Ucieczka, kontestacja, opór

T

T

T

Konwersatorium z elementami metodyki "odwróconej klasy".

- Prowadzący każde zajęcia zaczyna od krótkiego wprowadzenia w formie prezentacji z wykorzystaniem dużej ilości materiałów wizualnych i audiowizualnych. Wraz z lekturą, jest ona punktem wyjścia do dysjusji w czasie zajęć.

- W czasie trwania kursu studenci w kilkuosobowych grupach opracowują całosemestralne zadanie badawcze polegające na analizie i opisie jednego ze współczesnych ruchów społecznych. Zapoznają się z zaproponowaną literaturą przedmiotową, wykonują kwerendę prasową i biblioteczną poznając publiczną debatę wokół wybranego ruchu, literaturę akademicką, ale także np. filmy dokumentalne czy teksty popularyzatorskie.

Następnie opracowują i wygłaszają pod koniec semestru prezentację wyników swoich badań z użyciem materiałów audiowizualnych.

Prezentacje mają opisywać historię ruchu i jego współczesną formę. Mogą zawierać cytaty z bohaterów ruchu, zdjęcia, urywki filmów, polecane lektury i artykuły. Wystąpienia na 15 min + 5 min dyskusji.

Proponowane tematy: Wyzwolenie zwierząt, Katastrofa klimatyczna, Feminizm, Skrajna prawica, Ruch antyszczepionkowy, Ruch popularyzatorów nauki, Ruchy miejskie.

Zakres tematów może ulec poszerzeniu o pomysły zgłaszane przez studentów.

Wiedza:

Podstawą zaliczenia jest zaprezentowanie efektów cało-semestralnego zadania badawczego.

Umiejętności:

Oceniana jest jakość kwerendy i opracowania wiedzy w ramach projektu badawczego, jak również sposób przygotowania i wygłoszenia prezentacji w czasie zajęć.

Kompetencje społeczne:

Obserwacja studenta w trakcie zajęć, ocena aktywności na zajęciach, obecność na zajęciach, udział w dyskusji.

1. Wprowadzenie – przedstawienie, omówienie problematyki zajęć i zasad zaliczenia. Dyskusja o znanych studentom nowych ruchach społecznych ostatnich lat. Podział na grupy i wprowadzenie do zadania badawczego zwieńczonego prezentacją jednego z nowych ruchów społecznych podczas zajęć nr 7.

2. Kontestacja, kontrkultura, bunt, ucieczka

3. Marzec i maj 1968

4. Bunt Solidarności 1980

5. Kultura alternatywna i subkultury lat 70-90

6. Sztuka krytyczna lat 90 – opór wewnątrz i na tyłach systemu

7. Nowe ruchy społeczne. Współczesne formy protestów społeczno-politycznych w Polsce i na świecie

Prezentacje semestralnych zadań badawczych studentów.

Proponowane tematy: Wyzwolenie zwierząt, Katastrofa klimatyczna, Feminizm, Skrajna prawica, Ruch antyszczepionkowy, Ruch popularyzatorów nauki, Ruchy miejskie.

Zakres tematów może ulec poszerzeniu o pomysły zgłaszane przez studentów.

I. Podstawowa:

Tadeusz Paleczny, Kontestacja. Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Kraków 1997, Wstęp, rozdz. 3. Kontestacja - prostota naturalności, system - obłuda sztuczności i 4. Bunt czy ucieczka? Od rezygnacji do niepodporządkowania, s. 2-8, 60-80, 81-101.

Aldona Jawłowska, Drogi kontrkultury, Warszawa 1975, s. 17-92 i 103-166.

Herbert Marcuse, Człowiek jednowymiarowy, rozdz. 1 Nowe formy kontroli, s. 17-37.

Guy Debord, Społeczeństwo spektaklu, Warszawa 2006, rozdz. 5. Czas i historia i 6. Czas spektakularny, s 97-109 i 110-117.

Jan Sowa, Tęczowa rewolucja. Nowa lewica lat 60 [w:] Rewolucje 1968, Warszawa 2008, s. 11-18.

Adam Michnik, Moje pokolenie, mój bunt [w:] Rewolucje 1968, Warszawa 2008, s. 5-6.

Anka Grupińska i Joanna Wawrzyniak, Buntownicy. Polskie lata 70 i 80, Warszawa 2011, rozdz. 3 Nie karnawał, tylko normalna ciężka robota, s. 225-276.

Karol Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii, Iskry, Warszawa 2013, rozdz. 7. Związek nasz bratni, s. 237-352.

Kazimierz Jankowski, Hipisi, w poszukiwaniu ziemi obiecanej, Warszawa 2003, s. 37-56, 97-123.

Barbara Fatyga, Dzicy z naszej ulicy, rozdz. 3. Kultura młodzieżowa, kultura dominująca (fragment), s. 92-108, rozdz. 4. Młodzież jako metafora „dzikiego”, s. 109-122, rozdz. 5 Dyskusja pojęć pokolenie, resentyment i bunt, s. 126-145, rozdz. 9. Rynek i „umieranie” subkultur, s. 234-242.

Xawery Stańczyk, „Nie ma nas, jeśli się nie buntujemy”. Samotworzenie się społeczeństwa alternatywnego [w:] Nie jestem już psem, katalog wystawy w Muzeum Śląskim, Katowice 2018, http://niejestemjuzpsem.muzeumslaskie.pl/blog/projects/xs/index.html

Jacek Zydorowicz, Artystyczny wirus, Warszawa 2005, rozdz. 2 Postawy krytyczne w drugiej połowie XX wieku, rozdz. 4.1. Toy Story Zbigniewa Libery, 4.3. Katarzyna Kozyra, s. 53-82, 99-118, 131-150.

Artur Żmijewski, Stosowane Sztuki Społeczne, „Krytyka Polityczna” 2007, nr 11/12, https://krytykapolityczna.pl/kultura/sztuki-wizualne/stosowane-sztuki-spoleczne/

***

Literatura do tematów całosemestralnych zadań badawczych:

Wyzwolenie zwierząt

Peter Singer, Wyzwolenie zwierząt, Warszawa 2004 (wybrane fragmenty).

John Maxwell Coetzee, Życie zwierząt [w:] Elisabeth Costello, Kraków 2006, s. 72-108.

Katastrofa klimatyczna

Harald Welzer, Wojny klimatyczne, Warszawa 2010, rozdz 1 i 2, s. 26-58.

Greta Thunberg, rozmawiał Jonathan Watts, Greta Thunberg, schoolgirl climate change warrior: ‘Some people can let things go. I can’t, The Guardian 11.03.2019, https://www.theguardian.com/world/2019/mar/11/greta-thunberg-schoolgirl-climate-change-warrior-some-people-can-let-things-go-i-cant

Wystąpienie Grety Thunberg na szczycie ONZ w 2019 r., Youtube

+ Fotodokumentacja ze Strajków Klimatycznych

Feminizm

June Hannan, Feminizm, Poznań 2010.

Rebbeca Solnit, Mężczyźni objaśniają mi świat, Karakter, Kraków 2017, rozdz. 1 i 2. s. 7-46

Pierre Bourdieu, Męska dominacja, Warszawa 2004, rozdz 1, s. 13-63.

Skrajna prawica

Marcin Kącki, Białystok. Biała siła, czarna pamięć, rozdz. White, s. 123-199.

Joanna Tokarska-Bakir, rozmawiała Julia Minasiewicz, Faszyzm jako obietnica, [w:] Program sztuki „Mein Kampf” w Tetrze Powszechnym w Warszawie 03.2019

Umberto Eco, 14 cech faszyzmu [w:] Program sztuki "Mein Kampf" w Tetrze Powszechnym w Warszawie 03.2019

Michael Billig, Banalny nacjonalizm, Kraków 2008, Wprowadzenie, s. 23-42.

Klaus Theweleit, Uśmiech morderców. Breivik i inni, Warszawa 2016, Śmiech 1, s. 9-26.

Ruch antyszczepionkowy

Seth Mnookin, Wirus Paniki. Historia kontrowersji wokół szczepionek i autyzmu, 2020.

II. Uzupełniająca:

Karol Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii, Iskry, Warszawa 2013, rozdz. 4 Obrona konieczna, s. 125-146.

Agnieszka Wiśniewska, Duża Solidarność, mała solidarność. Biografia Henryki Krzywonos, s. 36-107.

Mirosław Pęczak, Subkultury w PRL. Opór, kreacja, imitacja, Warszawa 2013, rozdz. Punk: Pogranicze subkultury i ruchu społecznego, s. 106-128.

Xawery Stańczyk, Macie swoją kulturę. Kultura alternatywna w Polsce lat 1978-1996, Warszawa 2018, rozdz. 3.1. Coś robić. Samoorganizacja/ Ruch, s. 407-495.

Sarah Thornton, Club cultures: Music, media and subcultural capital, University Press of New England, Hanover 1996.

Hal Foster, O idei sztuki politycznej, „Magazyn sztuki”, 1994, nr 4, s. 124–133.

T

Konwersatorium z elementami metodyki "odwróconej klasy".

- Prowadzący każde zajęcia zaczyna od krótkiego wprowadzenia w formie prezentacji z wykorzystaniem dużej ilości materiałów wizualnych i audiowizualnych. Wraz z lekturą, jest ona punktem wyjścia do dysjusji w czasie zajęć.

- W czasie trwania kursu studenci w kilkuosobowych grupach opracowują całosemestralne zadanie badawcze polegające na analizie i opisie jednego ze współczesnych ruchów społecznych. Zapoznają się z zaproponowaną literaturą przedmiotową, wykonują kwerendę prasową i biblioteczną poznając publiczną debatę wokół wybranego ruchu, literaturę akademicką, ale także np. filmy dokumentalne czy teksty popularyzatorskie.

Następnie opracowują i wygłaszają pod koniec semestru prezentację wyników swoich badań z użyciem materiałów audiowizualnych.

Prezentacje mają opisywać historię ruchu i jego współczesną formę. Mogą zawierać cytaty z bohaterów ruchu, zdjęcia, urywki filmów, polecane lektury i artykuły. Wystąpienia na 15 min + 5 min dyskusji.

Proponowane tematy: Wyzwolenie zwierząt, Katastrofa klimatyczna, Feminizm, Skrajna prawica.

Zakres tematów może ulec poszerzeniu o pomysły zgłaszane przez studentów.

Wiedza:

Podstawą zaliczenia jest zaprezentowanie efektów cało-semestralnego zadania badawczego.

Umiejętności:

Oceniana jest jakość kwerendy i opracowania wiedzy w ramach projektu badawczego, jak również sposób przygotowania i wygłoszenia prezentacji w czasie zajęć.

Kompetencje społeczne:

Obserwacja studenta w trakcie zajęć, ocena aktywności na zajęciach, obecność na zajęciach, udział w dyskusji.

1. Wprowadzenie – przedstawienie, omówienie problematyki zajęć i zasad zaliczenia. Dyskusja o znanych studentom nowych ruchach społecznych ostatnich lat. Podział na grupy i wprowadzenie do zadania badawczego zwieńczonego prezentacją jednego z nowych ruchów społecznych podczas zajęć nr 7.

2. Kontestacja, kontrkultura, bunt, ucieczka

3. Marzec i maj 1968

4. Bunt Solidarności 1980

5. Kultura alternatywna i subkultury lat 70-90

6. Sztuka krytyczna lat 90 – opór wewnątrz i na tyłach systemu

7. Nowe ruchy społeczne. Współczesne formy protestów społeczno-politycznych w Polsce i na świecie

Prezentacje semestralnych zadań badawczych studentów.

Proponowane tematy: Wyzwolenie zwierząt, Katastrofa klimatyczna, Feminizm, Skrajna prawica.

Zakres tematów może ulec poszerzeniu o pomysły zgłaszane przez studentów.

I. Podstawowa:

Tadeusz Paleczny, Kontestacja. Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Kraków 1997, Wstęp, rozdz. 3. Kontestacja - prostota naturalności, system - obłuda sztuczności i 4. Bunt czy ucieczka? Od rezygnacji do niepodporządkowania, s. 2-8, 60-80, 81-101.

Aldona Jawłowska, Drogi kontrkultury, Warszawa 1975, s. 17-92 i 103-166.

Herbert Marcuse, Człowiek jednowymiarowy, rozdz. 1 Nowe formy kontroli, s. 17-37.

Guy Debord, Społeczeństwo spektaklu, Warszawa 2006, rozdz. 5. Czas i historia i 6. Czas spektakularny, s 97-109 i 110-117.

Jan Sowa, Tęczowa rewolucja. Nowa lewica lat 60 [w:] Rewolucje 1968, Warszawa 2008, s. 11-18.

Adam Michnik, Moje pokolenie, mój bunt [w:] Rewolucje 1968, Warszawa 2008, s. 5-6.

Anka Grupińska i Joanna Wawrzyniak, Buntownicy. Polskie lata 70 i 80, Warszawa 2011, rozdz. 3 Nie karnawał, tylko normalna ciężka robota, s. 225-276.

Karol Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii, Iskry, Warszawa 2013, rozdz. 7. Związek nasz bratni, s. 237-352.

Kazimierz Jankowski, Hipisi, w poszukiwaniu ziemi obiecanej, Warszawa 2003, s. 37-56, 97-123.

Barbara Fatyga, Dzicy z naszej ulicy, rozdz. 3. Kultura młodzieżowa, kultura dominująca (fragment), s. 92-108, rozdz. 4. Młodzież jako metafora „dzikiego”, s. 109-122, rozdz. 5 Dyskusja pojęć pokolenie, resentyment i bunt, s. 126-145, rozdz. 9. Rynek i „umieranie” subkultur, s. 234-242.

Xawery Stańczyk, „Nie ma nas, jeśli się nie buntujemy”. Samotworzenie się społeczeństwa alternatywnego [w:] Nie jestem już psem, katalog wystawy w Muzeum Śląskim, Katowice 2018, http://niejestemjuzpsem.muzeumslaskie.pl/blog/projects/xs/index.html

Jacek Zydorowicz, Artystyczny wirus, Warszawa 2005, rozdz. 2 Postawy krytyczne w drugiej połowie XX wieku, rozdz. 4.1. Toy Story Zbigniewa Libery, 4.3. Katarzyna Kozyra, s. 53-82, 99-118, 131-150.

Artur Żmijewski, Stosowane Sztuki Społeczne, „Krytyka Polityczna” 2007, nr 11/12, https://krytykapolityczna.pl/kultura/sztuki-wizualne/stosowane-sztuki-spoleczne/

***

Literatura do tematów całosemestralnych zadań badawczych:

Wyzwolenie zwierząt

Peter Singer, Wyzwolenie zwierząt, Warszawa 2004 (wybrane fragmenty).

John Maxwell Coetzee, Życie zwierząt [w:] Elisabeth Costello, Kraków 2006, s. 72-108.

Katastrofa klimatyczna

Harald Welzer, Wojny klimatyczne, Warszawa 2010, rozdz 1 i 2, s. 26-58.

Greta Thunberg, rozmawiał Jonathan Watts, Greta Thunberg, schoolgirl climate change warrior: ‘Some people can let things go. I can’t, The Guardian 11.03.2019, https://www.theguardian.com/world/2019/mar/11/greta-thunberg-schoolgirl-climate-change-warrior-some-people-can-let-things-go-i-cant

Wystąpienie Grety Thunberg na szczycie ONZ w 2019 r., Youtube

+ Fotodokumentacja ze Strajków Klimatycznych

Feminizm

June Hannan, Feminizm, Poznań 2010.

Rebbeca Solnit, Mężczyźni objaśniają mi świat, Karakter, Kraków 2017, rozdz. 1 i 2. s. 7-46

Pierre Bourdieu, Męska dominacja, Warszawa 2004, rozdz 1, s. 13-63.

Skrajna prawica

Marcin Kącki, Białystok. Biała siła, czarna pamięć, rozdz. White, s. 123-199.

Joanna Tokarska-Bakir, rozmawiała Julia Minasiewicz, Faszyzm jako obietnica, [w:] Program sztuki „Mein Kampf” w Tetrze Powszechnym w Warszawie 03.2019

Umberto Eco, 14 cech faszyzmu [w:] Program sztuki "Mein Kampf" w Tetrze Powszechnym w Warszawie 03.2019

Michael Billig, Banalny nacjonalizm, Kraków 2008, Wprowadzenie, s. 23-42.

Klaus Theweleit, Uśmiech morderców. Breivik i inni, Warszawa 2016, Śmiech 1, s. 9-26.

II. Uzupełniająca:

Karol Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii, Iskry, Warszawa 2013, rozdz. 4 Obrona konieczna, s. 125-146.

Agnieszka Wiśniewska, Duża Solidarność, mała solidarność. Biografia Henryki Krzywonos, s. 36-107.

Mirosław Pęczak, Subkultury w PRL. Opór, kreacja, imitacja, Warszawa 2013, rozdz. Punk: Pogranicze subkultury i ruchu społecznego, s. 106-128.

Xawery Stańczyk, Macie swoją kulturę. Kultura alternatywna w Polsce lat 1978-1996, Warszawa 2018, rozdz. 3.1. Coś robić. Samoorganizacja/ Ruch, s. 407-495.

Sarah Thornton, Club cultures: Music, media and subcultural capital, University Press of New England, Hanover 1996.

Hal Foster, O idei sztuki politycznej, „Magazyn sztuki”, 1994, nr 4, s. 124–133.

T

ćwiczenia konwersatoryjne - mini wykłady, dyskusje, prezentacje PP, wizyta studyjna np. w MS2

Końcowa ocena obejmuje następujące wymiary: obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach (11-14 pkt. - bdb, 8-10 pkt. - db+, 5-7 pkt. - db, 3-4 pkt. - dst, 0-2 pkt. - dst), prezentacja PP dla chętnych

KW 01, KW06, KW09, KW 24, KW 25, KU02, KU05, K03

1. Kontestacja i pojęcia pokrewne. Charakterystyka zjawiska. Historyczne formy kontestacji

2. Współczesne formy kontestacji. Rewolucja kulturowa 1960.

3 . Kontestacja polityczna w PRL-u, społeczeństwo alternatywne

4. Opór i kontestacja ekonomiczna i polityczna. Współczesne formy protestów politycznych w Polsce

5. Współczesne formy kontestacji i ucieczki - destrukcja vs tęsknota za omnipotencją

6. W stronę metafizyki: ruchy odnowy w kościele katolickim; filozofia i religie Wschodu

7. Kontestacja poprzez sztukę

8. Przeciw dominacji systemu edukacyjnego: homeschooling i szkoły alternatywne

Campbell J., Potęga mitu, Znak, Kraków 2007, Jankowski K., Hipisi, w poszukiwaniu ziemi obiecanej, W-wa 2003, Klein N., No logo, Świat Literacki, Izabelin, 2004, Klejsa K. , Filmowe oblicza kontestacji, W-wa 2008, Neill A..S., Summerhill, Almaprint, Katowice 1991

Nydhal O., Moja droga do lamów. Buddowie Dachu Świata, Warszawa 1991Paleczny T., Kontestacja: Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Kraków 1997, Samoorganizacji społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie, Gliński P., Lewenstein B., Siciński A. (red), IFiS PAN, Warszawa 2004

Siczek J., Zmartwychwstali, KAW, Warszawa 1987, Tokarski S., Jogini i wspólnoty, Ossolineum 1987, Wojciechowski M., Jak zostać narkomanem, Warszawa 1993, Sipowicz K. , Hipisi w PRL-u, W-wa, 2008, Strajk studentów łódzkich’ 81 w świetle analiz socjologicznych, PTS Warszawa 1988 lub Łódź 2010;

Podręczniki historii powszechnej, encyklopedie, Internet,