Ekologia zwierząt w obszarach zurbanizowanych

T

T

Dopuszcza się 2 nieobecności usprawiedliwione - druga nieobecność wymaga odrobienia zajęć (forma i termin do ustalenia z prowadzący w ciągu 2 tygodni od nieobecności)

Wykład, dyskusja, praca w grupach, praca z tekstem, karta pracy

Zasady zaliczenia:

Wykład: warunkiem zaliczenia jest uzyskanie oceny pozytywnej z pisemnego kolokwium zaliczeniowego (min. 60% punktów)

Ćwiczenia: warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie oceny pozytywnej z pisemnego kolokwium zaliczeniowego (min. 60% punktów) oraz oceny pozytywnej (lub zaliczenia) ze wszystkich aktywności na ćwiczeniach.

Kryteria oceniania (kolokwia zaliczeniowe):

0% - 59,9% - ocena niedostateczna (2)

60,0% - 69,9% - ocena dostateczna (3)

70,0% - 74,9% - ocena dość dobra (3,5)

75,0% - 84,9% - ocena dobra (4)

85,0% - 89,9% - ocena ponad dobra (4,5)

90,0% - 100% - ocena bardzo dobra (5)

Ocena końcowa: 50% wykład + 50% ćwiczenia

Wykład: pisemne kolokwium zaliczeniowe

Ćwiczenia: pisemne kolokwium zaliczeniowe oraz ocena aktywności i przygotowania merytorycznego do zajęć

Wykład:

Postęp urbanizacji, rozrost stref podmiejskich, megalopolis. Zwierzę w mieście - pochodzenie. Domestykacja. Gatunki synantropijne i synurbizujące. Gatunki obce i inwazyjne.

Specyficzne warunki abiotyczne i biotyczne życia w mieście. Fragmentacja siedlisk. Wyspa ciepła. Zanieczyszczenia chemiczne (pyły, gazy, metale ciężkie, zasolenie, itd.), zanieczyszczenie światłem, bariery. Sąsiedztwo człowieka i jego konsekwencje. Brak/ zmiana presji drapieżników.

Tolerancja ekologiczna - czy można się dostosować do życia w mieście? Znaczenie preadaptacji. Przykłady przystosowań morfologicznych, fizjologicznych i behawioralnych do życia w mieście.

Nowe asocjacje (oddziaływania antagonistyczne i nieantagonistyczne w warunkach miejskich). Bioróżnorodność.

Mikroewolucja w mieście. Zjawisko synurbizacji w perspektywie ekologii ewolucyjnej. Zjawisko "urban wildlife syndrome". Ptaki - przystosowania behawioralne zwierząt do życia na terenach zurbanizowanych.

Ćwiczenia laboratoryjne:

Przystosowania zwierząt do życia w środowisku miejskim na przykładzie strategii rozrodczych ptaków. Porównanie fenologii lęgów, wielkości zniesienia i przeżywalności młodych w populacjach zasiedlających tereny naturalne oraz zurbanizowane.

Dyskusja nad strategiami wykorzystywania przez ptaki miejsc gniazdowych i schronień w miastach, wraz z konsekwencjami ekologicznymi i adaptacyjnymi. Zajęcia w formie analizy studiów przypadków (publikacje naukowe) oraz wspólnej dyskusji.

Migracja, żerowanie, nowe rodzaje pokarmu oraz ich wpływ na kondycję osobników z populacji miejskich.

Wpływ urbanizacji na odpowiedź immunologiczną zwierząt. Zmiany presji patogenów i pasożytów na terenach zurbanizowanych. Stres fizjologiczny.

Ćwiczenia terenowe:

Monitoring stanowisk z budkami lęgowymi, odłowy i obrączkowanie ptaków oraz ocena ich kondycji za pomocą wskaźnika morfometrycznego i stopnia otłuszczenia.

Obserwacja i analiza odpowiedzi behawioralnych zwierząt na terenach miejskich na przykładzie ptaków (AD-Alert Distance, FID – Flying Initiation Distance) – zebranie danych do analizy statystycznej.

Isaksson, C. (2018). Impact of urbanization on birds. Bird species, 235, 257.

Gil, D., & Brumm, H. (Eds.). (2013). Avian urban ecology. OUP Oxford.

Des Roches, S., Brans, K. I., Lambert, M. R., Rivkin, L. R., Savage, A. M., Schell, C. J., ... & Alberti, M. (2021). Socio‐eco‐evolutionary dynamics in cities. Evolutionary Applications, 14(1), 248-267.

Merckx, T., Souffreau, C., Kaiser, A., Baardsen, L. F., Backeljau, T., Bonte, D., ... & Van Dyck, H. (2018). Body-size shifts in aquatic and terrestrial urban communities. Nature, 558(7708), 113-116.

Schilthuizen M. 2019. Ewolucja w miejskiej dżungli. Wydawnictwo: Feeria.

Minias, P. (2023). The effects of urban life on animal immunity: Adaptations and constraints. Science of the Total Environment, 895, 165085.

Literatura uzupełniająca:

Szulkin, M., Munshi-South, J., & Charmantier, A. (Eds.). (2020). Urban evolutionary biology. Oxford University Press.

Reynolds S.J. et al. (2019). Urbanisation and nest building in birds: a review of threats and opportunities. Journal of Ornithology 160: 841-860

Altermatt, F., & Ebert, D. (2016). Reduced flight-to-light behaviour of moth populations exposed to long-term urban light pollution. Biology letters, 12(4), 20160111.

T

T

Wykład, dyskusja, praca w grupach, praca z tekstem, praca z mikroskopem

Pisemne kolokwium zaliczeniowe

Wykład:

Postęp urbanizacji, rozrost stref podmiejskich, megalopolis. Zwierzę w mieście - pochodzenie. Domestykacja. Gatunki synantropijne i synurbizujące. Gatunki obce i inwazyjne.

Specyficzne warunki abiotyczne i biotyczne życia w mieście. Fragmentacja siedlisk. Wyspa ciepła. Zanieczyszczenia chemiczne (pyły, gazy, metale ciężkie, zasolenie, itd.), zanieczyszczenie światłem, bariery. Sąsiedztwo człowieka i jego konsekwencje. Brak/ zmiana presji drapieżników.

Tolerancja ekologiczna - czy można się dostosować do życia w mieście? Znaczenie preadaptacji. Przykłady przystosowań morfologicznych, fizjologicznych i behawioralnych do życia w mieście.

Nowe asocjacje (oddziaływania antagonistyczne i nieantagonistyczne w warunkach miejskich). Bioróżnorodność.

Mikroewolucja w mieście, Zjawisko synurbizacj iw perspektywie ekologii ewolucyjnej. Wpływ zmiany presji selekcyjnych na zmianę strategii życiowych (urban syndrome, slow pace of life hypothesis).