Toksykologia

T

Wykład ilustrowany prezentacjami, ćwiczenia laboratoryjne i prowadzone zdalnie

Podstawą do zaliczenia przedmiotu jest w przypadku ćwiczeń zaangażowanie studenta na ćwiczeniach laboratoryjnych i wykazanie się umiejętnościami praktycznymi oraz wynik kolokwium końcowego natomiast w przypadku wykładu pozytywne zaliczenie ćwiczeń i wynik egzaminu pisemnego końcowego.

Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (40%) i ocena z egzaminu (60%).

Kryteria oceniania

0% - 59,9% - ocena niedostateczna (2)

60,0% - 69,9% - ocena dostateczna (3)

70,0% - 74,9% - ocena dostateczna plus (3,5)

75,0% - 84,9% - ocena dobra (4)

85,0% - 89,9% - ocena dobra plus (4,5)

90,0% - 100% - ocena bardzo dobra (5)

1. Pojęcie trucizny, dawki, krzywej dawka-efekt, charakterystyka odtrutek, metody alternatywne w toksykologii

2. Metabolizm ksenobiotyków w organizmach zwierzęcych i roślinnych,

3. Biomarkery wykorzystywane w toksykologii (aktywność AChE, stężenie met-Hb i HbCO),

4. Pojęcia dotyczące pestycydów (podział ze względu na właściwości biologiczne, okresy karencji i prewencji, klasy toksyczności).

5. Charakterystyka organicznych związków toksycznych: dioksyn, wielocyklicznych węglowodorów aromatycznych, polichlorowanych fenoli.

6. Występowanie i mechanizm działania wybranych metali ciężkich.

7. Podstawowe pojęcia z toksykologii żywności: interakcje żywności z lekami (oddziaływania synergistyczne i antagonistyczne)

8. Charakterystyka mutagennych i kancerogennych związków mogących tworzyć się przy przetwarzaniu żywności (nitrozoamin, akrylamidu, chloroformu),

9. Plastik, mikro i nanoplastik występowanie i toksyczność.

10. Zastosowanie technik chromatograficznych, spektrofotometrycznych i techniki cytometrii przepływowej w toksykologii.

11. Zasady oznaczania stężeń azotynów i żelaza w wodzie

12. Analiza zawartości polifenoli w tkance roślinnej

13. Enzymy jako biomarkery - aktywność dehydrogenazy mleczanowej i aminotranseferaz. Aktywność dehydrogenazy alkoholowej jako wskaźnika zatrucia alkoholem

14. Pomiar aktywności acetylocholinoesterazy jako markera zatruć związkami fosforoorganicznymi.

15. Wykorzystanie cytometrii przepływowej w toksykologii

16. Analiza różnych form hemoglobiny jako markera zatruć tlenkiem węgla (hemoglobina tlenkowęglowa) i cyjankami (methemoglobina).

1. Manahan S.E. Toxicological Chemistry and Biochemistry. 3. edycja, przekład w języku polskim Koroniak i Boczoń pt. Toksykologia środowiskowa, PWN, Warszawa 2006.

2. Siemiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN, Warszawa 2001.

3. Gawęcki J. Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. PWN, Warszawa 2008.

4. Sikorski Z. E. Chemia żywności – odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne. Warszawa 2007.

Publikacje online:

1. Bukowska B., Pieniążek D., Hutnik K., Duda W., [2007]. Acetylo- i butyrylocholinoesteraza – budowa, funkcje i ich inhibitory. Current Topics in Biophysics 30, 11–23.

2. Słowińska M., Koter-Michalak M., Bukowska B., [2011]. Wpływ dioksyn na organizm człowieka – badania epidemiologiczne. Medycyna Pracy 62, 643–652

3. Kwiatkowska M., Jarosiewicz P., Bukowska B. [2013]. Glifosat i jego preparaty – toksyczność, narażenie zawodowe i środowiskowe. Medycyna Pracy 64(5), 717–729

4. Pingot D., Pyrzanowski K., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Toksyczność akrylamidu i jego metabolitu glicydamidu. Medycyna Pracy 64(2):259–271

5. Pyrzanowski K., Pringot D., Michałowicz J., Bukowska B., [2013]. Charakterystyka metod biologicznych, chemicznych i fizycznych ograniczających obecność akrylamidu w żywności. Bromatologia i chemia toksykologiaczna XLVI, 2013, 2, str. 216 – 224

6. Bukowska, B., Addukty hemoglobiny jako biomarkery narażenia człowieka na wybrane ksenobiotyki. Postepy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 668-680.

7. Kinga Kik, Bożena Bukowska, Paulina Sicińska 2020. Polystyrene nanoparticles: Sources, occurrence in the environment, distribution in tissues, accumulation and toxicity to various organisms. Environmental Pollution 262 (2020) 114297. doi.org/10.1016/j.envpol.2020.114297

8. Jarosiewicz, M., Bukowska B., [2017]. Tetrabromobisfenol A – toksyczność, narażenie środowiskowe i zawodowe Med Pr 2017;68(1):121–134

T

Wykład ilustrowany prezentacjami, ćwiczenia laboratoryjne

Podstawą do zaliczenia przedmiotu jest w przypadku ćwiczeń zaangażowanie studenta na ćwiczeniach laboratoryjnych i wykazanie się umiejętnościami praktycznymi oraz wynik kolokwium końcowego natomiast w przypadku wykładu pozytywne zaliczenie ćwiczeń i wynik egzaminu pisemnego końcowego.

Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (40%) i ocena z egzaminu (60%).

Kryteria oceniania

0% - 59,9% - ocena niedostateczna (2)

60,0% - 69,9% - ocena dostateczna (3)

70,0% - 74,9% - ocena dostateczna plus (3,5)

75,0% - 84,9% - ocena dobra (4)

85,0% - 89,9% - ocena dobra plus (4,5)

90,0% - 100% - ocena bardzo dobra (5)

1. Pojęcie trucizny, dawki, krzywej dawka-efekt, charakterystyka odtrutek, metody alternatywne w toksykologii

2. Metabolizm ksenobiotyków w organizmach zwierzęcych i roślinnych,

3. Biomarkery wykorzystywane w toksykologii (aktywność AChE, stężenie met-Hb i HbCO),

4. Pojęcia dotyczące pestycydów (podział ze względu na właściwości biologiczne, okresy karencji i prewencji, klasy toksyczności).

5. Charakterystyka organicznych związków toksycznych: dioksyn, wielocyklicznych węglowodorów aromatycznych, polichlorowanych fenoli.

6. Występowanie i mechanizm działania wybranych metali ciężkich.

7. Podstawowe pojęcia z toksykologii żywności: interakcje żywności z lekami (oddziaływania synergistyczne i antagonistyczne)

8. Charakterystyka mutagennych i kancerogennych związków mogących tworzyć się przy przetwarzaniu żywności (nitrozoamin, akrylamidu, chloroformu),

9. Zastosowanie technik chromatograficznych, spektrofotometrycznych i techniki cytometrii przepływowej w toksykologii.

10. Zasady oznaczania stężeń azotynów i żelaza w wodzie

11. Analiza zawartości polifenoli w tkance roślinnej

12. Enzymy jako biomarkery - aktywność dehydrogenazy mleczanowej i aminotranseferaz. Aktywność dehydrogenazy alkoholowej jako wskaźnika zatrucia alkoholem

13. Pomiar aktywności acetylocholinoesterazy jako markera zatruć związkami fosforoorganicznymi.

14. Wykorzystanie cytometrii przepływowej w toksykologii

14. Analiza różnych form hemoglobiny jako markera zatruć tlenkiem węgla (hemoglobina tlenkowęglowa) i cyjankami (methemoglobina).

1. Manahan S.E. Toxicological Chemistry and Biochemistry. 3. edycja, przekład w języku polskim Koroniak i Boczoń pt. Toksykologia środowiskowa, PWN, Warszawa 2006.

2. Siemiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. PWN, Warszawa 2001.

3. Hanke J., Piotrowski J. K. Biochemiczne podstawy toksykologii. PZWL, Warszawa, 1980

4. Kabata-Pendias A., Pendias H. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa 1993

5. Simiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

6. Piotrowski. J.K. Podstawy toksykologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009 wydanie 2.

7. Różański L. Przemiany pestycydów w organizmach żywych i środowisku. wyd. Agra-Enviro Lab., Poznań 1998