Techniki twórczego myślenia w pracy z dzieckiem

Realizację przedmiotu oparto na wykorzystaniu aktywizujących metod zespołowych.

Zaliczenie z oceną– 50% oceny - aktywne uczestnictwo w zajęciach. Rozwiązywanie zadań rozwijających myślenie twórcze. 50% - grupowe projektowanie zadań służących wspieraniu myślenia twórczego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Kryteria różnicujące oceny zostaną wypracowane podczas dyskusji grupowej.

Poznajmy się. Ćwiczenia podnoszące nastrój grupy, służące budowaniu zaufania, integrujące grupę.

Rodzaje myślenia. Ćwiczenia pokazujące istotę myślenia konwergencyjnego (logicznego), dywergencyjnego (twórczego) i intuicyjnego.

Cechy myślenia twórczego.

Płynność. Ćwiczenia rozwijające płynność myślenia (słowną, skojarzeniową, ekspresyjną i ideacyjną).

Giętkość. Ćwiczenia rozwijające giętkość myślenia (figuralną i słowną).

Oryginalność. Ćwiczenia wspierające oryginalność myślenia.

Wrażliwość na problemy. Ćwiczenia rozwijające ciekawość poznawczą i wrażliwość na problemy. Rozwijanie myślenia pytajnego i zdolności odkrywania oraz formułowania problemów.

Badanie zdolności twórczych. Analiza wybranych testów pozwalających badać poziom myślenia twórczego dzieci.

Literatura podstawowa:

Szmidt K.J., 2007, Pedagogika twórczości, Gdańsk.

Bonar J. 2008, Rozwijanie twórczości uczniów klas początkowych poprzez zadania dydaktyczne w toku kształcenia zintegrowanego, Łódź.

Fisher R., 1999, Uczymy jak myśleć, Warszawa.

Nęcka E., 2005, Trening twórczości, Gdańsk.

Literatura uzupełniająca:

Nęcka E., 2003, Psychologia twórczości, Gdańsk.

Tynan B., 2004, Naucz swoje dziecko myśleć, Warszawa.

- wykład prowadzącego w formie prezentacji

- trening, modelowanie ćwiczeń twórczych przez prowadzącego

- warsztaty prowadzone przez studentów w grupach (elementy: rozgrzewka dywergencyjna, ćwiczenia zasadnicze, sesja informacji zwrotnych od grupy), superwizja prowadzącego

- frekwencja na zajęciach; możliwe dwie nieusprawiedliwione nieobecności

- zrealizowanie warsztatów w grupie

- aktywne, regularne uczestnictwo w zajęciach (zwłaszcza podczas sesji informacji zwrotnych dla innych prezentujących grup)

- sprawdzanie listy obecności

- superwizja realizowanych przez studentów warsztatów

- ocena przygotowanego przez studentów scenariusza zajęć (dodatkowo, w razie chęci poprawy oceny z warsztatów)

- ocena aktywności studentów podczas zajęć (zwłaszcza w ramach sesji informacji zwrotnych dla realizujących warsztaty uczestników zajęć)

• myślenie twórcze i jego czynniki (zdolności)

• ćwiczenia praktyczne stymulujące płynność, oryginalność i inne zdolności myślenia twórczego – modelowanie

• fazy ćwiczeń i funkcje rozgrzewki dywergencyjnej

• myślenie pytajne i wrażliwość na problemy

• twórcze łączenie – zdolności kombinowania

• twórcze przekształcanie - transformacje

• burza mózgów i jej odmiany

• metody myślenia lateralnego E. de Bono

• mapy umysłu – mindmapping

Szmidt K., J. i Płóciennik E. (2020). Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie, Wydawnictwo UŁ.

Szmidt K., J. (2013). Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych. Helion.

de Bono E. (1995). Naucz swoje dziecko myśleć, Świat Książki.

Buzan T. (1997). Rusz głową. Ravi.

Glaveanu V. (2023). Kreatywność. Wydawnictwo UŁ.

-

Metody aktywizujące, problemowe oraz metody ćwiczeń.

Ocena końcowa z ćwiczeń stanowi średnią arytmetyczną punktów przyznanych za działania indywidualne, obejmujące aktywne uczestnictwo w zajęciach (50% wysokości oceny) oraz za działania grupowe obejmujące projektowanie zadań (50% wysokości oceny) przeliczanych według skali:

100-85 pkt. – ocena bardzo dobra (bdb);

84-80 pkt. – ocena dobra plus (db+);

79-75 pkt. – ocena dobra (db);

74-70 pkt. – ocena dostateczna plus (dst+);

69-60 pkt. – ocena dostateczna (dst).

Ćwiczenia – zaliczenie z oceną, obejmujące:

1. Punkty przyznawane za aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz indywidualne rozwiązywanie zadań rozwijających twórcze myślenie;

2. Punkty przyznawane za grupowe projektowanie zadań służących wspieraniu myślenia twórczego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

1. Aktywność twórcza – cechy jednostki i obszary jej działania.

2. Podstawy rozwijania aktywności twórczej dziecka.

3. Charakterystyka myślenia twórczego. Myślenie dywergencyjne, konwergencyjne i intuicyjne.

4. Ćwiczenia podnoszące nastrój grupy, służące budowaniu zaufania, integrujące grupę.

5. Ćwiczenia obrazujące istotę myślenia konwergencyjnego (logicznego), dywergencyjnego i (twórczego) i intuicyjnego.

6. Ćwiczenia rozwijające płynność myślenia (ekspresyjną, ideacyjną, skojarzeniową i słowną).

7. Ćwiczenia rozwijające giętkość myślenia (figuralną i słowną).

8. Ćwiczenia wspierające oryginalność myślenia dziecięcego.

9. Ćwiczenia rozwijające dziecięca ciekawość poznawczą i wrażliwość na problemy (rozwijanie myślenia pytajnego i zdolności odkrywania oraz formułowania problemów).

10. Zadania dywergencyjne.

11. Ocena aktywności twórczej na podstawie analizy wybranych testów pozwalających na badanie poziomu myślenia twórczego dzieci

w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Podstawowa:

 Fischer R. (1999), Uczymy jak myśleć, Warszawa.

 Jąder M. (2005), Krok w kierunku… kreatywności. Program stymulowania twórczości na etapie edukacji przedszkolnej

i wczesnoszkolnej, Kraków.

 Płóciennik E., Just M., Dobrakowska A., Woźniak J. (2020), Lekcje twórczości w klasie 1/2/3. Podręcznik dla nauczyciela, Warszawa.

 Szmidt K., Płóciennik J. (2020), Myślenie pytajne. Teoria

i kształcenie, Łódź.

 Szmidt K. (2013), Pedagogika twórczości, Gdańsk.

Uzupełniająca:

 Bonar J. (2008), Rozwijanie twórczości uczniów klas początkowych poprzez zadania dydaktyczne w toku kształcenia zintegrowanego, Łódź.

 Nęcka E. (2012), Psychologia twórczości, Gdańsk.

 Nęcka E. (2019), Trening twórczości, Sopot.

 Szmidt K. (2008), Trening kreatywności; podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych, Gliwice.

 Szynkowski J (2018), Guilfordowska czwórka, dostępne online: https://szynkowski.eu/guilfordowska-czworka

 Tynan B. (2004), Naucz swoje dziecko myśleć, Warszawa.