Współczesna filozofia nieanalityczna 2.0

T

1. Przedstaw trudności związane z formułowaniem filozoficznego pytania o człowieka.

2. Na czym polega różnica między filozofią człowieka a antropologią filozoficzną?

3. Czy i w jakim zakresie człowiek może być postrzegany jako byt animalny?

4. Krótko scharakteryzuj główne typy antropologii filozoficznej i wyjaśnij na czym polegają różnice między nimi?

5. Wyjaśnij sens stwierdzenia, że człowiek jest wolny? Podaj ilustrujące je przykłady z historii filozofii.

6. Co to znaczy, że człowiek jest osobą? Podaj przykłady filozoficznych charakterystyk osoby.

7. Jakie zalety i wady kryje substancjalistyczna i antysubstancjalistyczna wizja człowieka?

8. Co kryje się pod nazwą „problem psychofizyczny” i jak ów problem próbowano rozwiązać?

9. Jakie komponenty składają się na historyczność człowieka?

10. Jaki jest sens określenia: „myślenie według wartości”? Kto ze współczesnych autorów uczynił go wyznacznikiem swego myślenia o człowieku? Czy określenie to ma sens opisowy, czy preskryptywny?

11. Czym dla człowieka jest kultura?

12. Co to znaczy, że przyroda jest fundamentem bytu ludzkiego?

13. Co to znaczy, że człowiek jest istotą dialogiczną? Scharakteryzuj wybraną koncepcję współczesnej filozofii dialogu.

14. Dlaczego fundamentalne słowa „Ja-Ty” i „Ja-To” przesądzają według M. Bubera o dwóch odmiennych perspektywach postrzegania rzeczywistości? Wyjaśnij ich sens.

15. Jakie zagrożenia dla ludzkiej egzystencji niesie z sobą indywidualizm i kolektywizm?

16. Kto jest autorem „filozofii dramatu”? Co to znaczy, że człowiek jest istotą dramatyczną?

17. Z czego wynika ranga człowieka jako twórcy? – na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego.

18. Omów wybraną koncepcję antropologii filozoficznej. Ustosunkuj się do jej walorów i wad.

19. Co to znaczy, że człowiek jest bytem autonomicznym i autotelicznym. Wyjaśnij te określenia na przykładzie wybranych koncepcji filozoficznych.

20. Odwołując się do wybranych koncepcji filozoficznych, przedstaw kryteria pozwalające uznać bytową odrębność człowieka na tle uniwersum.

Metoda problemowa stymulująca twórczą aktywność poznawczą, wyrażającą się stawianiem i rozwiązywaniem problemów; dyskusja jest zogniskowana wokół wspólnie rozważanego problemu, ale zarazem zmierza do uzupełnienia wiedzy Studentów.

Bieżąca ocena aktywności i przygotowania do zajęć; praca semestralna; kontrola obecności.

Metody mieszane.

1. Ogólne zagadnienia terminologiczne i problemy związane z filozoficznym pytaniem o człowieka (filozofia człowieka a antropologia filozoficzna; zależności między filozoficznym pytaniem o człowieka a tradycją filozoficzną, metodą filozofowania i orientacją samej filozofii; filozoficzne pytanie o człowieka w kontekście dorobku nauk szczegółowych).

2. Zasięg problemowy filozofii człowieka oraz stosowane w jej obrębie metody (kryteria wyodrębniania "faktu ludzkiego", granice filozoficznej interpretacji dokonań nauk szczegółowych zorientowanych na człowieka, "fenomenologia człowieka" a "metafizyka człowieka").

3. Zarys dziejów filozofii człowieka, na przykładzie wybranych koncepcji (Platon, Arystoteles, św. Augustyn, Boecjusz, św. Tomasz z Akwinu, Kartezjusz, Kant, Feuerbach, Marks, Nietzsche, Sartre, Tischner).

4. Człowiek w spektrum własnej aktywności (na przykładzie marksizmu i inkontrologii A. Nowickiego).

5. Podstawowe zagadnienia filozofii człowieka (specyfika bytu ludzkiego, problem wolności, śmierci, nieśmiertelności, problem psychofizyczny, problem istoty i istnienia człowieka, jednostka a osoba).

6. Swoistość kontekstów ludzkiej egzystencji (sfera aksjologiczna, etyka, życie publiczne: sfera społeczna i polityczna, sztuka, religia).

7. Samotność a wspólnotowość jako horyzonty ludzkiego istnienia.

8. Swoistość i perspektywy antropologii filozoficznej (M. Scheler, H. Plessner, A. Gehlen).

9. Człowiek jako istota dialogiczna i dramatyczna (F. Ebner, F. Rosenzweig, M. Buber, E. Levinas, J. Tischner).

I. Podstawowa:

1. Studia z filozofii niemieckiej, t. 4: Antropologia filozoficzna, red. S. Czerniak, J. Rolewski, Toruń 2004;

2. Bittner, Filozofia człowieka. Zarys dziejów i przegląd stanowisk, Łódź 2000;

3. E. Coreth, Czym jest antropologia filozoficzna?, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 173-193;

4. Człowiek - drogi poszukiwań. Studia z antropologii i etyki, red. M. Filipiak, M. Szulakiewicz, Rzeszów 1993;

5. R. Darowski, Filozofia człowieka. Zarys problematyki. Antologia tekstów, Kraków 2002;

6. G. Haeffner, Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, Kraków 2006;

7. M. Jędraszewski, Antropologia filozoficzna. Prolegomena i wybór tekstów, Poznań 1991;

8. A. Siemianowski, Antropologia filozoficzna, Gniezno 2005;

9. M. Szulakiewicz, Między samotnością a dialogiem. Epistemologiczne i dialogiczne podstawy filozofii człowieka, Rzeszów 1992;

10. C. Valverde, Antropologia filozoficzna, Poznań 1998;

11. B. Welte, Czas i tajemnica, cz. I, rozdz. III: Ku pojęciu osoby, s. 45-58.

II Uzupełniająca:

1. M. Buber, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przeł. J. Doktór, Warszawa 1992, s. 39-44;

2. M. Buber, Problem człowieka, Warszawa 1993;

3. B. Casper, Co to znaczy: myśleć dialogicznie?, [w:] Pytając o człowieka, red. W. Zuziak, Kraków 2001, s. 79-89;

4. J. Filek, Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Kraków 2003, s. 5-13;

5. Filozofia dialogu, oprac. B. Baran, Kraków 1991, s. 7-35;

6. J.A. Kłoczowski, Filozofia dialogu, Poznań 2005, s. 7-38;

7. J. Mader, Filozofia dialogu, [w:] Filozofia współczesna, red. J. Tischner, Kraków 1989, s. 372-394;

8. W. Szewczyk, Kim jest człowiek? Zarys antropologii filozoficznej, Tarnów 2001;

9. M. Szulakiewicz, Dialog i metafizyka. W poszukiwaniu nowej filozofii pierwszej, Toruń 2006, s. 72-91;

10. J. Tischner, Filozofia dramatu, Paris 1990, s. 11-23;

11. K. Wieczorek, Kreatywistyczny model człowieka w filozofii J. Ortegi y Gasseta, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 69-93;

12. P. Zdanowicz, Dialektyka "istoty" i "istnienia" człowieka we wczesnych pismach Karola Marksa, "Studia Filozoficzne", 1983, nr 4, s. 3-17.

T

Brak

Elementy wykładu, lektura analityczna tekstów filozoficznych, debata wokół wybranych zagadnień, przygotowanie omówień ustnych przez studentów i ich prezentacja podczas zajęć.

Typ sprawdzania ustny i pisemny.

Ustny - ewaluacja aktywności studenta podczas zajęć oraz odpowiadanie na pytania. Ocenianie na bieżąco jego zrozumienia omawianych problemów, zdolność do ich analizowania lub syntetyzowania. Zachęta do samodzielnego charakteryzowania postaw i wartościowania oraz argumentowania na rzecz tych wybranych.

Pisemny - przedstawienie do oceny pracy zaliczeniowej (eseju filozoficznego), który będzie oceniany ze względu na wiedzę zdobytą podczas zajęć, poprawność językową, trafne użycie terminologii filozoficznej oraz siłę argumentów na rzecz wybieranych postaw i wartości.

Rozmowa ze studentami, ocena pracy indywidualnej, sprawdziany nabytych umiejętności.

Część trzecia

1. Hegel i Napoleon Bonaparte : rewolucja poza nowożytność.

2. Hegel - metafizyka.

3. Hegel - teoria państwa.

4. Hegel - nowożytność i współczesność.

5. Filozofia różnicy.

6. Heidegger i filozofia różnicy.

7. Derrida i filozofia różnicy.

8. Nancy i filozofia różnicy.

9. Postmodernizm a filozofia różnicy.

1. G.W.F. Hegel - Fenomenologia ducha (wybrane fragmenty).

2. G.W.F. Hegel - Nauka logiki (wybrane fragmenty).

3. Małgorzata Kwietniewska - Postmodernizm a dekonstrukcja filozoficzna. Jaka różnica? (Postmodernism and philosophical deconstruction. What is the difference?)

„Hybris. Internetowy Magazyn Filozoficzny”; Vol. 58 No. 3 (2022): s. 1-37.

DOI: https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.01.

Adres URL : https://czasopisma.uni.lodz.pl/hybris/article/view/13625

T

brak

Elementy wykładu, lektura analityczna tekstów filozoficznych, debata wokół wybranych zagadnień, przygotowanie omówień ustnych przez studentów i ich prezentacja podczas zajęć.

Typ sprawdzania ustny i pisemny.

Ustny - ewaluacja aktywności studenta podczas zajęć oraz odpowiadanie na pytania. Ocenianie na bieżąco jego zrozumienia omawianych problemów, zdolność do ich analizowania lub syntetyzowania. Zachęta do samodzielnego charakteryzowania postaw i wartościowania oraz argumentowania na rzecz tych wybranych.

Pisemny - przedstawienie do oceny pracy zaliczeniowej (eseju filozoficznego), który będzie oceniany ze względu na wiedzę zdobytą podczas zajęć, poprawność językową, trafne użycie terminologii filozoficznej oraz siłę argumentów na rzecz wybieranych postaw i wartości.

Rozmowa ze studentami, ocena pracy indywidualnej, nabytych sprawdziany umiejętności.

Część pierwsza - prof. Paweł Pieniążek

1. Metafizyka woli i pesymistyczna antropologia Schopenhauera

2. Nietzsche: teoria nihilizmu

3. Simmel: filozofia życia i teoria kultury

4. Egzystencjalizm: Kierkegaard, Jaspers, Heidegger

5. Metafizyka bycia Heideggera

6. Hermeneutyka Gadamera

7. Idea dialektyki oświecenia (Horkheimer/Adorno)

Część druga - prof. Krzysztof Matuszewski

Część druga zajęć obejmuje głównie myślicieli francuskojęzycznych i ich wpływy w obszarze myśli najnowszej:

1. H. D. Thoreau

2. H. F. Amiel

3. S. Weil

4. E. Cioran

5. R. Girard

6. M. Onfray

Podobnie metafizyczno-mistyczne inklinacje będą wydobywane z dzieł

F. Pessoa, W. Reich, M. de Unamuno, L. Tołstoja.

Część trzecia

1. Hegel i Napoleon Bonaparte.

2. Hegel - metafizyka.

3. Hegel - teoria państwa.

4. Hegel - nowożytność i współczesność.

5. Filozofia różnicy.

6. Heidegger i filozofia różnicy.

7. Derrida i filozofia różnicy.

8. Nancy i filozofia różnicy.

9. Postmodernizm a filozofia różnicy.

Część pierwsza :

A. Schopenhauer, Świat jako wola i przedstawienie, t. 2, PWN, Warszawa 1995 /fragmenty/; W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i paralipomena/, t. 2. Antyk, Kety 2004 fragmenty/

S. Kierkegaard, Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć, PWN, Warszawa 1982 /fragmenty/; Dzienniki, TN KUL, Lublin 2000 /hasło: Wolność/

F. Nietzsche, Wiedza radosna /fragmenty/.

G. Simmel, O istocie kultury, O filozofii kultury: Pojęcie i Tragedia kultury: w: Filozofia kultury: wybór esejów, Kraków 2007.

K. Jaspers, Sytuacje graniczne, w: R. Rudziński, Jaspers, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978 /Wybór pism/.

M. Heidegger, Bycie i czas, PWN, Warszawa 1994 /fragmenty/; M. Heidegger, List o „humanizmie”, w: Znaki drogi, Aletheia, Warszawa 1995.

H.G. Gadamer, Koło jako struktura rozumienia, w: Wokół rozumienia, red. G. Sowiński, PAT, Kraków 1993.

M. Horkheimer/Adorno, Dialektyka oświecenia, Wyd. IFiS PAN, Warszawa /rozdz. Pojęcie oświecenia/.

Część druga

Wybrane fragmenty:

H.D. Thoreau, "Życie bez zasad";

H-F. Amiel, "Dziennik intymny"

L. Tołstoj, "Przemoc" w: "Droga życia"

E. Cioran, "Zeszyty";

W. Reich, "Naturalna demokracja pracy", w: Psychologia mas wobec faszyzmu.