zmian klimatu:

dr Agnieszka Bednarek (koordynator)

dr Natalia Ratajczyk, dr. Katarzyna Zielińska, dr hab. M. Kiedrzyński

dr hab. Beata Woziwoda

Podające: wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; literatura

Eksponujące: film

Poszukujące i praktyczne: działania praktyczne (ćwiczenia, praca warsztatowa), analiza danych środowiskowych, monitoring parametrów fiz-chem wód gruntowych – interpretacja danych i obserwacji terenowych, konsultacja z ekspertami w zakresie permakultury, regeneracji gleb

Wykład: kolokwium

Ćwiczenia:

sprawozdania

WYKŁADY (13h)

1. Migracja zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego do wód gruntowych i powierzchniowych

• charakterystyka i zaburzenia cykli azotu i fosforu w obszarach rolniczych (wykł. 2h)

• wykorzystanie/adaptacja potencjału naturalnego w obszarach rolniczych do samooczyszczania wód ze związków N i P; przykłady biotechnologii wspomagających redukcję zanieczyszczeń N i P (wykł. 2h)

2. Dobre praktyki w zakresie łagodzenia skutków powodzi i suszy

• charakterystyka cyklu wodnego na obszarach rolniczych (AB – wykł. 1h)

• działania wspierające i adaptacja potencjału naturalnego dla retencji wody w obszarach rolniczych (AB – wykł. 2h)

• działania regeneracyjne dla gleb – potencjał i celowość wdrożeń w obszarach rolniczych (AB – wykł. 2h)

3. Transformacje gruntów rolnych na leśne w sąsiedztwie obszarów zurbanizowanych. Rola zalesień w niwelowaniu negatywnych zmian klimatu. Koncepcja leśnictwa krajobrazowego (wykład 2 x 2 h) BW

• Wpływ zalesień na warunki abiotyczne (łagodzenie zjawisk ekstremalnych, kształtowanie klimatu w skali lokalnej, retencjonowanie wody, przeciwdziałanie erozji gleb, sanitarne funkcje lasów)

• Kształtowanie siedlisk dla gatunków leśnych (sieci korytarzy ekologicznych, zachowanie / wzmacnianie bioróżnorodności)

• Kształtowanie i wzmacnianie walorów rekreacyjnych i edukacyjnych obszarów podmiejskich

WYKŁADY (13h)

1. Migracja zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego do wód gruntowych i powierzchniowych

• charakterystyka i zaburzenia cykli azotu i fosforu w obszarach rolniczych (wykł. 2h)

• wykorzystanie/adaptacja potencjału naturalnego w obszarach rolniczych do samooczyszczania wód ze związków N i P; przykłady biotechnologii wspomagających redukcję zanieczyszczeń N i P (wykł. 2h)

2. Dobre praktyki w zakresie łagodzenia skutków powodzi i suszy

• charakterystyka cyklu wodnego na obszarach rolniczych (AB – wykł. 1h)

• działania wspierające i adaptacja potencjału naturalnego dla retencji wody w obszarach rolniczych (AB – wykł. 2h)

• działania regeneracyjne dla gleb – potencjał i celowość wdrożeń w obszarach rolniczych (AB – wykł. 2h)

3. Transformacje gruntów rolnych na leśne w sąsiedztwie obszarów zurbanizowanych. Rola zalesień w niwelowaniu negatywnych zmian klimatu. Koncepcja leśnictwa krajobrazowego (wykład 2 x 2 h) BW

• Wpływ zalesień na warunki abiotyczne (łagodzenie zjawisk ekstremalnych, kształtowanie klimatu w skali lokalnej, retencjonowanie wody, przeciwdziałanie erozji gleb, sanitarne funkcje lasów)

• Kształtowanie siedlisk dla gatunków leśnych (sieci korytarzy ekologicznych, zachowanie / wzmacnianie bioróżnorodności)

• Kształtowanie i wzmacnianie walorów rekreacyjnych i edukacyjnych obszarów podmiejskich

ĆWICZENIA WARSZTATOWE (26h)

1. Praca warsztatowa z mapami – identyfikacja i uzasadnienie wyboru obszarów możliwych do wdrożeń NBS w celu retencji wody i ograniczania suszy rolniczej (ćw. 4h)

2. Analizy krajobrazowe i modelowanie obszarów potencjalnie przydatnych pod uprawy lub zalesienia w warunkach zmiany klimatu (MK - 4h ćw. w pracowni GIS).

3. Dzikie ogrody jako metoda łagodzenia skutków zmian klimatu w strefach podmiejskich, ogrody wiejskie zgodne z zasadami permakultury, proces zdziczania (rewilding) terenów przekształconych i rolniczych ( NR - ćw. 12 h)

4. Strefa podmiejska (KZ – ćw. 6 h)

ĆWICZENIA TERENOWE (13)

1. Wizyta studyjna (Dolina Pilicy) - Metody wspierania retencji wód opadowych, ograniczania migracji zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego do wód gruntowych i powierzchniowych oraz prezentacja dobrych praktyk regeneracji gleb i permakultury (AB, NR - 10h)

2. Transformacje w sposobie użytkowania gruntów w sąsiedztwie aglomeracji łódzkiej - odłogowanie gruntów rolnych, sukcesja wtórna, zalesianie, kształtowanie stref ekotonowych – wizyta w PKWŁ (BW - 3h)