Filozofia współczesna 2.0

T

Zajęcia prowadzą: dr hab. prof UŁ B. Banasiak, dr. hab. prof. UŁ Witold Glinkowski, dr hab. prof UŁ M. Kwietniewska, dr. hab. prof UŁ. K. Matuszewski, dr hab. prof. UŁ. P. Pieniążek.

Metoda problemowa stymulująca twórczą aktywność poznawczą, wyrażającą się stawianiem i rozwiązywaniem problemów; dyskusja jest zogniskowana wokół wspólnie rozważanego problemu, ale zarazem zmierza do uzupełnienia wiedzy Studentów.

Praca semestralna - 40 %, aktywność - 30%; obecność - 30%.

Bieżąca ocena aktywności na zajęciach i przygotowania do zajęć; praca semestralna;

Część W. Glinkowskiego

1.Projekt antropologii filozoficznej Helmutha Plessnera.

2. Fenomenologia Edmunda Husserla.

3. Ontologia fundamentalna Martina Heideggera.

4. Filozofia dialogu Martina Bubera.

Część Pawła Pieniążka

1.Wykład wstępny do zajęć.

2. Kierkegaard - Egzystencjalizm chrześcijański Kierkeggarda, krytyka tzw. wolności politycznych.

3. Schopenhauer - problem determinizmu, wolności oraz świadomości moralnej.

4.Nietzsche - pojęcie nihilizmu, problem wolności.

5.Bergson - pojęcie trwania.

6. Heidegger - Filozofia bycia w perspektywie humanizmu

7 Szkoła frankfurcka - Pojęcie dialektyki oświecenia.

Część Krzysztofa. Matuszewskiego

1. G. Bataille: "doświadczenie wewnętrzne" jako doświadczenie egzystencjalne.

2. J.-P. Sartre: absurd, wolność, odpowiedzialność jako atrybuty jednostki.

3. S. de Beauvoir: doświadczenie płci, projekt emancypacji.

4. A. Camus: człowiek jako namiętność, nośnik buntu i uczestnik historii.

5. K. Jaspers: egzystencja ludzka poza definicją i kodyfikacją.

6. Kondycja ludzka według E. Ciorana.

Część Małgorzaty Kwietniewskiej :

1. Hegel we Francji.

2. Heidegger (po tzw. Zwrocie)

3. Merleau-Ponty..

4. Foucault 1.

5. Foucault 2..

6. Derrida i filozofia różnicy. .

Dr hab. prof. Uł. Bogdan Banasiak

Część Pawła Pieniążka

Kierkegaard, Czy może istnieć teleologiczne zawieszenie etyki? w: Bojaźń i drżenie; Dzienniki, par. 287, 296.

Schopenhauer, z Wyboru Pism, w: J. Garewicz, Schopenhauer, Warszawa1970:

Woluntaryzm i determinizm, Charakter empiryczny i i intelligibilny, Pesymizm.

Nietzsche, Wiedza radosna, par 125; Zmierzch bożyszcz, par. 38 39,41; Z genealogii moralności, I.10.

Bergson, Pamięć i życie, Warszawa 1988, s. 5-18.

Heidegger, List o humanizmie, w: Znaki drogi, s. 130-147.

Horkheimer/Adorno, Dialektyka oświecenia, Warszawa 1994, 19-29, 32, 37-38, 43-44, 46-47, 49

Część W. Glinkowskiego :

1. H. Plessner, Zadanie antropologii filozoficznej, [w:] Studia z filozofii niemieckiej, t. 4: Antropologia filozoficzna, red. S. Czerniak, J. Rolewski, Toruń 2004, ss. 23-38;

2. E. Husserl, Powołanie filozofii, przeł. M. Skwieciński, [w:] Filozofia i socjologia XX wieku, red. B. Baczko, Warszawa 1965, cz. I, ss. 299-316;

3. M. Heidegger, Zrozumienie bytu i byt ludzki (Dasein), M. Skwieciński, [w:] Filozofia i socjologia XX wieku, red. B. Baczko, Warszawa 1965, cz. I, ss. 253-272;

4. M. Buber, O Ja i Ty, przeł. J. Doktór, [w:] Filozofia dialogu, red. B. Baran, Kraków 1991, ss. 37-56.

Część Krzysztofa Matuszewskiego

1. G. Bataille, Doświadczenie wewnętrzne, Warszawa 1998, s. 47-89.

2. J.-P. Sartre, Byt i nicość, Kraków 2007, s. 533-596, 680-683.

3. S. de Beauvoir, Druga płeć, Warszawa 2014. s. 19-35, 765-814.

4. A. Camus, Świadek wolności, Warszawa 2024, s. 19-40.

5. K. Jaspers, Filozofia egzystencji, Warszawa 1990, s. 25-45.

6. E. Cioran, Rozmowy z Cioranem, Warszawa 1999, s. 231-259.

Part of Małgorzata Kwietniewska :

1. G.W.F. Hegel - Phenomenology of Spirit (selected fragments).

2. Małgorzata Kwietniewska, Jean-Luc Nancy. Deconstruction towards tradition, WUŁ 2013. .

3. Małgorzata Kwietniewska - Postmodernism and philosophical deconstruction. What's the difference? (Postmodernism and philosophical deconstruction. What is the difference?)

“Hybris. "Online Philosophical Magazine"; Vol. 58 No. 3 (2022): pp. 1-37.

DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.01.

URL: https://czasopisma.uni.lodz.pl/hybris/article/view/13625

T

1. Przedstaw trudności związane z formułowaniem filozoficznego pytania o człowieka.

2. Na czym polega różnica między filozofią człowieka a antropologią filozoficzną?

3. Czy i w jakim zakresie człowiek może być postrzegany jako byt animalny?

4. Krótko scharakteryzuj główne typy antropologii filozoficznej i wyjaśnij na czym polegają różnice między nimi?

5. Wyjaśnij sens stwierdzenia, że człowiek jest wolny? Podaj ilustrujące je przykłady z historii filozofii.

6. Co to znaczy, że człowiek jest osobą? Podaj przykłady filozoficznych charakterystyk osoby.

7. Jakie zalety i wady kryje substancjalistyczna i antysubstancjalistyczna wizja człowieka?

8. Co kryje się pod nazwą „problem psychofizyczny” i jak ów problem próbowano rozwiązać?

9. Jakie komponenty składają się na historyczność człowieka?

10. Jaki jest sens określenia: „myślenie według wartości”? Kto ze współczesnych autorów uczynił go wyznacznikiem swego myślenia o człowieku? Czy określenie to ma sens opisowy, czy preskryptywny?

11. Czym dla człowieka jest kultura?

12. Co to znaczy, że przyroda jest fundamentem bytu ludzkiego?

13. Co to znaczy, że człowiek jest istotą dialogiczną? Scharakteryzuj wybraną koncepcję współczesnej filozofii dialogu.

14. Dlaczego fundamentalne słowa „Ja-Ty” i „Ja-To” przesądzają według M. Bubera o dwóch odmiennych perspektywach postrzegania rzeczywistości? Wyjaśnij ich sens.

15. Jakie zagrożenia dla ludzkiej egzystencji niesie z sobą indywidualizm i kolektywizm?

16. Kto jest autorem „filozofii dramatu”? Co to znaczy, że człowiek jest istotą dramatyczną?

17. Z czego wynika ranga człowieka jako twórcy? – na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego.

18. Omów wybraną koncepcję antropologii filozoficznej. Ustosunkuj się do jej walorów i wad.

19. Co to znaczy, że człowiek jest bytem autonomicznym i autotelicznym. Wyjaśnij te określenia na przykładzie wybranych koncepcji filozoficznych.

20. Odwołując się do wybranych koncepcji filozoficznych, przedstaw kryteria pozwalające uznać bytową odrębność człowieka na tle uniwersum.

Metoda problemowa stymulująca twórczą aktywność poznawczą, wyrażającą się stawianiem i rozwiązywaniem problemów; dyskusja jest zogniskowana wokół wspólnie rozważanego problemu, ale zarazem zmierza do uzupełnienia wiedzy Studentów.

Bieżąca ocena aktywności i przygotowania do zajęć; praca semestralna; kontrola obecności.

Metoda mieszana.

1. Ogólne zagadnienia terminologiczne i problemy związane z filozoficznym pytaniem o człowieka (filozofia człowieka a antropologia filozoficzna; zależności między filozoficznym pytaniem o człowieka a tradycją filozoficzną, metodą filozofowania i orientacją samej filozofii; filozoficzne pytanie o człowieka w kontekście dorobku nauk szczegółowych).

2. Zasięg problemowy filozofii człowieka oraz stosowane w jej obrębie metody (kryteria wyodrębniania "faktu ludzkiego", granice filozoficznej interpretacji dokonań nauk szczegółowych zorientowanych na człowieka, "fenomenologia człowieka" a "metafizyka człowieka").

3. Zarys dziejów filozofii człowieka, na przykładzie wybranych koncepcji (Platon, Arystoteles, św. Augustyn, Boecjusz, św. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Kant, Feuerbach, Marks, Nietzsche, Sartre, Tischner).

4. Człowiek w spektrum własnej aktywności (na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego).

5. Podstawowe zagadnienia filozofii człowieka (specyfika bytu ludzkiego, problem wolności, śmierci, nieśmiertelności, problem psychofizyczny, problem istoty i istnienia człowieka, jednostka a osoba).

6. Swoistość kontekstów ludzkiej egzystencji (sfera aksjologiczna, etyka, życie publiczne: sfera społeczna i polityczna, sztuka, religia).

7. Samotność a wspólnotowość jako horyzonty ludzkiego istnienia.

8. Swoistość i perspektywy antropologii filozoficznej (M. Scheler, H. Plessner, A. Gehlen).

9. Człowiek jako istota dialogiczna i dramatyczna (F. Ebner, F. Rosenzweig, M. Buber, E. Levinas, J. Tischner).

Część Małgorzaty Kwietniewskiej :

1. Hegel i Napoleon Bonaparte : rewolucja poza nowożytność.

2. Hegel - metafizyka.

3. Hegel - teoria państwa.

4. Hegel - nowożytność i współczesność.

5. Filozofia różnicy.

6. Heidegger i filozofia różnicy.

7. Derrida i filozofia różnicy.

8. Nancy i filozofia różnicy.

9. Postmodernizm a filozofia różnicy.

I. Podstawowa:

1. Studia z filozofii niemieckiej, t. 4: Antropologia filozoficzna, red. S. Czerniak, J. Rolewski, Toruń 2004;

2. Bittner, Filozofia człowieka. Zarys dziejów i przegląd stanowisk, Łódź 2000;

3. E. Coreth, Czym jest antropologia filozoficzna?, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 173-193;

4. Człowiek - drogi poszukiwań. Studia z antropologii i etyki, red. M. Filipiak, M. Szulakiewicz, Rzeszów 1993;

5. R. Darowski, Filozofia człowieka. Zarys problematyki. Antologia tekstów, Kraków 2002;

6. G. Haeffner, Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, Kraków 2006;

7. M. Jędraszewski, Antropologia filozoficzna. Prolegomena i wybór tekstów, Poznań 1991;

8. A. Siemianowski, Antropologia filozoficzna, Gniezno 2005;

9. M. Szulakiewicz, Między samotnością a dialogiem. Epistemologiczne i dialogiczne podstawy filozofii człowieka, Rzeszów 1992;

10. C. Valverde, Antropologia filozoficzna, Poznań 1998;

11. B. Welte, Czas i tajemnica, cz. I, rozdz. III: Ku pojęciu osoby, s. 45-58.

II Uzupełniająca:

1. M. Buber, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór, Warszawa 1992, s. 39-44;

2. M. Buber, Problem człowieka, Warszawa 1993;

3. B. Casper, Co to znaczy: myśleć dialogicznie?, [w:] Pytając o człowieka, red. W. Zuziak, Kraków 2001, s. 79-89;

4. J. Filek, Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Kraków 2003, s. 5-13;

5. Filozofia dialogu, oprac. B. Baran, Kraków 1991, s. 7-35;

6. J.A. Kłoczowski, Filozofia dialogu, Poznań 2005, s. 7-38;

7. J. Mader, Filozofia dialogu, [w:] Filozofia współczesna, red. J. Tischner, Kraków 1989, s. 372-394;

8. W. Szewczyk, Kim jest człowiek? Zarys antropologii filozoficznej, Tarnów 2001;

9. M. Szulakiewicz, Dialog i metafizyka. W poszukiwaniu nowej filozofii pierwszej, Toruń 2006, s. 72-91;

10. J. Tischner, Filozofia dramatu, Paris 1990, s. 11-23;

11. K. Wieczorek, Kreatywistyczny model człowieka w filozofii J. Ortegi y Gasseta, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 69-93;

12. P. Zdanowicz, Dialektyka "istoty" i "istnienia" człowieka we wczesnych pismach Karola Marksa, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 3-17.

Część Małgorzaty Kwietniewskiej :

1. G.W.F. Hegel - Fenomenologia ducha (wybrane fragmenty).

2. G.W.F. Hegel - Nauka logiki (wybrane fragmenty).

3. Małgorzata Kwietniewska - Postmodernizm a dekonstrukcja filozoficzna. Jaka różnica? (Postmodernism and philosophical deconstruction. What is the difference?)

„Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny”; Vol. 58 No. 3 (2022): s. 1-37.

DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.01.

Adres URL : https://czasopisma.uni.lodz.pl/hybris/article/view/13625

T

1. Przedstaw trudności związane z formułowaniem filozoficznego pytania o człowieka.

2. Na czym polega różnica między filozofią człowieka a antropologią filozoficzną?

3. Czy i w jakim zakresie człowiek może być postrzegany jako byt animalny?

4. Krótko scharakteryzuj główne typy antropologii filozoficznej i wyjaśnij na czym polegają różnice między nimi?

5. Wyjaśnij sens stwierdzenia, że człowiek jest wolny? Podaj ilustrujące je przykłady z historii filozofii.

6. Co to znaczy, że człowiek jest osobą? Podaj przykłady filozoficznych charakterystyk osoby.

7. Jakie zalety i wady kryje substancjalistyczna i antysubstancjalistyczna wizja człowieka?

8. Co kryje się pod nazwą „problem psychofizyczny” i jak ów problem próbowano rozwiązać?

9. Jakie komponenty składają się na historyczność człowieka?

10. Jaki jest sens określenia: „myślenie według wartości”? Kto ze współczesnych autorów uczynił go wyznacznikiem swego myślenia o człowieku? Czy określenie to ma sens opisowy, czy preskryptywny?

11. Czym dla człowieka jest kultura?

12. Co to znaczy, że przyroda jest fundamentem bytu ludzkiego?

13. Co to znaczy, że człowiek jest istotą dialogiczną? Scharakteryzuj wybraną koncepcję współczesnej filozofii dialogu.

14. Dlaczego fundamentalne słowa „Ja-Ty” i „Ja-To” przesądzają według M. Bubera o dwóch odmiennych perspektywach postrzegania rzeczywistości? Wyjaśnij ich sens.

15. Jakie zagrożenia dla ludzkiej egzystencji niesie z sobą indywidualizm i kolektywizm?

16. Kto jest autorem „filozofii dramatu”? Co to znaczy, że człowiek jest istotą dramatyczną?

17. Z czego wynika ranga człowieka jako twórcy? – na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego.

18. Omów wybraną koncepcję antropologii filozoficznej. Ustosunkuj się do jej walorów i wad.

19. Co to znaczy, że człowiek jest bytem autonomicznym i autotelicznym. Wyjaśnij te określenia na przykładzie wybranych koncepcji filozoficznych.

20. Odwołując się do wybranych koncepcji filozoficznych, przedstaw kryteria pozwalające uznać bytową odrębność człowieka na tle uniwersum.

Metoda problemowa stymulująca twórczą aktywność poznawczą, wyrażającą się stawianiem i rozwiązywaniem problemów; dyskusja jest zogniskowana wokół wspólnie rozważanego problemu, ale zarazem zmierza do uzupełnienia wiedzy Studentów.

Bieżąca ocena aktywności i przygotowania do zajęć; praca semestralna; kontrola obecności.

Metoda mieszana

1. Ogólne zagadnienia terminologiczne i problemy związane z filozoficznym pytaniem o człowieka (filozofia człowieka a antropologia filozoficzna; zależności między filozoficznym pytaniem o człowieka a tradycją filozoficzną, metodą filozofowania i orientacją samej filozofii; filozoficzne pytanie o człowieka w kontekście dorobku nauk szczegółowych).

2. Zasięg problemowy filozofii człowieka oraz stosowane w jej obrębie metody (kryteria wyodrębniania "faktu ludzkiego", granice filozoficznej interpretacji dokonań nauk szczegółowych zorientowanych na człowieka, "fenomenologia człowieka" a "metafizyka człowieka").

3. Zarys dziejów filozofii człowieka, na przykładzie wybranych koncepcji (Platon, Arystoteles, św. Augustyn, Boecjusz, św. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Kant, Feuerbach, Marks, Nietzsche, Sartre, Tischner).

4. Człowiek w spektrum własnej aktywności (na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego).

5. Podstawowe zagadnienia filozofii człowieka (specyfika bytu ludzkiego, problem wolności, śmierci, nieśmiertelności, problem psychofizyczny, problem istoty i istnienia człowieka, jednostka a osoba).

6. Swoistość kontekstów ludzkiej egzystencji (sfera aksjologiczna, etyka, życie publiczne: sfera społeczna i polityczna, sztuka, religia).

7. Samotność a wspólnotowość jako horyzonty ludzkiego istnienia.

8. Swoistość i perspektywy antropologii filozoficznej (M. Scheler, H. Plessner, A. Gehlen).

9. Człowiek jako istota dialogiczna i dramatyczna (F. Ebner, F. Rosenzweig, M. Buber, E. Levinas, J. Tischner).

Część Małgorzaty Kwietniewskiej :

1. Hegel i Napoleon Bonaparte : rewolucja poza nowożytność.

2. Hegel - metafizyka.

3. Hegel - teoria państwa.

4. Hegel - nowożytność i współczesność.

5. Filozofia różnicy.

6. Heidegger i filozofia różnicy.

7. Derrida i filozofia różnicy.

8. Nancy i filozofia różnicy.

9. Postmodernizm a filozofia różnicy.

I. Podstawowa:

1. Studia z filozofii niemieckiej, t. 4: Antropologia filozoficzna, red. S. Czerniak, J. Rolewski, Toruń 2004;

2. Bittner, Filozofia człowieka. Zarys dziejów i przegląd stanowisk, Łódź 2000;

3. E. Coreth, Czym jest antropologia filozoficzna?, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 173-193;

4. Człowiek - drogi poszukiwań. Studia z antropologii i etyki, red. M. Filipiak, M. Szulakiewicz, Rzeszów 1993;

5. R. Darowski, Filozofia człowieka. Zarys problematyki. Antologia tekstów, Kraków 2002;

6. G. Haeffner, Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, Kraków 2006;

7. M. Jędraszewski, Antropologia filozoficzna. Prolegomena i wybór tekstów, Poznań 1991;

8. A. Siemianowski, Antropologia filozoficzna, Gniezno 2005;

9. M. Szulakiewicz, Między samotnością a dialogiem. Epistemologiczne i dialogiczne podstawy filozofii człowieka, Rzeszów 1992;

10. C. Valverde, Antropologia filozoficzna, Poznań 1998;

11. B. Welte, Czas i tajemnica, cz. I, rozdz. III: Ku pojęciu osoby, s. 45-58.

II Uzupełniająca:

1. M. Buber, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór, Warszawa 1992, s. 39-44;

2. M. Buber, Problem człowieka, Warszawa 1993;

3. B. Casper, Co to znaczy: myśleć dialogicznie?, [w:] Pytając o człowieka, red. W. Zuziak, Kraków 2001, s. 79-89;

4. J. Filek, Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Kraków 2003, s. 5-13;

5. Filozofia dialogu, oprac. B. Baran, Kraków 1991, s. 7-35;

6. J.A. Kłoczowski, Filozofia dialogu, Poznań 2005, s. 7-38;

7. J. Mader, Filozofia dialogu, [w:] Filozofia współczesna, red. J. Tischner, Kraków 1989, s. 372-394;

8. W. Szewczyk, Kim jest człowiek? Zarys antropologii filozoficznej, Tarnów 2001;

9. M. Szulakiewicz, Dialog i metafizyka. W poszukiwaniu nowej filozofii pierwszej, Toruń 2006, s. 72-91;

10. J. Tischner, Filozofia dramatu, Paris 1990, s. 11-23;

11. K. Wieczorek, Kreatywistyczny model człowieka w filozofii J. Ortegi y Gasseta, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 69-93;

12. P. Zdanowicz, Dialektyka "istoty" i "istnienia" człowieka we wczesnych pismach Karola Marksa, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 3-17.

Część Małgorzaty Kwietniewskiej :

1. G.W.F. Hegel - Fenomenologia ducha (wybrane fragmenty).

2. G.W.F. Hegel - Nauka logiki (wybrane fragmenty).

3. Małgorzata Kwietniewska - Postmodernizm a dekonstrukcja filozoficzna. Jaka różnica? (Postmodernism and philosophical deconstruction. What is the difference?)

„Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny”; Vol. 58 No. 3 (2022): s. 1-37.

DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.01.

Adres URL : https://czasopisma.uni.lodz.pl/hybris/article/view/13625

T

Brak

Metoda problemowa stymulująca twórczą aktywność poznawczą, wyrażającą się stawianiem i rozwiązywaniem problemów; dyskusja jest zogniskowana wokół wspólnie rozważanego problemu, ale zarazem zmierza do uzupełnienia wiedzy Studentów.

Bieżąca ocena aktywności i przygotowania do zajęć; praca semestralna; kontrola obecności.

Metody mieszane.

1. Hegel i Napoleon Bonaparte : rewolucja poza nowożytność.

2. Hegel - metafizyka.

3. Hegel - teoria państwa.

4. Hegel - nowożytność i współczesność.

5. Filozofia różnicy.

6. Heidegger i filozofia różnicy.

7. Derrida i filozofia różnicy.

8. Nancy i filozofia różnicy.

9. Postmodernizm a filozofia różnicy.

1. G.W.F. Hegel - Fenomenologia ducha (wybrane fragmenty).

2. G.W.F. Hegel - Nauka logiki (wybrane fragmenty).

3. Małgorzata Kwietniewska - Postmodernizm a dekonstrukcja filozoficzna. Jaka różnica? (Postmodernism and philosophical deconstruction. What is the difference?)

„Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny”; Vol. 58 No. 3 (2022): s. 1-37.

DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.01.

Adres URL : https://czasopisma.uni.lodz.pl/hybris/article/view/13625

T

1. Przedstaw trudności związane z formułowaniem filozoficznego pytania o człowieka.

2. Na czym polega różnica między filozofią człowieka a antropologią filozoficzną?

3. Czy i w jakim zakresie człowiek może być postrzegany jako byt animalny?

4. Krótko scharakteryzuj główne typy antropologii filozoficznej i wyjaśnij na czym polegają różnice między nimi?

5. Wyjaśnij sens stwierdzenia, że człowiek jest wolny? Podaj ilustrujące je przykłady z historii filozofii.

6. Co to znaczy, że człowiek jest osobą? Podaj przykłady filozoficznych charakterystyk osoby.

7. Jakie zalety i wady kryje substancjalistyczna i antysubstancjalistyczna wizja człowieka?

8. Co kryje się pod nazwą „problem psychofizyczny” i jak ów problem próbowano rozwiązać?

9. Jakie komponenty składają się na historyczność człowieka?

10. Jaki jest sens określenia: „myślenie według wartości”? Kto ze współczesnych autorów uczynił go wyznacznikiem swego myślenia o człowieku? Czy określenie to ma sens opisowy, czy preskryptywny?

11. Czym dla człowieka jest kultura?

12. Co to znaczy, że przyroda jest fundamentem bytu ludzkiego?

13. Co to znaczy, że człowiek jest istotą dialogiczną? Scharakteryzuj wybraną koncepcję współczesnej filozofii dialogu.

14. Dlaczego fundamentalne słowa „Ja-Ty” i „Ja-To” przesądzają według M. Bubera o dwóch odmiennych perspektywach postrzegania rzeczywistości? Wyjaśnij ich sens.

15. Jakie zagrożenia dla ludzkiej egzystencji niesie z sobą indywidualizm i kolektywizm?

16. Kto jest autorem „filozofii dramatu”? Co to znaczy, że człowiek jest istotą dramatyczną?

17. Z czego wynika ranga człowieka jako twórcy? – na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego.

18. Omów wybraną koncepcję antropologii filozoficznej. Ustosunkuj się do jej walorów i wad.

19. Co to znaczy, że człowiek jest bytem autonomicznym i autotelicznym. Wyjaśnij te określenia na przykładzie wybranych koncepcji filozoficznych.

20. Odwołując się do wybranych koncepcji filozoficznych, przedstaw kryteria pozwalające uznać bytową odrębność człowieka na tle uniwersum.

Metoda problemowa stymulująca twórczą aktywność poznawczą, wyrażającą się stawianiem i rozwiązywaniem problemów; dyskusja jest zogniskowana wokół wspólnie rozważanego problemu, ale zarazem zmierza do uzupełnienia wiedzy Studentów.

Bieżąca ocena aktywności i przygotowania do zajęć; praca semestralna; kontrola obecności.

Ocena z końcowego kolokwium (w formie skróconej debaty oksfordzkiej).

Monitoring przygotowania i rzeczowej aktywności studentów na zajęciach

Obecność na zajęciach

Maksymalna liczba dopuszczalnych nieusprawiedliwionych nieobecności: 4

1. Ogólne zagadnienia terminologiczne i problemy związane z filozoficznym pytaniem o człowieka (filozofia człowieka a antropologia filozoficzna; zależności między filozoficznym pytaniem o człowieka a tradycją filozoficzną, metodą filozofowania i orientacją samej filozofii; filozoficzne pytanie o człowieka w kontekście dorobku nauk szczegółowych).

2. Zasięg problemowy filozofii człowieka oraz stosowane w jej obrębie metody (kryteria wyodrębniania "faktu ludzkiego", granice filozoficznej interpretacji dokonań nauk szczegółowych zorientowanych na człowieka, "fenomenologia człowieka" a "metafizyka człowieka").

3. Zarys dziejów filozofii człowieka, na przykładzie wybranych koncepcji (Platon, Arystoteles, św. Augustyn, Boecjusz, św. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Kant, Feuerbach, Marks, Nietzsche, Sartre, Tischner).

4. Człowiek w spektrum własnej aktywności (na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego).

5. Podstawowe zagadnienia filozofii człowieka (specyfika bytu ludzkiego, problem wolności, śmierci, nieśmiertelności, problem psychofizyczny, problem istoty i istnienia człowieka, jednostka a osoba).

6. Swoistość kontekstów ludzkiej egzystencji (sfera aksjologiczna, etyka, życie publiczne: sfera społeczna i polityczna, sztuka, religia).

7. Samotność a wspólnotowość jako horyzonty ludzkiego istnienia.

8. Swoistość i perspektywy antropologii filozoficznej (M. Scheler, H. Plessner, A. Gehlen).

9. Człowiek jako istota dialogiczna i dramatyczna (F. Ebner, F. Rosenzweig, M. Buber, E. Levinas, J. Tischner).

I. Podstawowa:

1. Studia z filozofii niemieckiej, t. 4: Antropologia filozoficzna, red. S. Czerniak, J. Rolewski, Toruń 2004;

2. Bittner, Filozofia człowieka. Zarys dziejów i przegląd stanowisk, Łódź 2000;

3. E. Coreth, Czym jest antropologia filozoficzna?, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 173-193;

4. Człowiek - drogi poszukiwań. Studia z antropologii i etyki, red. M. Filipiak, M. Szulakiewicz, Rzeszów 1993;

5. R. Darowski, Filozofia człowieka. Zarys problematyki. Antologia tekstów, Kraków 2002;

6. G. Haeffner, Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, Kraków 2006;

7. M. Jędraszewski, Antropologia filozoficzna. Prolegomena i wybór tekstów, Poznań 1991;

8. A. Siemianowski, Antropologia filozoficzna, Gniezno 2005;

9. M. Szulakiewicz, Między samotnością a dialogiem. Epistemologiczne i dialogiczne podstawy filozofii człowieka, Rzeszów 1992;

10. C. Valverde, Antropologia filozoficzna, Poznań 1998;

11. B. Welte, Czas i tajemnica, cz. I, rozdz. III: Ku pojęciu osoby, s. 45-58.

II Uzupełniająca:

1. M. Buber, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór, Warszawa 1992, s. 39-44;

2. M. Buber, Problem człowieka, Warszawa 1993;

3. B. Casper, Co to znaczy: myśleć dialogicznie?, [w:] Pytając o człowieka, red. W. Zuziak, Kraków 2001, s. 79-89;

4. J. Filek, Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Kraków 2003, s. 5-13;

5. Filozofia dialogu, oprac. B. Baran, Kraków 1991, s. 7-35;

6. J.A. Kłoczowski, Filozofia dialogu, Poznań 2005, s. 7-38;

7. J. Mader, Filozofia dialogu, [w:] Filozofia współczesna, red. J. Tischner, Kraków 1989, s. 372-394;

8. W. Szewczyk, Kim jest człowiek? Zarys antropologii filozoficznej, Tarnów 2001;

9. M. Szulakiewicz, Dialog i metafizyka. W poszukiwaniu nowej filozofii pierwszej, Toruń 2006, s. 72-91;

10. J. Tischner, Filozofia dramatu, Paris 1990, s. 11-23;

11. K. Wieczorek, Kreatywistyczny model człowieka w filozofii J. Ortegi y Gasseta, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 69-93;

12. P. Zdanowicz, Dialektyka "istoty" i "istnienia" człowieka we wczesnych pismach Karola Marksa, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 3-17.