Wstęp do estetyki

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień:

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

Ocena końcowa jest średnią z ocen z obu części zajęć

W części pierwszej - na podstawie punktów za zadania regularnie wykonywane na platformie Teams , obecności i aktywność na zajęciach:

zadania - 90 punktów

aktywność 30 punktów

za każdą nieobecność powyżej dwóch odejmuję 5 punktów

60-70 pk. dst

71-80 pkt dst+

81-90 pkt -db

91-100 pkt db+

101-120- pkt bdb

W części drugiej

Aktywność na zajęciach, obecność oraz kolokwium ustne. Kolokwium ustne składać się będzie zasadniczo z dwóch pytań wybranych z listy pytań przekazanych studentom na początkowych zajęciach. Trzecie pytanie zadawane będzie tylko wtedy, gdy odpowiedź na pierwsze dwa pytania nie daje jasności co do oceny z kolokwium. Jeżeli chodzi o obecność, to dwie nieobecności nie wpływają na ocenę końcową. Każda kolejna nieobecność obniża uzyskaną finalnie ocenę końcową o pół oceny. Student ma prawo odrobić jedną nieobecność na jednym dyżurze. Ocena końcowa jest wypadkową trzech składników: kolokwium ustne (50%), obecność (25%), aktywność na zajęciach (25%). 

Stopień osiągnięcia założonych efektów kształcenia oceniany jest na podstawie wypowiedzi ustnych studentów w czasie zajęć oraz wykonanych zadań (takich jak np. wykreślenie złotego podziału odcinka, porównanie poglądów Platona i Arystotelesa na mimesis czy podania przykładów ikonoklazmu w sztuce )

Część I

1.Estetyka starożytna – wprowadzenie. Podstawowe pojęcia: mimesis, techne, docorum, musike, kalos , kalokagathia. Podstawowe definicje piękna i sztuki.

2.Piękno według Pitagorejczyków. Wykreślanie złotego cięcia, szukanie proporcji, przykłady współczesne.

3.Platon: idea piękna, kłopoty ze sztuka mimetyczną, ktetyka, poetyka, sztuki pochlebcze

4.Arystoteles. definicja tragedii, przeżycie estetyczne, obrona mimesis.

5.Plotyn. Piękno jakości, ethos piękna, przeżycie estetyczne, problem widzenia, program dla sztuki.

6 Początki sztuki chrześcijańskiej. Estetyka hebrajska, pierwszy ikonoklazm chrześcijański

7.Pseudo-Dionizy Areopagita. Początki estetyki bizantyjskiej, estetyka światła, symbolika.

8.Problemy ikonoklazmu. Teologia ikony.

9.Estetyka zachodniego chrześcijaństwa: św. Augustyn, Bernard z Clairvoux, średniowieczna pansemioza.

10.Neoplatonizm florencki – Ficino.

11.Wielkie traktaty teoretyczne: Alberti, Dürer, Leonardo da Vinci,

13.Akademicy, klasyczna teoria sztuki i piękna.

Część II: TREŚCI KSZTAŁCENIA (w porządku chronologicznym)

· Zajęcia wprowadzające: organizacja zajęć oraz podstawowe intuicje, co do pojęcia estetyki.

· A. G. Baumgarten: wyodrębnienie estetyki jako dyscypliny badawczej/estetyka jako teoria poznania.

· I. Kant: estetyka transcendentalna jako część teorii poznania/sądy estetyczne.

· F. Schiller: pozór estetyczny.

· D. Hume: subiektywność sądu smaku.

· E. Burke: wzniosłość jako kategoria estetyczna (przeżycia estetycznego).

· G. W. F. Hegel: zwrot ku dziełom sztuki.

· Ch. Baudelaire: dekadentyzmy schyłku XIX wieku.

· F. T. Marinetti: rewolucja futurystyczna.

· M. Heidegger: materialność dzieła sztuki.

· U. Eco: koncepcja „dzieła otwartego”

· G. Dickie: problem możliwości definiowania sztuki.

· W. Welsch: zjawisko estetyzacji.

· T. Binkley: zwrot antyestetyczny.

· Hierarchia zmysłów (kultura europejska vs kultura chińska)

· J. Cage: rozszerzenie uniwersum dźwiękowego.

CZĘŚĆ I LITERATURA (w porządku chronologicznym)

Tatarkiewicz W., Estetyka T.I-III, wyd. dowolne.

Platon, Państwo, ks. X, dowolne wyd.

Arystoteles, Poetyka, cz.1-6.

Plotyn, fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.I, wyd. dowolne

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, Znak, Kraków 2005.

Pieśń nad Pieśniami w: Pismo Święte, dowolne tłumaczenie.

Tatarkiewicz W., Estetyka średniowieczna, T.II.

Ficino Marsilio, za: Tatarkiewicz W., Estetyka nowożytna, T.III.

Perrault Charles, Roger de Piles w:: Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce. 1600-1700, red.. Białostocki J., Warszawa 1985 (cz. 10 i 11).

CZĘŚĆ II: LITERATURA (w porządku alfabetycznym)

· Baudelaire Ch., „Malarz życia współczesnego”, w: „O sztuce. Szkice krytyczne” tegoż, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961, ss. 192-230.

· Baumgarten A. G., „Estetyka”, w: P. Kozak, „Wychować Boga. Estetyka antropologiczna Alexandra Gottlieba Baumgartena na tle myśli niemieckiej pierwszej połowy XVIII wieku”, Warszawa 2013, ss. 309-346.

· Binkley T., „Przeciw estetyce”, w: „Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny?”, Warszawa 1987, ss. 420-450.

· Burke E., „O pochodzeniu idei wzniosłości i piękna”, Warszawa 1968, część 3 i 4.

· Cage J., „Przyszłość muzyki: credo”, w: „Kultura dźwięku. Teksty o muzyce współczesnej”, red. Ch. Cox, D. Warner, Gdańsk 2010, ss. 48-52.

· Dickie G., „Czym jest sztuka? Analiza instytucjonalna”, w: „Estetyka w świecie”, Kraków 1985, ss. 11-29.

· Hegel G. W. F., „Wykłady o estetyce”, t. 1, Warszawa 1964, fragmenty wybrane.

· Heidegger M., „O źródle dzieła sztuki”, w: Sztuka i Filozofia, nr 5, 1997, ss. 9-67.

· Hume D., „Sprawdzian smaku”, w: „Eseje z dziedziny moralności i literatury” tegoż, Warszawa 1955, ss. 190-215.

· Kant I., „Krytyka władzy sądzenia” oraz pomocniczo „Krytyka czystego rozumu”, wydania dowolne, fragmenty wybrane.

· Marinetti F. T., „Manifest futuryzmu”, wydanie dowolne.

· Schiller F., „Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy”, Warszawa 1972, listy 26 i 27.

· Welsch W., „Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy”, w: „Estetyka poza estetyką: o nową postać estetyki” tegoż, Kraków 2005, ss. 31–73.

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień:

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

Ocena końcowa jest średnią z ocen z obu części zajęć

W części pierwszej - na podstawie punktów za zadania regularnie wykonywane na platformie Teams , obecności i aktywność na zajęciach:

zadania - 90 punktów

aktywność 30 punktów

za każdą nieobecność powyżej dwóch odejmuję 5 punktów

60-70 pk. dst

71-80 pkt dst+

81-90 pkt -db

91-100 pkt db+

101-120- pkt bdb

W części drugiej

Aktywność na zajęciach, obecność oraz kolokwium ustne. Kolokwium ustne składać się będzie zasadniczo z dwóch pytań wybranych z listy pytań przekazanych studentom na początkowych zajęciach. Trzecie pytanie zadawane będzie tylko wtedy, gdy odpowiedź na pierwsze dwa pytania nie daje jasności co do oceny z kolokwium. Jeżeli chodzi o obecność, to dwie nieobecności nie wpływają na ocenę końcową. Każda kolejna nieobecność obniża uzyskaną finalnie ocenę końcową o pół oceny. Student ma prawo odrobić jedną nieobecność na jednym dyżurze. Ocena końcowa jest wypadkową trzech składników: kolokwium ustne (50%), obecność (25%), aktywność na zajęciach (25%). 

Stopień osiągnięcia założonych efektów kształcenia oceniany jest na podstawie wypowiedzi ustnych studentów w czasie zajęć oraz wykonanych zadań (takich jak np. wykreślenie złotego podziału odcinka, porównanie poglądów Platona i Arystotelesa na mimesis czy podania przykładów ikonoklazmu w sztuce )

Część I

1.Estetyka starożytna – wprowadzenie. Podstawowe pojęcia: mimesis, techne, docorum, musike, kalos , kalokagathia. Podstawowe definicje piękna i sztuki.

2.Piękno według Pitagorejczyków. Wykreślanie złotego cięcia, szukanie proporcji, przykłady współczesne.

3.Platon: idea piękna, kłopoty ze sztuka mimetyczną, ktetyka, poetyka, sztuki pochlebcze

4.Arystoteles. definicja tragedii, przeżycie estetyczne, obrona mimesis.

5.Plotyn. Piękno jakości, ethos piękna, przeżycie estetyczne, problem widzenia, program dla sztuki.

6 Początki sztuki chrześcijańskiej. Estetyka hebrajska, pierwszy ikonoklazm chrześcijański

7.Pseudo-Dionizy Areopagita. Początki estetyki bizantyjskiej, estetyka światła, symbolika.

8.Problemy ikonoklazmu. Teologia ikony.

9.Estetyka zachodniego chrześcijaństwa: św. Augustyn, Bernard z Clairvoux, średniowieczna pansemioza.

10.Neoplatonizm florencki – Ficino.

11.Wielkie traktaty teoretyczne: Alberti, Dürer, Leonardo da Vinci,

13.Akademicy, klasyczna teoria sztuki i piękna.

Część II

1. Zajęcia wprowadzające: organizacja zajęć oraz podstawowe intuicje, co do pojęcia estetyki.

2. A. G. Baumgarten: wyodrębnienie estetyki jako dyscypliny badawczej/estetyka jako teoria poznania.

3. I. Kant: estetyka transcendentalna jako część teorii poznania/sądy estetyczne.

4. G. W. F. Hegel: zwrot ku dziełom sztuki.

5. D. Hume: subiektywność sądu smaku.

6. E. Burke: wzniosłość jako kategoria estetyczna (przeżycia estetycznego).

7. F. Schiller: wychowanie estetyczne.

8. M. Heidegger: materialność dzieła sztuki.

9. Zajęcia warsztatowe wokół wybranych dzieł awangardy XX wieku (np. Fontanna M. Duchampa, L.H.O.O.Q. M. Duchampa, Brillo Box A. Warhola plus ewentualne propozycje studentów).

10. Problem możliwości definiowania sztuki: antyesencjalistyczna, instytucjonalna oraz dysjunkcyjna teoria sztuki.

11. W. Welsch: zjawisko estetyzacji.

12. T. Binkley: zwrot antyestetyczny.

13. Blok muzyczny 1: harmonia/matematyka jako podstawa teorii muzycznych.

14. Blok muzyczny 2: estetyczne konteksty audiosfery

CZĘŚĆ I

Podstawowa:

Tatarkiewicz W., Historia Estetyki T.I-III, wyd. dowolne.

Platon, Państwo, ks. X, dowolne wyd.

Platon, Ion, dowolne wyd.

Arystoteles, Poetyka, cz.1-6.

Plotyn, fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.I, wyd. dowolne

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, Znak, Kraków 2005.

Pismo Św., fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.II.

Tatarkiewicz W., Estetyka średniowieczna, T.II.

Marsilio Ficino za: Tatarkiewicz W., Estetyka nowożytna, T.III.

Charles Perrault, Roger de Piles za: Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce. 1600-1700, red. Białostocki J., Warszawa 1985 (cz. 10 i 11).

CZĘŚĆ II

1. A. G. Baumgarten, „Estetyka”, w: P. Kozak, „Wychować Boga. Estetyka antropologiczna Alexandra Gottlieba Baumgartena na tle myśli niemieckiej pierwszej połowy XVIII wieku”, Warszawa 2013, ss. 309-346.

2. I. Kant, „Krytyka władzy sądzenia” oraz pomocniczo „Krytyka czystego rozumu”, wydania dowolne, fragmenty wybrane.

3. G. W. F. Hegel, „Wykłady o estetyce”, t. 1, Warszawa 1964, fragmenty wybrane.

4. D. Hume, „Sprawdzian smaku”, w: „Eseje z dziedziny moralności i literatury” tegoż, Warszawa 1955, ss. 190-215.

5. E. Burke, „O pochodzeniu idei wzniosłości i piękna”, Warszawa 1968, część 3 i 4.

6. M. Heidegger, „O źródle dzieła sztuki”, w: Sztuka i Filozofia, nr 5, 1997, ss. 9-67.

7. G. Dickie, „Czym jest sztuka? Analiza instytucjonalna”, w: „Estetyka w świecie”, Kraków 1985, ss. 11-29.

8. T. Binkley, „Przeciw estetyce”, w: „Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny?”, Warszawa 1987, ss. 420-450.

9. W. Welsch, „Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy”, w: „Estetyka poza estetyką: o nową postać estetyki” tegoż, Kraków 2005, ss. 31–73.

10. T. Misiak, „Estetyczne konteksty audiosfery”, Poznań 2009, fragmenty wybrane.

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień: estetyka – rys historyczny (kiedy się zaczyna i jakie to ma znaczenie, od jakiego słowa się wywodzi), typy refleksji (teoria piękna, teoria sztuki, szersza nauko o wartościach, Kunstwissenschaft, filozofia sztuki), przedmiot (sztuka, przyroda, wszystko), kryteria sztuki, klasyfikacje sztuk, klasyfikacje wartości/jakości estetycznych, inne pojęcia (doświadczenie/przeżycie, sąd smaku).

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

1. obecność i merytorycznie ważny udział w zajęciach 50%

2. kolokwia i prace pisemne 50%

3. obowiązkowe zaliczenie powyżej 2 nieobecności, zaliczenie nieobecności nie jest tożsame z uzupełnieniem 1. kryterium oceny

Stopień osiągnięcia założonych efektów kształcenia oceniany jest na podstawie wypowiedzi ustnych studentów w czasie zajęć oraz kolokwium

CZĘŚĆ I

Geneza greckiego sposobu myślenia o pięknie i sztuce.

Okres archaiczny. Podstawowe pojęcia.

Piękno matematyczne – Pitagorejczycy.

Sztuka jako naśladowanie działań przyrody. Demokryt z Abdery, (ok. 460 - 370 p.n.e.)

Piękno hedonistyczne i sensualistyczne – estetyka Sofistów.

Piękno funkcjonalistyczne – motyw Sokratesa.

Dlaczego sztuki nie są piękne? Platon.

Sztuka jako przedmiot zainteresowań filozofa. Arystoteles.

Między starożytnością a średniowieczem – estetyka Plotyna.

Estetyka Pseudo-Dioniozego Areopagity – spadek dla Wschodu i Zachodu.

Wprowadzenie do estetyki chrześcijańskiej.

Estetyka chrześcijańskiego Wschodu.

Estetyka chrześcijańskiego Zachodu: św. Augustyn.

[Libri Karolini – głos Karolingów w sporze ikonoklastycznym, poglądy Roberta Grosseteste]

Scholastyka i święty Tomasz.

Renesans – jaka to kontynuacja estetyki starożytnych?

Neoplatoński nurt w renesansie: Ficino i Michał Anioł.

La querelle des Anciens et des Modernes – przełom w klasycznym myśleniu o sztuce: Charles Perrault, Roger de Piles

CZĘŚĆ I

Podstawowa:

Tatarkiewicz W., Estetyka T.I-III, wyd. dowolne.

Platon, Państwo, ks. X, dowolne wyd.

Platon, Ion, dowolne wyd.

Arystoteles, Poetyka, cz.1-6.

Plotyn, fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.I, wyd. dowolne

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, Znak, Kraków 2005.

Pismo Św., fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.II.

Tatarkiewicz W., Estetyka średniowieczna, T.II.

Marsilio Ficino za: Tatarkiewicz W., Estetyka nowożytna, T.III.

Charles Perrault, Roger de Piles za: Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce. 1600-1700, red. Białostocki J., Warszawa 1985 (cz. 10 i 11).

Uzupełniająca:

Tatarkiewicz W., Grecy o sztukach naśladowczych, „Sztuka i krytyka” 1958, nr 33-34.

Zwolski E. Choreja. Muza i bóstwo w religii greckiej, Warszawa 1978.

Tatarkiewicz W., Ekspresja i sztuka „Estetyka” 1962.

Dziemidok B., Katharsis jako kategoria estetyczna, w: tegoż Główne kontrowersje estetyki współczesnej, Warszawa 2002.

Ghyka M.C., Złota liczba. Rytuały i rytmy pitagorejskie w rozwoju cywilizacji zachodniej, Kraków 2001.

Mossakowski S., Pitagorejska teoria piękna i jej rola w teoriach artystycznych i naukowych doby humanizmu, „Rocznik Historii Sztuki”, t. X, 1974.

Turasiewicz R., Słowo jest wielkim mocarzem, (z badań nad teorią wymowy Gorgiasza z Leontynów), „Przegląd Humanistyczny”, r. 1988, nr 6.

Gawroński Alfred, Dlaczego Platon wykluczył poetów z Państwa, Kraków 1984.

Platon, Fajdros.

Dembińska–Siury D., Pomiędzy Platonem a Plotynem czyli o praneoplatonizmie, „Studia Filozoficzne” 1980, nr9

Dembińska –Siury D., Problemy piękna i sztuki w Enneadach Plotyna, „Studia Filozoficzne” 1989, nr 7.

Uspiensky L, Teologia ikony, Poznań 1993.

Evdokimow P., Sztuka ikony, teologia piękna, Warszawa 1999.

Grosseteste R.,O świetle, „Studia Filozoficzne”, nr 11, r.1981.

Pokorska M., „Cibus Oculorum”. Uwagi o teorii działa sztuki w „Libri Carolini”, „Folia Historiae Artium”, t. XXVII, r. 1991

Stróżewski W., Claritas: uwarunko-wania historyczne i treść estetyczna pojęcia, „Estetyka” 1961.

Alberti i Michał Anioł za: Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce. 1500-1600, red. Białostocki J., Warszawa 1985.

Kuczyńska A., Filozofia i teoria piękna Marsilia Ficina, Warszawa 1970.

CZĘŚĆ II

lektura

Agnieszka Bandura, Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.

Edmund Burke, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, tłum. Piotr Graff, PWN, Warszawa 1968 /fragm./

Stefan Morawski, Szkic do przemian refleksji i samowiedzy estetycznej, [w:] tegoż, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2007, s. 4-27.

Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia, tłum. Janusz Gałecki, PWN, Warszawa 1986 /fragm./

Morris Weitz, Rola teorii w estetyce, w: Estetyka w świecie, red. Maria Gołaszewska, t. I, Kraków 1984.

Eco Umberto, Komunikat estetyczny, w: tegoż, Nieobecna struktura, tłum. Adam Weinsberg i Paweł Bravo, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.

Wolfgang Welsch, Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy, w: tegoż, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005, s. 11-52.

Richard Shusterman, Rozrywka – zadanie dla estetyki, w: tegoż, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii som tycznej, tłum. Wojciech Małecki, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2007.

Heinrich Wölfflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej (dowolne wydanie).

Ervin Panofsky Ervin, Studia z historii sztuki, przedmowa Jan Białostocki, tłum. wielu autorów, PIW, Warszawa 1971.

Marc Auge, Nie‑miejsca. Wprowadzenie do antropologii

hipernowoczesności, tłum. R. Chymkowski, PWN, Warszawa 2010.

Arnold Berleant, Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemian świata człowieka; przeł. S. Stankiewicz; Universitas, Kraków 2011.

Jan Gehl, Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych; przeł. M. A. Urbańska; Wydawnictwo RAM, Kraków 2013.

Czucie i percepcja, red. Richard L. Gregory, Andrew M. Colman, przeł. M. Siemiński; Zysk i S-ka, Warszawa 2002.

Michel Foucault, Inne przestrzenie, tłum. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie” 2005, nr 6.

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień: estetyka – rys historyczny (kiedy się zaczyna i jakie to ma znaczenie, od jakiego słowa się wywodzi), typy refleksji (teoria piękna, teoria sztuki, szersza nauko o wartościach, Kunstwissenschaft, filozofia sztuki), przedmiot (sztuka, przyroda, wszystko), kryteria sztuki, klasyfikacje sztuk, klasyfikacje wartości/jakości estetycznych, inne pojęcia (doświadczenie/przeżycie, sąd smaku).

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

Kryteria oceny (ocena łączona z dwu części)

- obecność, 60 pkt (na obu częściach)

Cz. II

kolokwium 85

zadanie 15 pkt

- znajomość tekstu, 60 pkt

- posługiwanie się terminologią, 60 pkt

Cz. I - analiza dzieła sztuki 60 pkt

170-203 dst

204-237 dst+

238 -271 db

272--305 db+

306-340 bdb

Stopień osiągnięcia założonych efektów kształcenia oceniany jest na podstawie wypowiedzi ustnych studentów w czasie zajęć oraz kolokwium

ESTETYKA STAROŻYTNA

wprowadzenie. Podstawowe pojęcia: mimesis, techne, docorum, musike, kalos , kalokagathia. Maniczna i eidetyczna teoria sztuki

Piękno według Pitagorejczyków. Wykreślanie złotego cięcia, szukanie proporcji, przykłady współczesne (Kobro, Stzremiński)

Platon: idea piękna, kłopoty ze sztuka mimetyczną, ktetyka, poetyka, sztuki pochlebcze

Arystoteles: sztuki naśladowcze, obrona mimesis, przeżycie estetyczne.

Plotyn. Piękno jakości, ethos piękna, przeżycie estetyczne, problem widzenia, program dla sztuki.

Pseudo-Dionizy Areopagita . Początki estetyki bizantyjskiej, estetyka światła, symbolika.

Problemy ikonoklazmu. Teologia ikony.

Estetyka Zachodniego chrześcijaństwa: św. Augustyn,

Bernard z Clairvoux, średniowieczna pansemioza.

Estetyka św. Tomasza z Akwinu.

Neoplatonizm florencki – Ficino.

Wielkie traktaty teoretyczne: Alberti

Wielkie traktaty teoretyczne: Dürer, Leonardo da Vinci

Akademicy, klasyczna teoria sztuki i piękna.

ESTETYKA NOWOCZESNA

Co to jest estetyka? Ukształtowanie się pojęcia sztuk pięknych i nowa dyscyplina filozoficzna / wykład+elementy warsztatowe

Główne kategorie estetyczne (przeżycie estetyczne, jakości/wartości estetyczne) /wykład + analiza tekstu

Odrębność estetyki – Immanuel Kant. Sąd smaku i jego charakterystyka: bezinteresowność, bezcelowość, subiektywna powszechność sądu smaku, sensus communis / analiza tekstu

Pojęcie sztuki. Estetyka otwarta, rodzinne podobieństwo znaczeń, warunki konieczne i wystarczające definicji, teoretyczne konsekwencje (przyjęcia) otwartości pojęć w estetyce i teorii sztuki / analiza tekstu

Estetyka semiotyczna. Funkcje języka, cechy komunikatu estetycznego, poziomy struktury dzieła sztuki, otwarta logika oznaczników, idiolekt utworu/poszczególnej jednostki mówiącej / analiza tekstu

Procesy estetyzacji. Ograniczenia tradycyjnej estetyki, pojęcie estetyki poza estetyką, pojęcie anestetyki, procesy estetyzacji i ich odmiany, zakres zredefiniowanej dyscypliny estetyki / analiza tekstu

Somaestetyka. Pojęcia rozrywki, kultury popularnej, kultury masowej, genealogia i etymologie terminu „rozrywka”, somaestetyka / analiza tekstu

Ikonografia i ikonologia. Erwina Panofsky’ego metoda badania treści obrazu.

Analiza ikonograficzna obrazu – ćwiczenia.

Heinrich Wölfflin i formalistyczna teoria obrazu.

Analiza formalna dzieła sztuki – ćwiczenia.

Ekspresyjna teoria sztuki – Wasyl Kandyński.

Analiza ekspresji w dziel sztuki – ćwiczenia.

CZĘŚĆ I

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, rozdz. I. Pitagiorejczycy.

Platon, Uczta, Państwo ( X ksiega), dowolne wydanie.

Arystoteles, Poetyka (do V rozdziału), [w:] Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, teksty do rozdziału o Arystotelesie.

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, rozdział o Plotynie (wraz z tekstami).

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne II, Kraków 1999, rozdziały I, II, III.

Leonid Uspiensky, Teologia ikony, Poznań 1993, rozdziały: Skrócona historia ikonoklazmu; Nauka ikonoklastów i odpowiedź ortodoksów; Znaczenie i treść ikony

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.2, Estetyka średniowieczna; Umberto Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu, (dowolne wydanie), rozdz. VI, Symbol i alegoria.

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.2, Estetyka średniowieczna, rozdz. o św. Tomaszu (z tekstami).

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. III.7)

Leone B. Alberti, O malarstwie, [w:] Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce do 1500 r., red. J. Białostocki, Warszawa 1988 (lub inne wydanie) księga 1, 2

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. IV.2 i V7.)

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. VII., p.7 i 8)

CZĘŚĆ II

[lektura uzupełniająca] Agnieszka Bandura, Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.

Edmund Burke, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, tłum. Piotr Graff, PWN, Warszawa 1968 /fragm./

[lektura uzupełniająca] Stefan Morawski, Szkic do przemian refleksji i samowiedzy estetycznej, [w:] tegoż, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2007, s. 4-27.

Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia, tłum. Janusz Gałecki, PWN, Warszawa 1986 /fragm./

Morris Weitz, Rola teorii w estetyce, w: Estetyka w świecie, red. Maria Gołaszewska, t. I, Kraków 1984.

Eco Umberto, Komunikat estetyczny, w: tegoż, Nieobecna struktura, tłum. Adam Weinsberg i Paweł Bravo, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.

Wolfgang Welsch, Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy, w: tegoż, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005, s. 11-52.

Richard Shusterman, Rozrywka – zadanie dla estetyki, w: tegoż, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii som tycznej, tłum. Wojciech Małecki, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2007.

Ervin Panofsky, Ikonografia i ikonologia, w: tegoż, Studia z historii sztuki, PIW, Warszawa 1971.

Heinrich Wölflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej (dowolne wydanie).

Wasyl Kandyński, Punkt i linia a płaszczyzna, PIW, Warszawa 1986.

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień: estetyka – rys historyczny (kiedy się zaczyna i jakie to ma znaczenie, od jakiego słowa się wywodzi), typy refleksji (teoria piękna, teoria sztuki, szersza nauko o wartościach, Kunstwissenschaft, filozofia sztuki), przedmiot (sztuka, przyroda, wszystko), kryteria sztuki, klasyfikacje sztuk, klasyfikacje wartości/jakości estetycznych, inne pojęcia (doświadczenie/przeżycie, sąd smaku).

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

Kryteria oceny:

- obecność, 60 pkt

- znajomość tekstu, 60 pkt

- posługiwanie się terminologią, 60 pkt

- analiza dzieła sztuki 60 pkt

120-139 dst

140-159 dst+

160-179 db

180-199 db+

200-240 bdb

ESTETYKA STAROŻYTNA

wprowadzenie. Podstawowe pojęcia: mimesis, techne, docorum, musike, kalos , kalokagathia. Maniczna i eidetyczna teoria sztuki

Piękno według Pitagorejczyków. Wykreślanie złotego cięcia, szukanie proporcji, przykłady współczesne (Kobro, Stzremiński)

Platon: idea piękna, kłopoty ze sztuka mimetyczną, ktetyka, poetyka, sztuki pochlebcze

Arystoteles: sztuki naśladowcze, obrona mimesis, przeżycie estetyczne.

Plotyn. Piękno jakości, ethos piękna, przeżycie estetyczne, problem widzenia, program dla sztuki.

Pseudo-Dionizy Areopagita . Początki estetyki bizantyjskiej, estetyka światła, symbolika.

Problemy ikonoklazmu. Teologia ikony.

Estetyka Zachodniego chrześcijaństwa: św. Augustyn,

Bernard z Clairvoux, średniowieczna pansemioza.

Estetyka św. Tomasza z Akwinu.

Neoplatonizm florencki – Ficino.

Wielkie traktaty teoretyczne: Alberti

Wielkie traktaty teoretyczne: Dürer, Leonardo da Vinci

Akademicy, klasyczna teoria sztuki i piękna.

ESTETYKA NOWOCZESNA

Co to jest estetyka? Ukształtowanie się pojęcia sztuk pięknych i nowa dyscyplina filozoficzna / wykład+elementy warsztatowe

Główne kategorie estetyczne (przeżycie estetyczne, jakości/wartości estetyczne) /wykład + analiza tekstu

Odrębność estetyki – Immanuel Kant. Sąd smaku i jego charakterystyka: bezinteresowność, bezcelowość, subiektywna powszechność sądu smaku, sensus communis / analiza tekstu

Pojęcie sztuki. Estetyka otwarta, rodzinne podobieństwo znaczeń, warunki konieczne i wystarczające definicji, teoretyczne konsekwencje (przyjęcia) otwartości pojęć w estetyce i teorii sztuki / analiza tekstu

Estetyka semiotyczna. Funkcje języka, cechy komunikatu estetycznego, poziomy struktury dzieła sztuki, otwarta logika oznaczników, idiolekt utworu/poszczególnej jednostki mówiącej / analiza tekstu

Procesy estetyzacji. Ograniczenia tradycyjnej estetyki, pojęcie estetyki poza estetyką, pojęcie anestetyki, procesy estetyzacji i ich odmiany, zakres zredefiniowanej dyscypliny estetyki / analiza tekstu

Somaestetyka. Pojęcia rozrywki, kultury popularnej, kultury masowej, genealogia i etymologie terminu „rozrywka”, somaestetyka / analiza tekstu

Ikonografia i ikonologia. Erwina Panofsky’ego metoda badania treści obrazu.

Analiza ikonograficzna obrazu – ćwiczenia.

Heinrich Wölfflin i formalistyczna teoria obrazu.

Analiza formalna dzieła sztuki – ćwiczenia.

Ekspresyjna teoria sztuki – Wasyl Kandyński.

Analiza ekspresji w dziel sztuki – ćwiczenia.

CZĘŚĆ I

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, rozdz. I. Pitagiorejczycy.

Platon, Uczta, Państwo ( X ksiega), dowolne wydanie.

Arystoteles, Poetyka (do V rozdziału), [w:] Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, teksty do rozdziału o Arystotelesie.

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, rozdział o Plotynie (wraz z tekstami).

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne II, Kraków 1999, rozdziały I, II, III.

Leonid Uspiensky, Teologia ikony, Poznań 1993, rozdziały: Skrócona historia ikonoklazmu; Nauka ikonoklastów i odpowiedź ortodoksów; Znaczenie i treść ikony

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.2, Estetyka średniowieczna; Umberto Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu, (dowolne wydanie), rozdz. VI, Symbol i alegoria.

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.2, Estetyka średniowieczna, rozdz. o św. Tomaszu (z tekstami).

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. III.7)

Leone B. Alberti, O malarstwie, [w:] Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce do 1500 r., red. J. Białostocki, Warszawa 1988 (lub inne wydanie) księga 1, 2

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. IV.2 i V7.)

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. VII., p.7 i 8)

CZĘŚĆ II

[lektura uzupełniająca] Agnieszka Bandura, Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.

Edmund Burke, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, tłum. Piotr Graff, PWN, Warszawa 1968 /fragm./

[lektura uzupełniająca] Stefan Morawski, Szkic do przemian refleksji i samowiedzy estetycznej, [w:] tegoż, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2007, s. 4-27.

Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia, tłum. Janusz Gałecki, PWN, Warszawa 1986 /fragm./

Morris Weitz, Rola teorii w estetyce, w: Estetyka w świecie, red. Maria Gołaszewska, t. I, Kraków 1984.

Eco Umberto, Komunikat estetyczny, w: tegoż, Nieobecna struktura, tłum. Adam Weinsberg i Paweł Bravo, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.

Wolfgang Welsch, Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy, w: tegoż, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005, s. 11-52.

Richard Shusterman, Rozrywka – zadanie dla estetyki, w: tegoż, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii som tycznej, tłum. Wojciech Małecki, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2007.

Ervin Panofsky, Ikonografia i ikonologia, w: tegoż, Studia z historii sztuki, PIW, Warszawa 1971.

Heinrich Wölflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej (dowolne wydanie).

Wasyl Kandyński, Punkt i linia a płaszczyzna, PIW, Warszawa 1986.

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień: estetyka – rys historyczny (kiedy się zaczyna i jakie to ma znaczenie, od jakiego słowa się wywodzi), typy refleksji (teoria piękna, teoria sztuki, szersza nauko o wartościach, Kunstwissenschaft, filozofia sztuki), przedmiot (sztuka, przyroda, wszystko), kryteria sztuki, klasyfikacje sztuk, klasyfikacje wartości/jakości estetycznych, inne pojęcia (doświadczenie/przeżycie, sąd smaku).

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

Kryteria oceny:

- obecność, 30 pkt

- znajomość tekstu, 30 pkt

- posługiwanie się terminologią, 30 pkt

- ćwiczenia warsztatowe z analizy dzieła sztuki, 30 pkt

60-70 dst

71-80 dst+

81-90 db

91-100 db+

101-120 bdb

ESTETYKA STAROŻYTNA

wprowadzenie. Podstawowe pojęcia: mimesis, techne, docorum, musike, kalos , kalokagathia. Maniczna i eidetyczna teoria sztuki

Piękno według Pitagorejczyków. Wykreślanie złotego cięcia, szukanie proporcji, przykłady współczesne (Kobro, Stzremiński)

Platon: idea piękna, kłopoty ze sztuka mimetyczną, ktetyka, poetyka, sztuki pochlebcze

Arystoteles: sztuki naśladowcze, obrona mimesis, przeżycie estetyczne.

Plotyn. Piękno jakości, ethos piękna, przeżycie estetyczne, problem widzenia, program dla sztuki.

Pseudo-Dionizy Areopagita . Początki estetyki bizantyjskiej, estetyka światła, symbolika.

Problemy ikonoklazmu. Teologia ikony.

Estetyka Zachodniego chrześcijaństwa: św. Augustyn,

Bernard z Clairvoux, średniowieczna pansemioza.

Estetyka św. Tomasza z Akwinu.

Neoplatonizm florencki – Ficino.

Wielkie traktaty teoretyczne: Alberti

Wielkie traktaty teoretyczne: Dürer, Leonardo da Vinci

Akademicy, klasyczna teoria sztuki i piękna.

ESTETYKA NOWOCZESNA

Co to jest estetyka? Ukształtowanie się pojęcia sztuk pięknych i nowa dyscyplina filozoficzna / wykład+elementy warsztatowe

Główne kategorie estetyczne (przeżycie estetyczne, jakości/wartości estetyczne) /wykład + analiza tekstu

Odrębność estetyki – Immanuel Kant. Sąd smaku i jego charakterystyka: bezinteresowność, bezcelowość, subiektywna powszechność sądu smaku, sensus communis / analiza tekstu

Pojęcie sztuki. Estetyka otwarta, rodzinne podobieństwo znaczeń, warunki konieczne i wystarczające definicji, teoretyczne konsekwencje (przyjęcia) otwartości pojęć w estetyce i teorii sztuki / analiza tekstu

Estetyka semiotyczna. Funkcje języka, cechy komunikatu estetycznego, poziomy struktury dzieła sztuki, otwarta logika oznaczników, idiolekt utworu/poszczególnej jednostki mówiącej / analiza tekstu

Procesy estetyzacji. Ograniczenia tradycyjnej estetyki, pojęcie estetyki poza estetyką, pojęcie anestetyki, procesy estetyzacji i ich odmiany, zakres zredefiniowanej dyscypliny estetyki / analiza tekstu

Somaestetyka. Pojęcia rozrywki, kultury popularnej, kultury masowej, genealogia i etymologie terminu „rozrywka”, somaestetyka / analiza tekstu

Ikonografia i ikonologia. Erwina Panofsky’ego metoda badania treści obrazu.

Analiza ikonograficzna obrazu – ćwiczenia.

Heinrich Wölfflin i formalistyczna teoria obrazu.

Analiza formalna dzieła sztuki – ćwiczenia.

Ekspresyjna teoria sztuki – Wasyl Kandyński.

Analiza ekspresji w dziel sztuki – ćwiczenia.

CZĘŚĆ I

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, rozdz. I. Pitagiorejczycy.

Platon, Uczta, Państwo ( X ksiega), dowolne wydanie.

Arystoteles, Poetyka (do V rozdziału), [w:] Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, teksty do rozdziału o Arystotelesie.

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.1 Estetyka starożytna, rozdział o Plotynie (wraz z tekstami).

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne II, Kraków 1999, rozdziały I, II, III.

Leonid Uspiensky, Teologia ikony, Poznań 1993, rozdziały: Skrócona historia ikonoklazmu; Nauka ikonoklastów i odpowiedź ortodoksów; Znaczenie i treść ikony

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.2, Estetyka średniowieczna; Umberto Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu, (dowolne wydanie), rozdz. VI, Symbol i alegoria.

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.2, Estetyka średniowieczna, rozdz. o św. Tomaszu (z tekstami).

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. III.7)

Leone B. Alberti, O malarstwie, [w:] Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce do 1500 r., red. J. Białostocki, Warszawa 1988 (lub inne wydanie) księga 1, 2

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. IV.2 i V7.)

Władysław Tatarkiewicz, Historia estetyki, T.3 Estetyka nowożytna (rozdz. VII., p.7 i 8)

CZĘŚĆ II

[lektura uzupełniająca] Agnieszka Bandura, Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.

Edmund Burke, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, tłum. Piotr Graff, PWN, Warszawa 1968 /fragm./

[lektura uzupełniająca] Stefan Morawski, Szkic do przemian refleksji i samowiedzy estetycznej, [w:] tegoż, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2007, s. 4-27.

Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia, tłum. Janusz Gałecki, PWN, Warszawa 1986 /fragm./

Morris Weitz, Rola teorii w estetyce, w: Estetyka w świecie, red. Maria Gołaszewska, t. I, Kraków 1984.

Eco Umberto, Komunikat estetyczny, w: tegoż, Nieobecna struktura, tłum. Adam Weinsberg i Paweł Bravo, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.

Wolfgang Welsch, Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy, w: tegoż, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005, s. 11-52.

Richard Shusterman, Rozrywka – zadanie dla estetyki, w: tegoż, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii som tycznej, tłum. Wojciech Małecki, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2007.

Ervin Panofsky, Ikonografia i ikonologia, w: tegoż, Studia z historii sztuki, PIW, Warszawa 1971.

Heinrich Wölflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej (dowolne wydanie).

Wasyl Kandyński, Punkt i linia a płaszczyzna, PIW, Warszawa 1986.

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień: estetyka – rys historyczny (kiedy się zaczyna i jakie to ma znaczenie, od jakiego słowa się wywodzi), typy refleksji (teoria piękna, teoria sztuki, szersza nauko o wartościach, Kunstwissenschaft, filozofia sztuki), przedmiot (sztuka, przyroda, wszystko), kryteria sztuki, klasyfikacje sztuk, klasyfikacje wartości/jakości estetycznych, inne pojęcia (doświadczenie/przeżycie, sąd smaku).

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

Kryteria oceny:

- obecność, 30 pkt

- znajomość tekstu, 30 pkt

- posługiwanie się terminologią, 30 pkt

- ćwiczenia warsztatowe z analizy dzieła sztuki, 30 pkt

60-70 dst

71-80 dst+

81-90 db

91-100 db+

101-120 bdb

CZĘŚĆ I

Geneza greckiego sposobu myślenia o pięknie i sztuce.

Okres archaiczny. Podstawowe pojęcia.

Piękno matematyczne – Pitagorejczycy.

Sztuka jako naśladowanie działań przyrody. Demokryt z Abdery, (ok. 460 - 370 p.n.e.)

Piękno hedonistyczne i sensualistyczne – estetyka Sofistów.

Piękno funkcjonalistyczne – motyw Sokratesa.

Dlaczego sztuki nie są piękne? Platon.

Sztuka jako przedmiot zainteresowań filozofa. Arystoteles.

Między starożytnością a średniowieczem – estetyka Plotyna.

Estetyka Pseudo-Dioniozego Areopagity – spadek dla Wschodu i Zachodu.

Wprowadzenie do estetyki chrześcijańskiej.

Estetyka chrześcijańskiego Wschodu.

Estetyka chrześcijańskiego Zachodu: św. Augustyn.

[Libri Karolini – głos Karolingów w sporze ikonoklastycznym, poglądy Roberta Grosseteste]

Scholastyka i święty Tomasz.

Renesans – jaka to kontynuacja estetyki starożytnych?

Neoplatoński nurt w renesansie: Ficino i Michał Anioł.

La querelle des Anciens et des Modernes – przełom w klasycznym myśleniu o sztuce: Charles Perrault, Roger de Piles

CZĘŚĆ II

Co to jest estetyka (nowoczesna)? Ukształtowanie się pojęcia sztuk pięknych i nowa dyscyplina filozoficzna:

• aisthesis w ujęciu Arystotelesa i Baumgartena

Główne/tradycyjne a nowoczesne kategorie estetyczne:

• przeżycie estetyczne, od kiedy mówimy o nim, czym się wyróżnia, w związku z jaką refleksją się pojawia jego wyodrębnienie,

• jakości/wartości estetyczne, które są nowe/nowoczesne ?(z czego wynikają przemiany ich zestawu i sposobu definiowania?)

• piękno/wzniosłość/brzydota wg Burke’a

Odrębność estetyki – Immanuel Kant:

• sąd smaku i jego charakterystyka: bezinteresowność, bezcelowość, subiektywna powszechność sądu smaku, sensus communis

Współczesne pojęcie sztuki

• estetyka otwarta wg Weitza: rodzinne podobieństwo znaczeń, warunki konieczne i wystarczające definicji, teoretyczne konsekwencje (przyjęcia lub odrzucenia) otwartości pojęć w estetyce i teorii sztuki

• postulat estetyki otwartej a pojęcie dzieła otwartego

Estetyka semiotyczna:

• funkcje języka wg Jacobsona,

• cechy komunikatu estetycznego wg Eco oraz: poziomy struktury dzieła sztuki wg Bensego, otwarta logika oznaczników, idiolekt utworu/poszczególnej jednostki mówiącej

Procesy estetyzacji:

• procesy estetyzacji i ich odmiany (powierzchniowa i głęboka, zagrożenia, co to jest estetyzacja podmiotu?),

• synonimy przymiotnika „estetyczny”, źródła wieloznaczności sensu estetyczności

• pojęcia estetyki poza estetyką (ograniczenia tradycyjnej estetyki, z czego one wynikają?), zakres zredefiniowanej dyscypliny estetyki

• anestetyka

Somaestetyka:

• Pojęcia rozrywki, kultury popularnej, kultury masowej – co je łączy, a co dzieli?

• genealogia i etymologie terminu „rozrywka”,

• pojęcie melioryzacji kultury popularnej

Analiza formalna dzieła sztuki – ćwiczenia.

• 5 opozycyjnych par pojęć

Analiza treści dzieła sztuki – ćwiczenia.

• ikonografia, treści pierwotne przedmiotowe i wyrazowe, treści wtórne, symbol, alegoria, atrybut, emblemat,

• ikonologia, treści ukryte (w jakim sensie ukryte)

Estetyka w przestrzeni miejskiej (spacer w terminie do ustalenia)

• urban studies

• miejsca i niemiejsca, okolica

• heterotopie

• doświadczenie haptyczne, kinestetyczne

• spojrzenie asertoryczne i aletyczne

• ekran, spektakl i zdarzenie w przestrzeni miejskiej

CZĘŚĆ I

Podstawowa:

Tatarkiewicz W., Estetyka T.I-III, wyd. dowolne.

Platon, Państwo, ks. X, dowolne wyd.

Platon, Ion, dowolne wyd.

Arystoteles, Poetyka, cz.1-6.

Plotyn, fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.I, wyd. dowolne

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, Znak, Kraków 2005.

Pismo Św., fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.II.

Tatarkiewicz W., Estetyka średniowieczna, T.II.

Marsilio Ficino za: Tatarkiewicz W., Estetyka nowożytna, T.III.

Charles Perrault, Roger de Piles za: Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce. 1600-1700, red. Białostocki J., Warszawa 1985 (cz. 10 i 11).

Uzupełniająca:

Tatarkiewicz W., Grecy o sztukach naśladowczych, „Sztuka i krytyka” 1958, nr 33-34.

Zwolski E. Choreja. Muza i bóstwo w religii greckiej, Warszawa 1978.

Tatarkiewicz W., Ekspresja i sztuka „Estetyka” 1962.

Dziemidok B., Katharsis jako kategoria estetyczna, w: tegoż Główne kontrowersje estetyki współczesnej, Warszawa 2002.

Ghyka M.C., Złota liczba. Rytuały i rytmy pitagorejskie w rozwoju cywilizacji zachodniej, Kraków 2001.

Mossakowski S., Pitagorejska teoria piękna i jej rola w teoriach artystycznych i naukowych doby humanizmu, „Rocznik Historii Sztuki”, t. X, 1974.

Turasiewicz R., Słowo jest wielkim mocarzem, (z badań nad teorią wymowy Gorgiasza z Leontynów), „Przegląd Humanistyczny”, r. 1988, nr 6.

Gawroński Alfred, Dlaczego Platon wykluczył poetów z Państwa, Kraków 1984.

Platon, Fajdros.

Dembińska–Siury D., Pomiędzy Platonem a Plotynem czyli o praneoplatonizmie, „Studia Filozoficzne” 1980, nr9

Dembińska –Siury D., Problemy piękna i sztuki w Enneadach Plotyna, „Studia Filozoficzne” 1989, nr 7.

Uspiensky L, Teologia ikony, Poznań 1993.

Evdokimow P., Sztuka ikony, teologia piękna, Warszawa 1999.

Grosseteste R.,O świetle, „Studia Filozoficzne”, nr 11, r.1981.

Pokorska M., „Cibus Oculorum”. Uwagi o teorii działa sztuki w „Libri Carolini”, „Folia Historiae Artium”, t. XXVII, r. 1991

Stróżewski W., Claritas: uwarunko-wania historyczne i treść estetyczna pojęcia, „Estetyka” 1961.

Alberti i Michał Anioł za: Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce. 1500-1600, red. Białostocki J., Warszawa 1985.

Kuczyńska A., Filozofia i teoria piękna Marsilia Ficina, Warszawa 1970.

CZĘŚĆ II

lektura

Agnieszka Bandura, Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.

Edmund Burke, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, tłum. Piotr Graff, PWN, Warszawa 1968 /fragm./

Stefan Morawski, Szkic do przemian refleksji i samowiedzy estetycznej, [w:] tegoż, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2007, s. 4-27.

Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia, tłum. Janusz Gałecki, PWN, Warszawa 1986 /fragm./

Morris Weitz, Rola teorii w estetyce, w: Estetyka w świecie, red. Maria Gołaszewska, t. I, Kraków 1984.

Eco Umberto, Komunikat estetyczny, w: tegoż, Nieobecna struktura, tłum. Adam Weinsberg i Paweł Bravo, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.

Wolfgang Welsch, Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy, w: tegoż, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005, s. 11-52.

Richard Shusterman, Rozrywka – zadanie dla estetyki, w: tegoż, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii som tycznej, tłum. Wojciech Małecki, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2007.

Heinrich Wölfflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej (dowolne wydanie).

Ervin Panofsky Ervin, Studia z historii sztuki, przedmowa Jan Białostocki, tłum. wielu autorów, PIW, Warszawa 1971.

Marc Auge, Nie‑miejsca. Wprowadzenie do antropologii

hipernowoczesności, tłum. R. Chymkowski, PWN, Warszawa 2010.

Arnold Berleant, Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemian świata człowieka; przeł. S. Stankiewicz; Universitas, Kraków 2011.

Jan Gehl, Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych; przeł. M. A. Urbańska; Wydawnictwo RAM, Kraków 2013.

Czucie i percepcja, red. Richard L. Gregory, Andrew M. Colman, przeł. M. Siemiński; Zysk i S-ka, Warszawa 2002.

Michel Foucault, Inne przestrzenie, tłum. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie” 2005, nr 6.

T

1. Wprowadzenie. Mapa zagadnień: estetyka – rys historyczny (kiedy się zaczyna i jakie to ma znaczenie, od jakiego słowa się wywodzi), typy refleksji (teoria piękna, teoria sztuki, szersza nauko o wartościach, Kunstwissenschaft, filozofia sztuki), przedmiot (sztuka, przyroda, wszystko), kryteria sztuki, klasyfikacje sztuk, klasyfikacje wartości/jakości estetycznych, inne pojęcia (doświadczenie/przeżycie, sąd smaku).

2. Elementy wykładu.

3. Wspólna analiza tekstów poprzedzona zestawem zagadnień.

Kryteria oceny:

- obecność, 30 pkt

- znajomość tekstu, 30 pkt

- posługiwanie się terminologią, 30 pkt

- ćwiczenia warsztatowe z analizy dzieła sztuki, 30 pkt

60-70 dst

71-80 dst+

81-90 db

91-100 db+

101-120 bdb

CZĘŚĆ I

Geneza greckiego sposobu myślenia o pięknie i sztuce.

Okres archaiczny. Podstawowe pojęcia.

Piękno matematyczne – Pitagorejczycy.

Sztuka jako naśladowanie działań przyrody. Demokryt z Abdery, (ok. 460 - 370 p.n.e.)

Piękno hedonistyczne i sensualistyczne – estetyka Sofistów.

Piękno funkcjonalistyczne – motyw Sokratesa.

Dlaczego sztuki nie są piękne? Platon.

Sztuka jako przedmiot zainteresowań filozofa. Arystoteles.

Między starożytnością a średniowieczem – estetyka Plotyna.

Estetyka Pseudo-Dioniozego Areopagity – spadek dla Wschodu i Zachodu.

Wprowadzenie do estetyki chrześcijańskiej.

Estetyka chrześcijańskiego Wschodu.

Estetyka chrześcijańskiego Zachodu: św. Augustyn.

[Libri Karolini – głos Karolingów w sporze ikonoklastycznym, poglądy Roberta Grosseteste]

Scholastyka i święty Tomasz.

Renesans – jaka to kontynuacja estetyki starożytnych?

Neoplatoński nurt w renesansie: Ficino i Michał Anioł.

La querelle des Anciens et des Modernes – przełom w klasycznym myśleniu o sztuce: Charles Perrault, Roger de Piles

CZĘŚĆ I

Podstawowa:

Tatarkiewicz W., Estetyka T.I-III, wyd. dowolne.

Platon, Państwo, ks. X, dowolne wyd.

Platon, Ion, dowolne wyd.

Arystoteles, Poetyka, cz.1-6.

Plotyn, fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.I, wyd. dowolne

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, Znak, Kraków 2005.

Pismo Św., fragm. za Tatarkiewicz W., Estetyka starożytna, T.II.

Tatarkiewicz W., Estetyka średniowieczna, T.II.

Marsilio Ficino za: Tatarkiewicz W., Estetyka nowożytna, T.III.

Charles Perrault, Roger de Piles za: Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce. 1600-1700, red. Białostocki J., Warszawa 1985 (cz. 10 i 11).

Uzupełniająca:

Tatarkiewicz W., Grecy o sztukach naśladowczych, „Sztuka i krytyka” 1958, nr 33-34.

Zwolski E. Choreja. Muza i bóstwo w religii greckiej, Warszawa 1978.

Tatarkiewicz W., Ekspresja i sztuka „Estetyka” 1962.

Dziemidok B., Katharsis jako kategoria estetyczna, w: tegoż Główne kontrowersje estetyki współczesnej, Warszawa 2002.

Ghyka M.C., Złota liczba. Rytuały i rytmy pitagorejskie w rozwoju cywilizacji zachodniej, Kraków 2001.

Mossakowski S., Pitagorejska teoria piękna i jej rola w teoriach artystycznych i naukowych doby humanizmu, „Rocznik Historii Sztuki”, t. X, 1974.

Turasiewicz R., Słowo jest wielkim mocarzem, (z badań nad teorią wymowy Gorgiasza z Leontynów), „Przegląd Humanistyczny”, r. 1988, nr 6.

Gawroński Alfred, Dlaczego Platon wykluczył poetów z Państwa, Kraków 1984.

Platon, Fajdros.

Dembińska–Siury D., Pomiędzy Platonem a Plotynem czyli o praneoplatonizmie, „Studia Filozoficzne” 1980, nr9

Dembińska –Siury D., Problemy piękna i sztuki w Enneadach Plotyna, „Studia Filozoficzne” 1989, nr 7.

Uspiensky L, Teologia ikony, Poznań 1993.

Evdokimow P., Sztuka ikony, teologia piękna, Warszawa 1999.

Grosseteste R.,O świetle, „Studia Filozoficzne”, nr 11, r.1981.

Pokorska M., „Cibus Oculorum”. Uwagi o teorii działa sztuki w „Libri Carolini”, „Folia Historiae Artium”, t. XXVII, r. 1991

Stróżewski W., Claritas: uwarunko-wania historyczne i treść estetyczna pojęcia, „Estetyka” 1961.

Alberti i Michał Anioł za: Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce. 1500-1600, red. Białostocki J., Warszawa 1985.

Kuczyńska A., Filozofia i teoria piękna Marsilia Ficina, Warszawa 1970.

CZĘŚĆ II

lektura

Agnieszka Bandura, Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.

Edmund Burke, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, tłum. Piotr Graff, PWN, Warszawa 1968 /fragm./

Stefan Morawski, Szkic do przemian refleksji i samowiedzy estetycznej, [w:] tegoż, Wybór pism estetycznych, Universitas, Kraków 2007, s. 4-27.

Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia, tłum. Janusz Gałecki, PWN, Warszawa 1986 /fragm./

Morris Weitz, Rola teorii w estetyce, w: Estetyka w świecie, red. Maria Gołaszewska, t. I, Kraków 1984.

Eco Umberto, Komunikat estetyczny, w: tegoż, Nieobecna struktura, tłum. Adam Weinsberg i Paweł Bravo, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.

Wolfgang Welsch, Procesy estetyzacji. Zjawiska, rozróżnienia, perspektywy, w: tegoż, Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, Kraków 2005, s. 11-52.

Richard Shusterman, Rozrywka – zadanie dla estetyki, w: tegoż, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii som tycznej, tłum. Wojciech Małecki, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2007.

Heinrich Wölfflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej (dowolne wydanie).

Ervin Panofsky Ervin, Studia z historii sztuki, przedmowa Jan Białostocki, tłum. wielu autorów, PIW, Warszawa 1971.

Marc Auge, Nie‑miejsca. Wprowadzenie do antropologii

hipernowoczesności, tłum. R. Chymkowski, PWN, Warszawa 2010.

Arnold Berleant, Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemian świata człowieka; przeł. S. Stankiewicz; Universitas, Kraków 2011.

Jan Gehl, Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych; przeł. M. A. Urbańska; Wydawnictwo RAM, Kraków 2013.

Czucie i percepcja, red. Richard L. Gregory, Andrew M. Colman, przeł. M. Siemiński; Zysk i S-ka, Warszawa 2002.

Michel Foucault, Inne przestrzenie, tłum. A. Rejniak-Majewska, „Teksty Drugie” 2005, nr 6.