UNIWERSYTET ŁÓDZKI - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Podstawy warsztatu językoznawczego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 0100-PL122A
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Podstawy warsztatu językoznawczego
Jednostka: Wydział Filologiczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 0 LUB 1.00 (w zależności od programu) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: (brak danych)
Forma studiów:

stacjonarne
Wymagania wstępne:

Wiedza o języku z zakresu szkoły średniej, umiejętność podstawowej obsługi komputera.
Skrócony opis:

Celem zajęć jest zapoznanie z narzędziami w pracy polonisty, takimi jak: słowniki tradycyjne i cyfrowe, korpusy tekstów, poradnie językowe, aplikacje przydatne w tworzeniu i sprawdzaniu tekstów. Część zajęć jest prowadzona w bibliotece lub w pracowni komputerowej.

Efekty uczenia się:

Wiedza: Student zna i rozumie:

1. w zaawansowanym stopniu miejsce leksykografii w systemie nauk, jej specyfikę przedmiotową i metodologiczną oraz sposób jej powiązania z leksykologią i innymi dyscyplinami językoznawstwa (01P-1A_W01)

2. terminologię, teorie i metodologie z zakresu leksykografii, językoznawstwa korpusowego (01P-1A_W02)

3. metody analizy i interpretacji różnych tekstów właściwych dla leksykografii i językoznawstwa korpusowego (01P-1A_W04)

4. prawne i etyczne uwarunkowania tworzenia słowników, korzystania z nowoczesnych technologii komputerowych w przetwarzaniu tekstów,

w tym podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego (01P-1A_W06)

Umiejętności

Student potrafi:

1. innowacyjnie formułować i analizować problemy badawcze z zakresu leksykografii, dobierać odpowiednie metody i narzędzia badawcze służące opracowaniu własnych korpusów tekstów, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie semantyki językoznawczej (01P-1A_U01)

2. rozpoznać słowniki właściwe dla kierunku studiów polonistycznych oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod pozwalających na ocenę ich znaczenia i oddziaływania w procesie historyczno-kulturowym (01P-1A_U02)

3. tworzyć, redagować oraz korygować teksty, zgodnie z zasadami poprawnego stylu oraz kultury języka polskiego, odwołując się przy tym do różnego rodzaju słowników i stosując nowoczesne technologie komputerowe (01P-1A_U05)

4. merytorycznie argumentować, z wykorzystaniem poglądów własnych i innych autorów, oraz formułować wnioski dotyczące semantycznych i pragmatycznych aspektów funkcjonowania leksyki w tekstach (01P-1A_U06)

Kompetencje społeczne

Student jest gotów do:

1. krytycznej oceny posiadanej wiedzy polonistycznej (01P-1A_K01)

2. prawidłowego identyfikowania i rozstrzygania dylematów związanych z wykonywaniem zawodu wykorzystującego kompetencje polonistyczne m. in. nauczyciela szkół podstawowych (klas 4-8), nauczyciela języka polskiego jako obcego, dziennikarza, redaktora i korektora w prasie, wydawnictwach, na portalach internetowych lub krytyka literackiego) (01P-1A_K04)

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2025/2026" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-10-01 - 2026-02-15
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Konwersatorium - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Czy ECTS?:

T
Forma zaliczenia:

zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/2025" (zakończony)

Okres: 2024-10-01 - 2025-03-02
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Edyta Pałuszyńska
Prowadzący grup: Paulina Kaźmierczak, Maria Magdalena Nowakowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Konwersatorium - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Czy ECTS?:

T
Forma zaliczenia:

zaliczenie na ocenę
Metody dydaktyczne:

Metody podające: objaśnienie, prezentacja multimedialna. Metody praktyczne: ćwiczenia w sali dydaktycznej, bibliotece, pracowni komputerowej.

Sposoby i kryteria oceniania:

Sposoby oceniania: prace domowe, ćwiczenia na zajęciach w grupach i samodzielne, ustne odpowiedzi.

Kryteria oceniania: opanowanie wiedzy z zakresu przedmiotu, wykazanie się umiejętnościami operacyjnymi w zakresie zastosowania wiedzy w analizie językowej, umiejętność pracy w grupie, umiejętność wyszukiwania i weryfikowania informacji językowych.

Metody weryfikacji i oceny stopnia osiągnięcia założonych efektów uczenia się:

Student jest oceniany na podstawie aktywności na zajęciach, wykonywanych ćwiczeń przedmiotowych, samodzielnie przygotowanych prac.

Szczegółowe treści kształcenia:

1. Słownik w pracy językoznawcy, naukowca, polonisty, tłumacza, glottodydaktyka, dziennikarza, literata, urzędnika, wydawcy. Typy słowników ze względu na różne kryteria i cele użytkowe. Słowniki drukowane i cyfrowe. Ćwiczenia w wyszukiwaniu różnego rodzaju informacji w słownikach ze względu na konkretne potrzeby.

2. Struktura ogólnego słownika jednojęzycznego: budowa hasła, informacja gramatyczna, kwalifikatory, definicje (polisemia w opisie słownikowym), ilustracja materiałowa, inne składniki hasła (np. pochodzenie, wymowa, odsyłacze). Typy definicji. Ćwiczenia w typologizowaniu i tworzeniu definicji. Ćwiczenia w wyszukiwaniu i wykorzystywaniu informacji gramatycznej. Kwalifikatory a stylistyka.

3. Rozwój teorii i praktyki leksykograficznej na podstawie wybranych słowników historycznych.

4. Ogólne powojenne słowniki języka polskiego: SJPD, SJPSz, SWJP, USJP, ISJP, PSWP, WSJP. Ćwiczenia w porównywaniu wybranych elementów makro- i mikrostruktury słowników drukowanych i cyfrowych.

5. Słowniki poprawnościowe (ortograficzne, ortofoniczne, poprawnej polszczyzny), poradnie językowe on-line. Ćwiczenia w rozwiązywaniu problemów poprawnościowych z wykorzystaniem źródeł drukowanych i cyfrowych. Weryfikacja wiarygodności źródła.

6. Funkcjonalność słowników specjalistycznych, np.: frazeologicznych, wyrazów bliskoznacznych, antonimów, homonimów, wyrazów obcych, eufemizmów, wulgaryzmów, odmian języka. Ćwiczenia z wykorzystaniem słowników drukowanych i cyfrowych.

7. Charakterystyka korpusu tekstów jako cyfrowego źródła informacji o częstości i zakresie użycia elementów językowych. Przykładowe korpusy: NKJP, IPI PAN, Korpus PWN. Konkordancje i możliwości ich wykorzystania. Ćwiczenia w wyszukiwaniu jednostek leksykalnych w różnych korpusach, opisie ich kolokacji, wyodrębnianiu znaczeń.

8. Nowe technologie w warsztacie językoznawcy, np. narzędzia edytorskie, aplikacja jasnopis do badania poziomu trudności tekstu i inne (aktualnie dostępne).

Literatura:

Literatura podstawowa:

P. Żmigrodzki, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2005.

T. Piotrowski, Z zagadnień leksykografii, Warszawa 1994.

A. Kwaśnicka-Janowicz, P. Pałka, Współczesny warsztat językoznawcy – elektroniczne narzędzia i metody badawcze, „Język Polski” 2015, z. 1-2, 154-170.

P. Żmigrodzki, Słownik jako korpus tekstów – korpus tekstów jako słownik. Perspektywy polskiej leksykografii naukowej, „Poradnik Językowy” 2005, z. 6, s. 3–14.

Literatura uzupełniająca:

P. Żmigrodzki: Słowo – słownik – rzeczywistość, Lexis, Kraków 2008.

Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny, pod red. M. Bańki, M. Majdak, M. Czeszewskiego (online: www.leksykografia.uw.edu.pl).

A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, (online: http://nkjp.pl/index.php?page=3&lang=0).

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/2024" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-25
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Edyta Pałuszyńska
Prowadzący grup: Paulina Kaźmierczak, Maria Magdalena Nowakowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Konwersatorium - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Czy ECTS?:

T
Metody dydaktyczne:

Metody podające: objaśnienie, prezentacja multimedialna. Metody praktyczne: ćwiczenia w sali dydaktycznej, bibliotece, pracowni komputerowej.

Sposoby i kryteria oceniania:

Sposoby oceniania: prace domowe, ćwiczenia na zajęciach w grupach i samodzielne, ustne odpowiedzi.

Kryteria oceniania: opanowanie wiedzy z zakresu przedmiotu, wykazanie się umiejętnościami operacyjnymi w zakresie zastosowania wiedzy w analizie językowej, umiejętność pracy w grupie, umiejętność wyszukiwania i weryfikowania informacji językowych.

Metody weryfikacji i oceny stopnia osiągnięcia założonych efektów uczenia się:

Student jest oceniany na podstawie aktywności na zajęciach, wykonywanych ćwiczeń przedmiotowych, samodzielnie przygotowanych prac.

Szczegółowe treści kształcenia:

1. Słownik w pracy językoznawcy, naukowca, polonisty, tłumacza, glottodydaktyka, dziennikarza, literata, urzędnika, wydawcy. Typy słowników ze względu na różne kryteria i cele użytkowe. Słowniki drukowane i cyfrowe. Ćwiczenia w wyszukiwaniu różnego rodzaju informacji w słownikach ze względu na konkretne potrzeby.

2. Struktura ogólnego słownika jednojęzycznego: budowa hasła, informacja gramatyczna, kwalifikatory, definicje (polisemia w opisie słownikowym), ilustracja materiałowa, inne składniki hasła (np. pochodzenie, wymowa, odsyłacze). Typy definicji. Ćwiczenia w typologizowaniu i tworzeniu definicji. Ćwiczenia w wyszukiwaniu i wykorzystywaniu informacji gramatycznej. Kwalifikatory a stylistyka.

3. Rozwój teorii i praktyki leksykograficznej na podstawie wybranych słowników historycznych.

4. Ogólne powojenne słowniki języka polskiego: SJPD, SJPSz, SWJP, USJP, ISJP, PSWP, WSJP. Ćwiczenia w porównywaniu wybranych elementów makro- i mikrostruktury słowników drukowanych i cyfrowych.

5. Słowniki poprawnościowe (ortograficzne, ortofoniczne, poprawnej polszczyzny), poradnie językowe on-line. Ćwiczenia w rozwiązywaniu problemów poprawnościowych z wykorzystaniem źródeł drukowanych i cyfrowych. Weryfikacja wiarygodności źródła.

6. Funkcjonalność słowników specjalistycznych, np.: frazeologicznych, wyrazów bliskoznacznych, antonimów, homonimów, wyrazów obcych, eufemizmów, wulgaryzmów, odmian języka. Ćwiczenia z wykorzystaniem słowników drukowanych i cyfrowych.

7. Charakterystyka korpusu tekstów jako cyfrowego źródła informacji o częstości i zakresie użycia elementów językowych. Przykładowe korpusy: NKJP, IPI PAN, Korpus PWN. Konkordancje i możliwości ich wykorzystania. Ćwiczenia w wyszukiwaniu jednostek leksykalnych w różnych korpusach, opisie ich kolokacji, wyodrębnianiu znaczeń.

8. Nowe technologie w warsztacie językoznawcy, np. narzędzia edytorskie, aplikacja jasnopis do badania poziomu trudności tekstu i inne (aktualnie dostępne).


Literatura:

Literatura podstawowa:

P. Żmigrodzki, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2005.

T. Piotrowski, Z zagadnień leksykografii, Warszawa 1994.

A. Kwaśnicka-Janowicz, P. Pałka, Współczesny warsztat językoznawcy – elektroniczne narzędzia i metody badawcze, „Język Polski” 2015, z. 1-2, 154-170.

P. Żmigrodzki, Słownik jako korpus tekstów – korpus tekstów jako słownik. Perspektywy polskiej leksykografii naukowej, „Poradnik Językowy” 2005, z. 6, s. 3–14.

Literatura uzupełniająca:

P. Żmigrodzki: Słowo – słownik – rzeczywistość, Lexis, Kraków 2008.

Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny, pod red. M. Bańki, M. Majdak, M. Czeszewskiego (online: www.leksykografia.uw.edu.pl).

A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, (online: http://nkjp.pl/index.php?page=3&lang=0).

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/2023" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Edyta Pałuszyńska
Prowadzący grup: Paulina Kaźmierczak, Maria Magdalena Nowakowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Konwersatorium - Ocena zgodna z regulaminem studiów
Czy ECTS?:

T
Metody dydaktyczne:

Metody podające: objaśnienie, prezentacja multimedialna. Metody praktyczne: ćwiczenia w sali dydaktycznej, bibliotece, pracowni komputerowej.

Sposoby i kryteria oceniania:

Sposoby oceniania: prace domowe, ćwiczenia na zajęciach w grupach i samodzielne, ustne odpowiedzi.

Kryteria oceniania: opanowanie wiedzy z zakresu przedmiotu, wykazanie się umiejętnościami operacyjnymi w zakresie zastosowania wiedzy w analizie językowej, umiejętność pracy w grupie, umiejętność wyszukiwania i weryfikowania informacji językowych.

Metody weryfikacji i oceny stopnia osiągnięcia założonych efektów uczenia się:

Student jest oceniany na podstawie aktywności na zajęciach, wykonywanych ćwiczeń przedmiotowych, samodzielnie przygotowanych prac.

Szczegółowe treści kształcenia:

1. Słownik w pracy językoznawcy, naukowca, polonisty, tłumacza, glottodydaktyka, dziennikarza, literata, urzędnika, wydawcy. Typy słowników ze względu na różne kryteria i cele użytkowe. Słowniki drukowane i cyfrowe. Ćwiczenia w wyszukiwaniu różnego rodzaju informacji w słownikach ze względu na konkretne potrzeby.

2. Struktura ogólnego słownika jednojęzycznego: budowa hasła, informacja gramatyczna, kwalifikatory, definicje (polisemia w opisie słownikowym), ilustracja materiałowa, inne składniki hasła (np. pochodzenie, wymowa, odsyłacze). Typy definicji. Ćwiczenia w typologizowaniu i tworzeniu definicji. Ćwiczenia w wyszukiwaniu i wykorzystywaniu informacji gramatycznej. Kwalifikatory a stylistyka.

3. Rozwój teorii i praktyki leksykograficznej na podstawie wybranych słowników historycznych.

4. Ogólne powojenne słowniki języka polskiego: SJPD, SJPSz, SWJP, USJP, ISJP, PSWP, WSJP. Ćwiczenia w porównywaniu wybranych elementów makro- i mikrostruktury słowników drukowanych i cyfrowych.

5. Słowniki poprawnościowe (ortograficzne, ortofoniczne, poprawnej polszczyzny), poradnie językowe on-line. Ćwiczenia w rozwiązywaniu problemów poprawnościowych z wykorzystaniem źródeł drukowanych i cyfrowych. Weryfikacja wiarygodności źródła.

6. Funkcjonalność słowników specjalistycznych, np.: frazeologicznych, wyrazów bliskoznacznych, antonimów, homonimów, wyrazów obcych, eufemizmów, wulgaryzmów, odmian języka. Ćwiczenia z wykorzystaniem słowników drukowanych i cyfrowych.

7. Charakterystyka korpusu tekstów jako cyfrowego źródła informacji o częstości i zakresie użycia elementów językowych. Przykładowe korpusy: NKJP, IPI PAN, Korpus PWN. Konkordancje i możliwości ich wykorzystania. Ćwiczenia w wyszukiwaniu jednostek leksykalnych w różnych korpusach, opisie ich kolokacji, wyodrębnianiu znaczeń.

8. Nowe technologie w warsztacie językoznawcy, np. narzędzia edytorskie, aplikacja jasnopis do badania poziomu trudności tekstu i inne (aktualnie dostępne).


Literatura:

Literatura podstawowa:

P. Żmigrodzki, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2005.

T. Piotrowski, Z zagadnień leksykografii, Warszawa 1994.

A. Kwaśnicka-Janowicz, P. Pałka, Współczesny warsztat językoznawcy – elektroniczne narzędzia i metody badawcze, „Język Polski” 2015, z. 1-2, 154-170.

P. Żmigrodzki, Słownik jako korpus tekstów – korpus tekstów jako słownik. Perspektywy polskiej leksykografii naukowej, „Poradnik Językowy” 2005, z. 6, s. 3–14.

Literatura uzupełniająca:

P. Żmigrodzki: Słowo – słownik – rzeczywistość, Lexis, Kraków 2008.

Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny, pod red. M. Bańki, M. Majdak, M. Czeszewskiego (online: www.leksykografia.uw.edu.pl).

A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Narodowy Korpus Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, (online: http://nkjp.pl/index.php?page=3&lang=0).
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest UNIWERSYTET ŁÓDZKI.
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.1.0-6