Polityka oświatowa

Czy szkoła może być wolna od polityki?

Należy uzasadnić swoją odpowiedź na to pytanie (Tak, ponieważ... albo NIE, ponieważ ......) korzystając z literatury przedmiotu.

Tekst źródłowy do własnej odpowiedzi na pytanie:

Trwa agitacja polityczna w szkołach? MEN ostrzega: Szkoły mają być wolne od polityki

27.12.2017, 07:41 | Aktualizacja: 27.12.2017, 10:02

Tomasz Żółciak

•

Kuratoria oświaty zarzucają posłom i samorządowcom agitację polityczną na terenach placówek oświatowych. Opozycja alarmuje o cenzurze.

W październiku posłanka PO Joanna Mucha wzięła udział w zajęciach z wiedzy o społeczeństwie w jednej ze szkół. Spotkanie zorganizowała lokalna fundacja. – Podczas zajęć rozmawiałam z uczniami na temat obywatelskich działań oraz tego, w jaki sposób uczniowie mogą udzielać się w działalności społecznej – zapewnia posłanka. Dodaje, że odmawiała odpowiedzi na pytania dotyczące partii politycznych, by nie spotkać się z zarzutem agitacji.

Mimo to jej aktywność nie spodobała się świętokrzyskiemu kuratorium oświaty, które przypomniało, że szkoła powinna być miejscem apolitycznym. – Podejmowanie takich działań, niezależnie od programu partii czy organizacji, które je inspirują, spotka się z moim stanowczym sprzeciwem kuratora, ze wszystkimi konsekwencjami dla osób odpowiedzialnych – przestrzegł kurator Kazimierz Mądzik.

Coraz większe kontrowersje wzbudza też pomysł części radnych, by wieszać w szkołach preambuły konstytucji. Takie sytuacje mają miejsce m.in. w Warszawie i Krakowie. Na to działanie zareagowała już małopolska kurator oświaty Barbara Nowak. – Akcja wieszania preambuły konstytucji w szkołach jest kolejnym działaniem PO obliczonym na rozgłos w mediach. Tym razem do osiągnięcia partyjnych celów PO postanowiła wykorzystać dzieci w wieku szkolnym – wynika z oświadczenia.

Sytuacja najwyraźniej zaczyna niepokoić posłów opozycji. Posłanka Mucha już wystąpiła w tej sprawie z interpelacją do Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN). My również zapytaliśmy, co o aktywności poselskiej w szkołach sądzi resort.

– Udział posłów i senatorów w działalności szkolnej nie znajduje odzwierciedlenia w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Żadne wydarzenia szkolne nie mogą mieć charakteru dowolnie formatowanego co do treści i sposobu przekazywania – informuje Anna Ostrowska, rzeczniczka MEN. Przypomina też, że w szkole istnieje zakaz prowadzenia agitacji wyborczej wobec uczniów. – O udziale osób z zewnątrz w zajęciach z uczniami zawsze decyduje dyrektor szkoły w porozumieniu z nauczycielami prowadzącymi dane zajęcia edukacyjne oraz po uzyskaniu zgody rodziców na udział ich dzieci w tego typu wydarzeniach – zwraca uwagę Anna Ostrowska.

Zdaniem opozycji to nic innego jak próba cenzury. – Spotkania z parlamentarzystami wszystkich opcji odbywają się od lat i jeżeli nie dochodzi podczas nich do żadnej agitacji, wszystko jest w porządku. Równie dobrze moglibyśmy rozmawiać o zakazie obecności ministra czy premiera na obchodach początku roku szkolnego – komentuje Jan Grabiec z PO. Przypomina, że od tego roku umożliwiono posłom wystosowywanie indywidualnych zaproszeń dla wycieczek szkolnych do Sejmu. – Wcześniej organizowała to Kancelaria Sejmu, a nie posłowie. Tak więc stanowiska MEN czy kuratoriów odczytuję jako hipokryzję. A kontrowersje wokół wywieszania preambuły w szkołach dziwią jeszcze bardziej, bo przecież mowa o ustawie zasadniczej przyjętej przez cały naród – dodaje Grabiec.

Poseł PiS Szymon Szynkowski vel Sęk jest przeciwny temu, by zakazać politykom wizytowania szkół. – Może warto takie spotkania robić w formie szkolnej debaty, w której udział biorą politycy różnych opcji – zastanawia się poseł. Jak przyznaje, sam kilka dni temu brał udział w podobnym spotkaniu wspólnie z posłem PO Waldym Dzikowskim. Zdaniem posła PiS zamiast wprowadzać kolejne ograniczenia w przepisach, lepiej zaufać nauczycielom, rodzicom i politykom. – W szkole już tak wiele rzeczy jest uregulowanych, że czasami można się zastanawiać, czy ta „nadregulacja” nie próbuje zastępować zdrowego rozsądku nauczycieli i rodziców – przyznaje.

Dyskusje polityków niepokoją Sławomira Broniarza, prezesa Związku Nauczycielstwa Polskiego. – Nie chciałbym, by szkoła stała się przedmiotem politycznych targów. Najważniejsze jest to, by szkoły odwiedzali ludzie, którzy mają coś ciekawego do powiedzenia na dany temat. Na pewno rozsądny nauczyciel nie dopuści, by spotkanie przekształciło się w jakąś natrętną propagandę – kwituje.

http://www.gazetaprawna.pl/amp/1094181,trwa-agitacja-polityczna-w-szkolach-men-ostrzega-szkoly-maja-byc-wolne-od-polityki.html?__twitter_impression=true

Wykład (informacyjny i problemowy, z wykorzystaniem środków multimedialnych).

Egzamin pisemny - frontalny w ramach którego studenci będą zobowiązani do napisania eseju polityczno-oświatowego na jeden z trzech zadanych tematów.

W przypadku pracy pisemnej zamiast egzaminu frontalnego kryteria nie ulegają zmianie:

Ocena eseju (kryteria) :

Właściwa identyfikacja problemu oraz związanych z nim kontrowersji.

Stanowisko władz oświatowych a oczekiwania społeczne lub polityczne.

Własny stosunek do rozwiązania dylematu

1. Polityka oświatowa i jej główne fundamenty w zarządzaniu szkolnictwem.

2. Przedmiot, cele i funkcje współczesnej polityki państwa wobec oświaty .

3. Modele badan oświatowych – znaczenie analiz ilościowych i jakościowych.

4. Modele współczesnej szkoły i ich kategorie analityczne jako przykład zastosowania strategii jakościowej w badaniach oświatowych.

5. Szkoły naukowe badań nad autonomią i demokratyzacją szkolnictwa w III RP.

6. Krytyczna analiza reform w zakresie autonomii i uspołecznienia szkolnictwa w III RP.

7. Zmiana wzorca edukacyjnego i jej znaczenie dla współczesnej szkoły – główne założenia tradycyjnego i progresywnego paradygmatu edukacyjnego.

8. Rola rodziców, uczniów i nauczycieli jako podmiotów partycypacji w reformach szkolnych.

9. Uwarunkowania współczesnej edukacji: kontekst kulturowy, społeczny, polityczny, ekonomiczny, ideologiczny oraz czynniki demograficzne.

10. „Patchworkowy” charakter współczesnej polityki edukacyjnej III RP i jej konsekwencje dla reform edukacyjnych w kraju.

Literatura podstawowa:

1. Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1997.

2. Śliwerski B., Edukacja pod prąd, Impuls, Kraków 2001

3. Śliwerski B., Problemy współczesnej edukacji. Dekonstrukcja polityki oświatowej III RP, Warszawa: WAiP

4. Śliwerski B., Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP w gorsecie centralizmu, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2013.

5. Śliwerski B., Edukacja (w)polityce. Polityka (w)edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2015.

Literatura poszerzająca:

1. Analiza transakcyjna w edukacji. Dwudziestolecie istnienia Zakładu Pedagogiki Społecznej i Terapii Pedagogicznej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (1990-2010), red. Jarosław Jagieła, Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, 2011.

2. (Anty)edukacja wczesnoszkolna, red. Dorota Klus-Stańska, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014.

3. Bałachowicz J., Witkowska-Tomaszewska A., Edukacja wczesnoszkolna w dyskursie podmiotowości. Studium teoretyczno-empiryczne, Warszawa: Wydawnictwo APS 2015

4. Barszczewska B., Nadzór pedagogiczny. Ewaluacja, kontrola, wspomaganie, Warszawa: ABC a Wolters Kluwer Business 2012

5. Batko R., Golem. Awatar. Midas. Złoty cielec. Organizacja publiczna w płynnej nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie SEDNO 2013.

6. Błaszczyk K., Szkoła wobec zmian (1999-2003), Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2007

7. Benner D., Edukacja jako kształcenie i kształtowanie. Moralność, kultura, demokracja, religia, tłum. Dariusz Stępkowski SDB, Warszawa: Wyd. UKSW 2008

8. Bielecka-Prus J., Transmisja kultury w rodzinie i w szkole. Teoria Basila Bernsteina, WN PWN, Warszawa 2010

9. Bogaj A., Kwiatkowski S.M., Szymański M.J., Edukacja w procesie przemian społecznych, IBE, Warszawa 1998

10. Bogaj A., Liceum ogólnokształcące w Polsce, WSiP, Warszawa 1992.

11. Bogaj A., Realia i perspektywy reform oświatowych, IBE, Warszawa 1997.

12. Bogaj A., Kwiatkowski S.M., Piwowarski R., Wskaźniki edukacyjne: Polska 2000, IBE, Warszawa 2001

13. Bonstingl J.J., Szkoły Jakości. Wprowadzenie do Total Quality Management w edukacji, CODN, Warszawa 1995.

14. Brameld T., Edukacja jako siła, przeł. Piotr Kostyło, Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW 2014

15. Bruner J., Kultura edukacji. Przeł. Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz, wstęp Anna Brzezińska, Kraków: TAiWPN Universitas 2006.

16. Chłodna I., Edukacja amerykańska. Drogi i bezdroża, Lublin: Wydawnictwo KUL 2008

17. Ciągłość i zmiana w edukacji szkolnej – społeczne i wychowawcze obszary napięć, red. J. Surzykiewicz i M. Kulesza, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2010

18. Codzienność szkoły. Uczeń, red. Ewa Bochno, Inetta Nowosad, Mirosław J., Szymański, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014.

19. Cohen L., Manion L., Morrison K., Wprowadzenie do nauczania, Zysk i S-ka, Poznań 1999.

20. Cywilizacja 2009 nr 30 (Bezdroża edukacji)

21. Danilewska J., O wychowaniu na arenie szkolnego wieloboju. Pedagogiczna baśń o rywalizacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014

22. Denek K., Przyszczypkowski K., Urbański-Korż R., Aksjologiczne podstawy edukacji, Wydawnictwo „Edytor” Poznań-Toruń 2001

23. Denek K., Edukacja pozalekcyjna i pozaszkolna, WSPiA, Poznań 2009

24. Dobrołowicz J., Obraz edukacji w polskim dyskursie prasowym, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2013.

25. Dolata R., Szkoła – segregacje – nierówności, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2008

26. Dubis M., Młodzież wobec wyboru profilu kształcenia i zawodu. Na przykładzie licealistów z Podkarpacia, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010

27. Dudzikowa M., Jaskulska S., Wawrzyniak-Beszterda R., Bochno E., Bochno I., Knasiecka-Falbierska K., Marciniak M., Kapitał społeczny w szkołach różnego szczebla. Diagnoza i uwarunkowania, tom 2, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls 2011

28. Dylematy współczesnej edukacji, red. Józef Górniewicz, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit” 2007.

29. Dyrektor i szkoła. Wspomaganie rozwoju ucznia. Red. Krzysztof Polak, Kraków: Wydawnictwo UJ 2001

30. Dziecko a zagrożenie współczesnego świata, red. Sabina Guz, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2008

31. Dziecko – uczeń w systemie edukacyjnym. Teraźniejszość i przyszłość, red. Irena Adamek, Bożena Muchacka, Kraków: WN Uniwersytetu Pedagogicznego 2010

32. Dzierzgowska I., Rodzice w szkole. Poradnik dla dyrektorów szkół, nauczycieli i rodziców, CODN, Warszawa 1999

33. Edukacja i nierówność. Trajektorie sukcesu i marginalizacji, red. Agnieszka Gromkowska-Melosik, Mirosław J. Szymański, Poznań: WN UAM 2014

34. Edukacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2013

35. Edukacja demokratyczna, red. Karolina M. Cern, Piotr W. Juchacz, Ewa Nowak, UAM w Poznaniu, WN Instytutu Filozofii , Poznań 2009

36. Edukacja dla rozwoju. Polskie Forum Obywatelskie, red. Jan Szomburg, Piotr Zbieranek, Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 2010

37. Edukacja i gospodarka w kontekście procesów globalizacji, red. Wojciech Kojs, Eugenia Rostańska i Katarzyna Wójcik, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej 2014

38. Edukacja jako odpowiedź. Odpowiedzialni nauczyciele w zmieniającym się świecie, red. Grzegorz Mazurkiewicz Krakóa.: Wydawnictwo UJ 2014.

39. Edukacja Jutra. Aspekty edukacji szkolnej. red. Kazimierz Denek, Aleksandra Kamińska, Piotr Oleśniewicz, Sosnowiec: Wyższa Szkoła Humanitas 2014

40. Edukacja katolicka: szanse i zagrożenia. I Międzynarodowy Kongres 21-22 listopada 2008 r., Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej, Toruń 2009

41. Edukacja małego dziecka. Szkoła – przemiany instytucji i jej funkcji, tom 9, red. Ewa Ogrodzka-Mazur, Urszula Szuścik, Anna Gajdzica, Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014.

42. Edukacja narodowym priorytetem. Księga jubileuszowa w 85.rocznicę urodzin Profesora Czesława Kupisiewicza, Oficyna Wydawnicza „”Humanitas” , Sosnowiec 2009

43. Edukacja projakościowa – krok trzeci, red. Barbara Sujak-Cyrul, Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe , Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego 2008

44. Edukacja: Równość czy jakość? red. Joanna Łukasik, Inetta Nowosad, Mirosław J. Szymański, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2011

45. Edukacja w przebiegu życia. Od dzieciństwa do starości, red. Mirosław Kowalski, Agnieszka Olczak, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010

46. Edukacja wobec zagrożeń rozwoju i bezpieczeństwa dzieci, red. Sabina Guz, Jolanta Andrzejewska, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2008

47. Elsner D., Kierowanie placówką oświatową. Wokół nowych pojęć i znaczeń, Wyd. Mentor, Chorzów 1999.

48. Ewaluacja w edukacji, red. naukowy L. Korporowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 1997.

49. Ewaluacja w szkole. wybór tekstów pod red. H. Mizerka i A. Hildenbrandt, Wyd. MG, Olsztyn 1997.

50. Fazlagić J., Zarządzanie wiedzą w polskiej oświacie. Diagnoza i perspektywy zmian, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu 2009

51. Feinberg W., Soltis J.F., Szkoła i społeczeństwo, WSiP, Warszawa 2000

52. Figiel M., Szkoły autorskie w Polsce. Realizacje edukacyjnych utopii, Impuls, Kraków 2001

53. Frąckowiak T., Edukacja, demokracja i sumienie (Studium pedagogiczne), Wydawnictwo Eruditus, Poznań 1998

54. Filipowicz S., Galimatias. Zaprzepaszczony sens Oświecenia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR 2014

55. Frątczak J., Pedagogika porównawcza, WSP Bydgoszcz, 1995

56. Gadamer H.G., Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane, tłum. Paweł Dybel, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2008

57. Gajdzica A., Reforma oświaty a praktyka edukacji wczesnoszkolnej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2006

58. Gaweł-Luty E., Szczepańska M., Reforma – nie dziękuję. Czuję się bardziej autokratą niż autokratorem, Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja 1999 nr 2

59. Gęsicki J., Gra o nową szkołę, PWN 1993.

60. Gęsicki J., Po co gminom szkoły? IBE Warszawa 1994.

61. Głos edukacji. Wokół reformy systemu edukacji, red. Leszek Pawelski, Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Twórczych, Szczecinek 2006

62. Gospodarka za sto lat. Najważniejsi ekonomiści przewidują przyszłość, red. Ignacio Palacios-Huerta, tłum. Biuro tłumaczeń VeroLing sp. z o.o., Kurhaus Publishing Warszawa: Kurhaus 2014.

63. Grygoruk A.L., (Z)reformować szkołę, Kwartalnik Pedagogiczny 2003 nr 4

64. Gurnik G., Oświatowe tango – reformowane edukacji po argentyńsku, Edukacja 2002 nr 4

65. Hawrot A., Pozaszkolna pomoc w nauce, Edukacja 2015 nr 2

66. Hejnicka - Bezwińska T., Zarys historii wychowania (1944 - 1989). Oświata i pedagogika pomiędzy dwoma kryzysami, Wyd. ZNP Kielce 1996.

67. Hejnicka-Bezwińska T., Praktyka edukacyjna w warunkach zmiany kulturowej (w poszukiwaniu logiki zmian), Warszawa: PWN 2015

68. Herbst M., Edukacja jako czynnik i wynik rozwoju regionalnego. Doświadczenia Polski w perspektywie międzynarodowej, Warszawa: WN SCHOLAR 2012

69. Hildebrandt D., Zapewnienie jakości czy ekonomizacja kształcenia? Doświadczenia niemieckie, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja 2007 nr 3

70. Illich I., Odszkolnić społeczeństwo, tłum. Łukasz Mojsak, Warszawa: Wydawnictwo bęc zmiana 2010

71. Jak opracować plan rozwoju szkoły, WSiP, Warszawa 1997.

72. Jakość edukacji. Różnorodne perspektywy, red. Grzegorz Mazurkiewicz, Kraków: Wydawnictwo UJ 2012

73. Janke A.W., Transformacja w stosunkach rodziny i szkoły na przełomie XX i XX wieku. Perspektywy zmiany społecznej w edukacji, Akademia Bydgoska, Bydgoszcz 2002

74. Janowski A., Uryga D., O zapotrzebowaniu na oświatę, Edukacja 2005 nr 1

75. Jasikowska K., Pająk-Ważna, Klarenbach M., Edukacja globalna w Małopolsce. Podmioty-praktyki-konteksty, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2015

76. Jasińska-Maciążek A., Wpływ zróżnicowania wieku ucznióa. na szacowanie gimnazjalnych wskaźników edukacyjnej wartości dodanej, Edukacja 2015 nr 2

77. Karpińska A., Drugoroczność. Pedagogiczne wyzwanie dla współczesności, Trans Humana, Białystok 1999

78. Karwatowska M., Tymiakin L., Światy uczniowskie. Język-media-komunikacja, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2014

79. Karwat M., O karykaturze polityki, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA 2012

80. Kawecki I., Metoda etnograficzna w badaniach edukacyjnych, PWSSP w Łodzi, Łódź 1994.

81. Kawecki I., Wprowadzenie do wiedzy o szkole i nauczaniu, OW Impuls, Kraków 2003

82. Kawka Z., Między misją a frustracją. Społeczna rola nauczyciela, Wyd. UŁ, Łódź 1998

83. Kiciński K., Wizje szkoły w społeczeństwie posttotalitarnym, Warszawa 1993.

84. Klus-Stańska D., Konstruowanie wiedzy w szkole, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2000

85. Kłakówna Z.A., Jakoś i jakość. Subiektywna kronika wypadków przy reformowaniu szkoły (1989-2013), Kraków: Universitas 2014

86. Konarzewski K., Zróżnicowanie umiejętności początkowych w klasie pierwszej a efekt względnego wieku w klasie trzeciej, Edukacja 2015 nr 2

87. Konstruowanie autorskich programów kształcenia stymulujących i wspierających rozwój uczniów we współczesnej szkole, red. Janusz Gnitecki, Biuletyn PTP Oddział w Poznaniu, Poznań 2004

88. Kopik A., Zatorska M., Wielorakie podróże – edukacja dla dziecka, Kielce: Europejska Agencja Rozwoju Sp. J. 2010

89. Krause A., Integracyjne złudzenia ponowoczesności (sytuacja ludzi niepełnosprawnych), Impuls, Kraków 2000

90. Krawiec B., Konfrontacja mitów oświatowych z komparatystyką pedagogiczną, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2007

91. Król J., Reformy dyktuje system – o naradzie oświatowej KC PZPR z 24 października 1958 roku, Biuletyn Historii Wychowania 2013 (30)

92. Kubiak M.J., Wirtualna edukacja. Szkoła, internet, intranet, Wyd. MIKOM, Warszawa 2000

93. Kupisiewicz Cz., Koncepcje reform szkolnych w wybranych krajach świata na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, Wyd. Żak, Warszawa 1995.

94. Kupisiewicz Cz., O reformach szkolnych. Wybór rozpraw i artykułów z lat 1977-1999, Żak, Warszawa 1999.

95. Kupisiewicz Cz., Edukacyjne paradoksy współczesności, Edukacja. Studia. Badania. Innowacje, 2009 nr 4

96. Kwaśnica R., Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wrocław: DSW 2014.

97. Kwieciński Z., Tropy-ślady – próby. Studia i szkice z pedagogiki pogranicza, Wyd. Edytor, Poznań-Toruń 2000

98. Kwieciński Z., Wykluczanie. Badania dynamiczne i porównawcze nad selekcjami szkolnymi na pierwszym progu szkolnictwa, Wydawnictwo UMK, Toruń 2002

99. Kwieciński Z., Nieuniknione? Funkcje alfabetyzacji w dorosłości, Wydawnictwo UMK, Toruń-Olsztyn 2002

100. Kwieciński Z., Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSWE TWP 2007.

101. Kwieciński Z., Dylematy. Inicjatywy. Przebudzenia. Nad przesłankami odrodzenia edukacji w Polsce, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW 2011

102. Kwieciński Z., Cztery i pół. Preliminaria. Liminaria. Varia, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW 2011

103. Lackowski J., Od szkoły biurokratów do szkoły obywateli, Horyzonty Wychowania 2008 nr 7

104. Lackowski J., Pełna lęku polska oświata, Horyzonty Wychowania 2010 nr 9.

105. Mastalski J., Szkolne interakcje zaburzające skuteczne wychowanie Kraków: Wydawnictwo Papieskiej Akademii Teologicznej 2005

106. Mastalski J., Syndromy współczesnych katechetów i wychowawców a pedagogia Boża. Zamyślenia rekolekcyjne, Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej 2005

107. Mencel M.A., Jaka jest szkołą od A do Ż? Szkolne abecadło, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012

108. Mendel M., Partnerstwo rodziny, szkoły i gminy, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2000

109. Mierzenie jakości w szkole (placówce), red. Jan Kropiwnicki, Wydawnictwo Nauczycielskie, Jelenia Góra 2002

110. Między adaptacyjnością a innowacyjnością. Raport z badań. Możliwości wykorzystania potencjału naukowego specjalistów ze stopniem, doktora w instytucjach i przedsiębiorstwach Warmii i Mazur, red. Józef Górniewicz Olsztyn: Wydawnictwo UW-M 2007

111. Młode pokolenie w zderzeniu cywilizacyjnym . Studia-Badania-Praktyka, red. Mariusz Jędrzejko, Jan A. Malinowski, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit” 2014.

112. Rosalska M., Wawrzonek A., Między szkołą a runkiem pracy. Doradztwo zawodowe w szkołach zawodowych, Warszawa: Difin 2012

113. McLaren P., Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej. Wstęp do wydania polskiego Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, przeł. A. Dziemianowicz-Bąk, J. Dzierzgowski, M. Starnawski, Wrocław: WN DSW 2015.

114. Mikiewicz P., Społeczne światy szkół średnich. Od trajektorii marginesu do trajektorii elit, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław 2005

115. Mikrosystem wychowawczy klasy autorskiej. Nowa Wspólnota, pod red. K. Chałas, Przedsiębiorstwo Wydawnicze Związku Niewidomych, Lublin 1997

116. Murzyn A., Community college w XXI wieku. Kreatywność w edukacja zawodowej I innowacyjność w zarządzaniu – odpowiedzi na owe wyzwania, Kraków: Oficyna Wydawnicza “Impuls” 2011

117. Nadzieja na zmianę. Szanse edukacyjne młodego pokolenia ze środowiska wiejskiego, red. Danuta Waloszek i Krzysztof Wąż, ODN, Zielona Góra 2002

118. Nakoneczna D., Wychowanie w szkole gimnazjalnej, Oficyna Wydawnicza „MH”, Warszawa 2003

119. Nalaskowski A., Niepokój o szkołę, Impuls Kraków 1995.

120. Nalaskowski A., Pedagogiczny zapis dekady, Olsztyn: WSIiE TWP Olsztyn 2010.

121. Nalaskowski A., Ortodoksja i chaos, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2013.

122. Nisbett R.E., Inteligencja sposoby oddziaływania na IQ. Dlaczego tak ważne są szkoła i kultura, tłum. Magdalena Szymczukiewicz, Sopot: Smak Słowa 2010

123. Nowakowska-Siuta R., Śliwerski B., Racjonalność procesu kształcenia. Studium z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2015, s. 252 (ISBN 978-83-7850-934-9; 978-83-7850-896-0)

124. Nowe uwarunkowania edukacji szkolnej, pod red. S.M. Kwiatkowskiego, IBE, Warszawa 1997

125. Nowoczesność w kształceniu i wychowaniu, red. Cz. Kupisiewicza, WSiP, Warszawa 1989.

126. Nussbaum M.C., Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów, przeł. Łukasz Pawłowski, przedmowa: Jarosław Kuisz, Warszawa: Biblioteka Kultury Liberalnej 2016.

127. Nyczaj-Drąg M., Edukacja dzieci w narracjach rodziców z klasy średniej, Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego 2015.

128. Obszary i przestrzenie edukacji. Meandry- konteksty – dylematy. Księga jubileuszowa dedykowana Zenonowi Jasińskiemu w 70. rocznicę urodzin, red. Eugenia Karcz-Taranowicz, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2016, s. 453-465

129. Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów, Wybór tekstów i wstęp Leszek Balcerowicz, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka 2012Odmiany myślenia o edukacji, pod red. J. Rutkowiak, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1995.

130. Od źródeł zagrożeń i patologii do profilaktyki i wsparcia, red. Andrzej Olubiński, Monika Suska-Kuźmicka, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2016.

131. Olszewski W., Licea ogólnokształcące w procesie zmian rynkowych na początku XXI wieku. Perspektywa dolnośląska, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014.

132. Ornstein A., Hinkins F.P., Program szkolny. Założenia, zasady, problematyka, WSiP, Warszawa 1998.

133. Osuch M., Żyć w szkole i przetrwać czyli rzecz o prawach ucznia, Górnośląska Oficyna Wyd. S.A., Katowice 1998.

134. Oświata w otoczeniu burzliwym. Migotliwe konteksty i perspektywy rozwoju współczesnej edukacji, red. Halina Rusek, Alina Górniok-Naglik, Jadwiga Oleksy, Katowice: Wydawnictwo UŚl 2008.

135. Pachociński R., Oświata XXI wieku. Kierunki przeobrażeń, IBE, Warszawa 1999.

136. Pachociński R., Pedagogika porównawcza, Trans Humana, Białystok 1995.

137. Pachociński R., Zarys pedagogiki porównawczej, IBE, Warszawa 1998

138. Pachociński R., Oświata i praca w erze globalizacji, Warszawa: IBE 2006.

139. Papież J., Przemiany warunków socjalizacyjno-edukacyjnych na wsi. Badania panelowe, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006

140. Papugowa W., Edu.pl, czyli rzecz o szkole, Fundacja Servivre Veritati Instytut Edukacji Narodowej, Lublin 2009

141. Paris S.G., Ayres L.R., Stawanie się refleksyjnym uczniem i nauczycielem, WSiP, Warszawa 1997.

142. Paszyński W., Reforma od końca, Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja 1999 nr 2

143. Paszyński W., Wychowanie w kontekście zmieniającej się polityki oświatowej – czyli od ideologii do ideologii, w: Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, Gdańsk: GWP 2008

144. Pawlak R., Bon edukacyjny w polityce oświatowej, Warszawa: Wydawnictwo APS 2012.

145. Pawlak R., Przemiany edukacyjne w małym mieście, Warszawa: Wydawnictwo APS 2016

146. Pedagogika alternatywna - dylematy praktyki, red. K. Baranowicz, Impuls, Kraków 1995.

147. Pedagogika alternatywna - dylematy teorii i praktyki, red. B. Śliwerski, Impuls, Kraków 1998.

148. Pedagogika alternatywna - dylematy teorii, red. B. Śliwerski, Impuls, Kraków 1995.

149. Pedagogika dialogu. Doświadczenie dialogu w rzeczywistości XXI wieku, red. Ewa Dąbrowa i D. Jankowska, Warszawa: WN APS 2010

150. Pedagogika i zarządzanie edukacją i rozwojem. W perspektywie troski o uniwersytet i kulturę humanistyczną, red. Monika Jaworska-Witkowska, Lech Witkowski, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010

151. Pedagogika wczesnej edukacji. Dyskursy, problemy, otwarcia, red. Dorota Klus-Stańska, Dorota Bronk, Anna Malenda, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2011.

152. Pęczkowski R., Funkcjonowanie klas łączonych w polskim systemie edukacji, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2010.

153. Piaget J., Dokąd zmierza edukacja, PWN, Warszawa 1977.

154. Pilch T., Spory o szkołę, Żak, Warszawa 1999.

155. Piwowarski R., Małe szkoły w Polsce, Edukacja 2000 nr 2

156. Piwowarski R., Sytuacja demograficzna i gospodarcza – konsekwencje dla oświaty, Edukacja 2002 nr 1

157. Piwowarski R., Demografia, polityka i edukacja (kilka uwag dotyczących Polski w przyszłości), Edukacja 2007 nr 2

158. Piwowarski R., Edukacja z perspektywy lokalnej i międzynarodowej, Warszawa: Wyd. IBE 2006

159. Piwowarski R., Rozwój zawodowy nauczycieli w świetle danych projektu TALIS, Edukacja. Studia. Badania. Innowacje 2009 nr 3.

160. Pobrzeża badań pedagogicznych, red. Józef Górniewicz, Marcin Warmiński, Olsztyn: Centrum Badań Społecznych UWM. Wydział Nauk Społecznych UWM 2014.

161. Pobrzeżne problemy współczesnej pedagogiki, red. Józef Górniewicz Aldona Małyska, Olsztyn: Prace Naukowe Centrum Badań Społecznych UWM 2015.

162. Po co i jak tworzyć radę szkoły? Praca zbiorowa pod red. Jana Kropiwnickiego, Wyd. Nauczycielskie Jelenia Góra 1999.

163. Podstawy programowe obowiązkowych przedmiotów ogólnokształcących, MEN Warszawa 1997.

164. Podstawy edukacji. Ciągłość i zmiana, red. Andrzej Gofron, Monika Adamska-Staroń, tom 2, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009

165. Polski system edukacyjny po reformie 1999 roku. Stan. Perspektywy. Zagrożenia, red. Ryszard Pęczkowski, Poznań-Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA 2005

166. Polska szkoła: Nauczyciele – uczniowie. Studium relacji, red. Naukowa Robert Geisler, Janina Kosmala, Karol Nowal, WSP w Częstochowie, Częstochowa – Katowice 2000

167. Poradnik Edukatora, red. Marzena Owczarz, Warszawa: CODN 2005

168. Prawo oświatowe, Warszawa: Meritum, ABC a Wolters Kluwer business 2013

169. Procesy komunikacyjne w szkole. Wyznaczniki, tendencje, problemy, pod red. Wojciecha Kojsa przy współudziale Łucji Dawid, Wydawnictwo UŚl., Katowice 2001

170. Przestrzenie teraźniejszości i ich społeczno-edukacyjne sensy, red. Maria Szczepska – Pustkowska, Małgorzata Lewartowska-Zychowicz i Adela Kożyczkowska, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010

171. Przyborowska B., Szkoły niepubliczne w Polsce. Oczekiwania i rzeczywistość, UMK, Toruń 1997

172. Przyszczypkowski K., Polityczność (w)edukacji. Studia Psychologia i Pedagogika nr 179, Poznań: WN UAM 2012

173. Przywództwo i zmiana edukacji. Ewaluacja jako mechanizm doskonalenia, red. Grzegorz Mazurkiewicz, Kraków: Wydawnictwo UJ 2013.

174. Psychologia nauczania i uczenia się, red. Stanisław Kowalik, Warszawa : WN PWN 2011

175. Putkiewicz E., Wiłkomirska A., Zielińska A., Szkoły państwowe a szkoły społeczne. dwa światy socjalizacji, STO, Warszawa 1997.

176. Radziewicz J., Edukacja alternatywna, O innowacjach mikrosystemowych, WSiP, Warszawa 1992.

177. Radziewicz-Winnicki A., Modernizacja niedostrzeganych obszarów rodzimej edukacji , Wyd. drugie poszerzone, Oficyna Wyd. Impuls, Kraków 1999

178. Radziewicz – Winnicki A., Oblicza zmieniającej się współczesności (szkice z pedagogiki społecznej, etnografii edukacyjnej i socjologii transformacji), Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2001

179. Rasfeld M., Breidenbach S., Budząca się szkoła, przeł. Emilia Skowrońska, Słupsk” Wydawnictwo Dobra Literatura 2015.

180. Realia i perspektywy reform oświatowych, red. A. Bogaj, IBE Warszawa 1997.

181. Reforma w szkole – szkoła w reformie, red. Leszek Pawelski, Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Twórczych, Szczecinek 2009

182. Rosalska M., Dyrektor szkoły – administrator, menedżer, przywódca. Między szkolną codziennością a polityką oświatową, Poznań: Wydawnictwo UAM 2016

183. Rosalska M., Wawrzonek A., Między szkołą a rynkiem . Doradztwo zawodowe w szkołach zawodowych, Warszawa: Difin SA 2012.

184. Różnice. Edukacja. Inkluzja, red. Alicja Komorowska-Zielony, Tomasz Szkudlarek, Gdańsk: Wydawnictwo UG 2015

185. Rudnicki Z., Pedagogie małych działań. Krytyczne studium alternatyw edukacyjnych, Wrocław: WN DSW 2016

186. Rusakowska D., W stronę edukacyjnego dyskursu nowoczesności, IBE, Warszawa 1995.

187. Rynek i edukacja: Między przedsiębiorczością i wykluczeniem, red. Monika Jaworska-Witkowska, Mirosław J. Szymański, Łódź: Wydawnictwo WSEZiNS 2010

188. Rynek i kultura neoliberalna a edukacja, red. Alicja Kargulowa, Stefan M. Kwiatkowski i Tomasz Szkudlarek, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005

a. Rynek pracy pedagogów. Bariery i perspektywy, red. Anna Watoła i Katarzyna Wójcik, Dąbrowa Górnicza: WSB w Dąbrowie Górniczej 2012

189. Rynio A., Pozorność i iluzoryczność reformowania edukacji w Polsce [w:] Tworzenie iluzji społecznych. Wiedza w sferze publicznej, red. Jan Szymczyk, Mariusz Zemło, Arkadiusz Jabłoński, Lublin: Wydawnictwo KUL 2012.

190. Rzymełka-Frąckiewicz A., Politycy wobec przemian edukacyjnych. Studium odpowiedzialności społecznej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010

191. Samotność szkolna, red. Krystyna Chałas, Katarzyna Wiśniewska, Wydawnictwo-Drukarnia Liber Duo Kolor s.c., Lublin 2005

192. Sawisz A., Szkoła a system społeczny. WSiP Warszawa 1989.

193. Schulz R., Studia z innowatyki pedagogicznej, UMK Toruń 1996.

194. Schulz R., Szkoła - instytucja, system, rozwój, Wyd. Edytor, Toruń 1992.

195. Społeczne skutki zmiany oświatowej w Polsce. Red. Marian Niezgoda, Kraków: Wydawnictwo UJ 2011

196. Sławiński S., Reforma systemu edukacji – o co się spieramy? Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja 1999 nr 2

197. Społeczne oczekiwania wobec szkoły – szkoła wobec oczekiwań społecznych, Studia Pedagogiczne LXVII, red. Zenon Gajdzica, KNP PAN, PTP, Warszawa 2014.

198. Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, IBE, Wyd. Edytor, Toruń 1993.

199. Sprawcy i/lub ofiary działań pozornych w edukacji szkolnej, red. Maria Dudzikowa i Karina Knasiecka-Falbierska, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2013

200. Strzemieczny J., Szeniawski A., Polityka oświatowa samorządu terytorialnego, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 1998.

201. System edukacji w Polsce. Osiągnięcia. Przemiany. Dylematy, IBE Warszawa 1995.

202. Systemy, jakość i standardy kształcenia zawodowego, pod red. H. Bednarczyka, Radom-Warszawa 1997

203. Szahaj A., Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska”, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000

204. Szczepański J., Reformy. Rewolucje. Transformacje, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1999

205. Szczepański J., Społeczne uwarunkowania rozwoju oświaty, WSiP, Warszawa 1989.

206. Szkolnictwo niepaństwowe. Partnerstwo czy konkurencja? pod red. A. Karpińskiej, Olecko 1997.

207. Szkoła a samorząd lokalny i administracja państwowa, red. W. Kulerski, WSiP Warszawa 1996

208. Szkoła i pedagogika w dobie przełomu, red. T. Lewowicki, S. Mieszalski, M.S. Szymański, Wyd. Żak, Warszawa 1995.

209. Szkoła jako przestrzeń edukacyjnego (nie) porozumienia, red. Agnieszka Domagała-Kręcioch, Bożena Majerek, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014

210. Szkoła – kultura – środowisko lokalne, red. Alina Szczurek – Boruta, Barbara Chojnacka-Synaszko, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2015.

211. Szkoła polska u progu nadchodzącego wieku, red. P. Kowolik, Impuls, Kraków 1999

212. Szkoła w Niemczech. Rozwój. Autonomia. Środowisko, red. Inetta Nowosad, Aleksandra Sander, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009

213. Szkoła w rozwoju, red. Jan Kropiwnicki, Wyd. Jelenia Góra 2000

214. Szkoła. Wspólnota dążeń? Red. Aleksandra Minczanowska, Anna Szafrańska-Gajdzica, Mirosław J. Szymański, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2016.

215. Szkoła. Konflikt podmiotów? Red. Inetta Nowosad, Klaudia Pietrań, Mirosław J. Szymański, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2016.

216. Szkoła: edukacja, dialog, partnerstwo. pod red. J. Kropiwnickiego, Wyd. Nauczycielskie Jelenia Góra 1998.

217. Szkoła jako przestrzeń edukacyjnego nie) porozumienia, red. Agnieszka Domagała-Kręcioch, Bożena Majerek, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014

218. Szkoła w nauce i praktyce edukacyjnej, red. Bożena Muchacka, tom 1-2, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2006.

219. Szkoła w świecie współczesnym, red. Bożena Muchacka i Mirosław Szymański, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2008

220. Szkudlarek T., Media. Szkic z filozofii i pedagogiki dystansu, Oficyna Wyd. Impuls, Kraków 1999

221. Szubański R., Nadzór pedagogiczny sprawowany przez dyrektora szkoły, PWN Warszawa 1999

222. Szymański M., Procesy selekcyjne w szkolnictwie ogólnokształcącym, PWN, Warszawa 1988.

223. Szymański M., Selekcyjne funkcje szkolnictwa a struktura społeczna, IBE, Warszawa 1996

224. Szymański M.J. Dylematy oświatowe środowisk wiejskich, Edukacja 2000 nr 2

225. Szymański M.J., Kryzys i zmiana. Studia nad przemianami edukacyjnymi w Polsce w latach dziewięćdziesiątych, wydanie drugie poszerzone, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków 2002

226. Szymański M.J., W poszukiwaniu drogi. Szanse i problemy edukacji w Polsce, Kraków: WN Akademii Pedagogicznej 2008

227. Śnieżyński M., Sztuka dialogu. Teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005

228. Śnieżyński M., Dialog edukacyjny, WN PAT, Kraków 2001

229. Tchorzewski A.M., Uwarunkowania i kreatorzy reform edukacyjnych, Edukacja 2002 nr 1

230. Technologie edukacyjne a zmiany współczesnej edukacji, red. Sergo Kuruliszwili, Kraków: oficyna Wydawnicza „Impuls” 2014.

231. Tożsamość w kontekście edukacyjnym i społeczno-kulturowym. Między partykularyzmem a uniwersalizmem, red. AGNIESZKA Cybal-Michalska, Poznań Wydawnictwo Naukowe UAM 2011.

232. Tożsamość w warunkach zmiany społecznej,, red. Zbyszko Melosik, Mirosław J. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej 2016

233. Transformacja w oświacie a europejskie perspektywy, pod red. W. Hőrnera i M.S. Szymańskiego, Wyd. “Żak”, Warszawa 1998.

234. Uczniowie na drogach Warmii i Mazur. Narodziny nierówności, red. Tadeusz Pilch, Olsztyn: Wydawnictwo Uczelniane WSIiE TWP w Olsztynie 2016.

235. Walasek S., Szkoła samorządowa w Polsce po 1989 roku, Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja 1999 nr 2

236. Wlazło S. "Mierzenie jakości pracy szkoły. Część pierwsza.", Wrocław 1999

237. Bednarkowa W., Wlazło S. "Mierzenie jakości pracy szkoły. Część druga.", Wrocław 1998

238. Walenda A., Zarządzanie i nadzór w systemie oświaty polskiej w latach 1989-2005, Białystok: Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku 2010

239. Wejner T., Sprawdzian – egzamin zewnętrzny pod koniec szkoły podstawowej, Łódź: Wydawnictwo Hamal 2007

240. Wiśniewska-Paź B., Autonomia edukacji a ład społeczny. Struktura szkolnictwa w Szwajcarii wobec zdecentralizowanej organizacji społeczeństwa i państwa. Kwestie porównawcze ze strukturami państw ościennych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2009.

241. Witkowski L., Tożsamość i zmiana. Epistemologia i rozwojowe profile w edukacji. Przedmowa Zbigniew Kwieciński, wyd. II zmienione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo DSW 2010

242. Wlazło S. "Mierzenie jakości pracy szkoły. Jak pełnić nowy nadzór pedagogiczny, część trzecia.", Wrocław 1999

243. Wlazło S. "Mierzenie jakości pracy szkoły. Jak tworzyć księgę jakości pracy szkoły? Część czwarta.", Wrocław 2001

244. Władza, sens, działanie. Studia wokół związków ideologii i edukacji, red. Paweł Rudnicki, Marcin Starnawski, Mirosława Nowak-Dziemianowicz, Wrocław: WN DSW 2012

245. W poszukiwaniu lepszej szkoły, pod red. R. Łukaszewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998.

246. Wewnątrzszkolny system wychowania, red. J. Kropiwnicki, Jelenia Góra 2000

247. Witkowski L., Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność, IBE, Warszawa 1998

248. Wojnar I., Piejka A., Samoraj M., Idee edukacyjne na rozdrożach XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2008

249. Wokół szkoły i edukacji. Syntezy i refleksje, red. K. Rubacha, Wyd. A. Marszałek, Toruń 1997

250. Współobecne dyskursy, red. Ryszard Borowicz, WN UMK, Toruń 2009

251. Współczesna przestrzeń edukacyjna. Geneza, przemiany, nowe znaczenia,. Red. Wiktor Żłobicki, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2013

252. Wybrane problemy integracji europejskiej, red. M.C. Błaszczyk, J. Świerkocki, Instytut Europejski w Łodzi, Łódź 1998.

253. Wychowanie i kształcenie w systemach politycznych, red. Elmar Anhalt i D. Stępkowski, Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 2012

254. Zahorska M., Szkoła: między państwem, społeczeństwem a rynkiem, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2002

255. Z problematyki pedagogiki porównawczej, red. A. Rabczuk, IBE, Warszawa 1998.

256. Założenia polityki edukacyjnej państwa w zakresie oświaty, październik 1996, Wyd. Nauczycielskie, Jelenia Góra 1997.

257. Zbróg Z., Identyfikowanie i zaspokajanie potrzeb społecznych w niepublicznych szkołach podstawowych, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2011

258. Zdrowie młodzież szkolnej w Polsce. Młodzież o szkole. Raport z badań wykonanych w 1988 roku, Opracowanie M. Woynarowska-Sołdan, B. Woynarowska, I. Kokosza, J. Mazur, Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000

259. Zemło M., Nowa socjologia edukacji, Wyd. Trans Humana, Białystok 1996.

260. Zemło M., Między szkołą a domem. Konteksty socjalizacyjne młodzieży szkół ponadpodstawowych, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013

261. Źródła inspiracji współczesnej edukacji nauczycielskiej, red. H. Kwiatkowska, T. Lewowicki, WSP ZNP, PTP, Warszawa 1997