Państwowy Monitoring Środowiska w mieście

T

Wykład z prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: analiza i praktyczne zastosowanie ramowych dyrektyw, ustaw i rozporządzeń regulujących pracę Państwowego Monitoringu Środowiska (zajęcia zespołowe i w małych grupach), analiza i stosowanie w praktyce metod oceny stanu jakości środowiska, dyskusja na temat wykonanych opracowań. Ćwiczenia terenowe.

Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach, aktywność na zajęciach, sprawozdania, testy, kolokwia.

Możliwe są 2 nieobecności (usprawiedliwione) na wykładzie i 1 nieobecność (usprawiedliwiona) na ćwiczeniach. W przypadku nieobecności na ćwiczeniach konieczne jest uzupełnienie karty pracy lub zaliczenie innych realizowanych zadań w terminie do 2 tygodni od nieobecności na zajęciach.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest uzyskanie oceny pozytywnej (min. 60% pkt.) z każdego z kolokwiów cząstkowych. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie oceny pozytywnej ze wszystkich prac etapowych i aktywności na ćwiczeniach. Ocena końcowa: 50% wykład + 50% ćwiczenia.

Efekty uczenia się dotyczące wiedzy i umiejętności są weryfikowane podczas zaliczenia pisemnego, kolokwiów pisemnych i sprawdzianów praktycznych. Efekty uczenia się dotyczące kompetencji społecznych są sprawdzane podczas ćwiczeń, w trakcie pracy indywidualnej i grupowej.

Cele, zasady i podstawy prawne monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, podziemnych, osadów, gleb i powietrza. Rolnictwo konwencjonalne jako potencjalne źródło zanieczyszczeń środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby (m in. ocena jakości powietrza w oparciu o dane pomiarowe, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych, biologiczna ocena jakości wód, ocena stopnia degradacji gleb). Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów i gleby. Działania naprawcze podejmowane w monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych i gleb. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Monitoring hałasu i promieniowania jonizującego (min. ocena dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie map akustycznych dla wybranych miast), Zanieczyszczenia i monitoring Bałtyku (system monitoringu COMBINE w ramach programu HELCOM). Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy.

1. Chmielewski, W., Głogowska, M., Wrana, K., 2012. Organizacja monitoringu zrównoważonego rozwoju gmin z obszarami natura 2000. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 51: 119-136.

2. Chylarecki, P., Sikora, A., Cenian, Z., (red), 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.

3. Dyrektywy Unijne.

4. Kostrzewski, A., (red): Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993.

5. Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

6. Pullin, A.S., 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Pyłka-Gutkowska, E., 1997. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświata. Warszawa.

8. Raporty o stanie środowiska. Zasoby internetowe.

9. Wójcik, D., 1996. Ochrona środowiska – system monitoringu i informacji, (w:) Gospodarka – Środowisko przyrodnicze – informacje. Europejskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Biblioteka “Ekonomia i Środowisko” Nr 19, Wrocław.

T

Wykład z prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: analiza i praktyczne zastosowanie ramowych dyrektyw, ustaw i rozporządzeń regulujących pracę Państwowego Monitoringu Środowiska (zajęcia zespołowe i w małych grupach), analiza i stosowanie w praktyce metod oceny stanu jakości środowiska, dyskusja na temat wykonanych opracowań. Ćwiczenia terenowe.

Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach, aktywność na zajęciach, sprawozdania, testy, kolokwia.

Możliwe są 2 nieobecności (usprawiedliwione) na wykładzie i 1 nieobecność (usprawiedliwiona) na ćwiczeniach. W przypadku nieobecności na ćwiczeniach konieczne jest uzupełnienie karty pracy lub zaliczenie innych realizowanych zadań w terminie do 2 tygodni od nieobecności na zajęciach.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest uzyskanie oceny pozytywnej (min. 60% pkt.) z każdego z kolokwiów cząstkowych. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie oceny pozytywnej ze wszystkich prac etapowych i aktywności na ćwiczeniach. Ocena końcowa: 50% wykład + 50% ćwiczenia.

Efekty uczenia się dotyczące wiedzy i umiejętności są weryfikowane podczas zaliczenia pisemnego, kolokwiów pisemnych i sprawdzianów praktycznych. Efekty uczenia się dotyczące kompetencji społecznych są sprawdzane podczas ćwiczeń, w trakcie pracy indywidualnej i grupowej.

Cele, zasady i podstawy prawne monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, podziemnych, osadów, gleb i powietrza. Rolnictwo konwencjonalne jako potencjalne źródło zanieczyszczeń środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby (m in. ocena jakości powietrza w oparciu o dane pomiarowe, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych, biologiczna ocena jakości wód, ocena stopnia degradacji gleb). Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów i gleby. Działania naprawcze podejmowane w monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych i gleb. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Monitoring hałasu i promieniowania jonizującego (min. ocena dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie map akustycznych dla wybranych miast), Zanieczyszczenia i monitoring Bałtyku (system monitoringu COMBINE w ramach programu HELCOM). Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy.

1. Chmielewski, W., Głogowska, M., Wrana, K., 2012. Organizacja monitoringu zrównoważonego rozwoju gmin z obszarami natura 2000. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 51: 119-136.

2. Chylarecki, P., Sikora, A., Cenian, Z., (red), 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.

3. Dyrektywy Unijne.

4. Kostrzewski, A., (red): Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993.

5. Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

6. Pullin, A.S., 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Pyłka-Gutkowska, E., 1997. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświata. Warszawa.

8. Raporty o stanie środowiska. Zasoby internetowe.

9. Wójcik, D., 1996. Ochrona środowiska – system monitoringu i informacji, (w:) Gospodarka – Środowisko przyrodnicze – informacje. Europejskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Biblioteka “Ekonomia i Środowisko” Nr 19, Wrocław.

T

Wykład z prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: analiza i praktyczne zastosowanie ramowych dyrektyw, ustaw i rozporządzeń regulujących pracę Państwowego Monitoringu Środowiska (zajęcia zespołowe i w małych grupach), analiza i stosowanie w praktyce metod oceny stanu jakości środowiska, dyskusja na temat wykonanych opracowań. Ćwiczenia terenowe.

Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach, aktywność na zajęciach, sprawozdania, testy, kolokwia.

Efekty uczenia się dotyczące wiedzy i umiejętności są weryfikowane podczas egzaminu pisemnego, kolokwiów pisemnych i sprawdzianów praktycznych. Efekty uczenia się dotyczące kompetencji społecznych są sprawdzane podczas ćwiczeń, w trakcie pracy indywidualnej i grupowej.

Cele, zasady i podstawy prawne monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, podziemnych, osadów, gleb i powietrza. Rolnictwo konwencjonalne jako potencjalne źródło zanieczyszczeń środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby (m in. ocena jakości powietrza w oparciu o dane pomiarowe, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych, biologiczna ocena jakości wód, ocena stopnia degradacji gleb). Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów i gleby. Działania naprawcze podejmowane w monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych i gleb. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Monitoring hałasu i promieniowania jonizującego (min. ocena dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie map akustycznych dla wybranych miast), Zanieczyszczenia i monitoring Bałtyku (system monitoringu COMBINE w ramach programu HELCOM). Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy.

1. Chmielewski, W., Głogowska, M., Wrana, K., 2012. Organizacja monitoringu zrównoważonego rozwoju gmin z obszarami natura 2000. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 51: 119-136.

2. Chylarecki, P., Sikora, A., Cenian, Z., (red), 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.

3. Dyrektywy Unijne.

4. Kostrzewski, A., (red): Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993.

5. Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

6. Pullin, A.S., 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Pyłka-Gutkowska, E., 1997. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświata. Warszawa.

8. Raporty o stanie środowiska. Zasoby internetowe.

9. Wójcik, D., 1996. Ochrona środowiska – system monitoringu i informacji, (w:) Gospodarka – Środowisko przyrodnicze – informacje. Europejskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Biblioteka “Ekonomia i Środowisko” Nr 19, Wrocław.

T

T

Wykład z prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: analiza i praktyczne zastosowanie ramowych dyrektyw, ustaw i rozporządzeń regulujących pracę Państwowego Monitoringu Środowiska (zajęcia zespołowe i w małych grupach), analiza i stosowanie w praktyce metod oceny stanu jakości środowiska, dyskusja na temat wykonanych opracowań. Ćwiczenia terenowe.

Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach, aktywność na zajęciach, sprawozdania, testy, kolokwia.

Efekty uczenia się dotyczące wiedzy i umiejętności są weryfikowane podczas egzaminu pisemnego, kolokwiów pisemnych i sprawdzianów praktycznych. Efekty uczenia się dotyczące kompetencji społecznych są sprawdzane podczas ćwiczeń, w trakcie pracy indywidualnej i grupowej.

Cele, zasady i podstawy prawne monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, podziemnych, osadów, gleb i powietrza. Rolnictwo konwencjonalne jako potencjalne źródło zanieczyszczeń środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby (m in. ocena jakości powietrza w oparciu o dane pomiarowe, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych, biologiczna ocena jakości wód, ocena stopnia degradacji gleb). Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów i gleby. Działania naprawcze podejmowane w monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych i gleb. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Monitoring hałasu i promieniowania jonizującego (min. ocena dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie map akustycznych dla wybranych miast), Zanieczyszczenia i monitoring Bałtyku (system monitoringu COMBINE w ramach programu HELCOM). Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy.

1. Chmielewski, W., Głogowska, M., Wrana, K., 2012. Organizacja monitoringu zrównoważonego rozwoju gmin z obszarami natura 2000. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 51: 119-136.

2. Chylarecki, P., Sikora, A., Cenian, Z., (red), 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.

3. Dyrektywy Unijne.

4. Kostrzewski, A., (red): Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993.

5. Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

6. Pullin, A.S., 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Pyłka-Gutkowska, E., 1997. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświata. Warszawa.

8. Raporty o stanie środowiska. Zasoby internetowe.

9. Wójcik, D., 1996. Ochrona środowiska – system monitoringu i informacji, (w:) Gospodarka – Środowisko przyrodnicze – informacje. Europejskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Biblioteka “Ekonomia i Środowisko” Nr 19, Wrocław.

T

Wykład z prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: analiza i praktyczne zastosowanie ramowych dyrektyw, ustaw i rozporządzeń regulujących pracę Państwowego Monitoringu Środowiska (zajęcia zespołowe i w małych grupach), analiza i stosowanie w praktyce metod oceny stanu jakości środowiska, dyskusja na temat wykonanych opracowań. Ćwiczenia terenowe.

Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach, aktywność na zajęciach. Efekty kształcenia dotyczące wiedzy i umiejętności są weryfikowane podczas egzaminu pisemnego, kolokwiów pisemnych i sprawdzianów praktycznych. Efekty kształcenia dotyczące kompetencji społecznych są sprawdzane podczas ćwiczeń, w trakcie pracy indywidualnej i grupowej.

Cele, zasady i podstawy prawne monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, podziemnych, osadów, gleb i powietrza. Rolnictwo konwencjonalne jako potencjalne źródło zanieczyszczeń środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby (m in. ocena jakości powietrza w oparciu o dane pomiarowe, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych, biologiczna ocena jakości wód, ocena stopnia degradacji gleb). Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów i gleby. Działania naprawcze podejmowane w monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych i gleb. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Monitoring hałasu i promieniowania jonizującego (min. ocena dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie map akustycznych dla wybranych miast), Zanieczyszczenia i monitoring Bałtyku (system monitoringu COMBINE w ramach programu HELCOM). Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy. Monitoring przyrody: kompleksowe badania dynamiki rozwoju biogeosystemu; badania stanu drzewostanu; różnorodności fauny lądowej i wodnej; założenia Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej.

1. Chmielewski, W., Głogowska, M., Wrana, K., 2012. Organizacja monitoringu zrównoważonego rozwoju gmin z obszarami natura 2000. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 51: 119-136.

2. Chylarecki, P., Sikora, A., Cenian, Z., (red), 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.

3. Dyrektywy Unijne.

4. Kostrzewski, A., (red): Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993.

5. Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

6. Pullin, A.S., 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Pyłka-Gutkowska, E., 1997. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświata. Warszawa.

8. Raporty o stanie środowiska. Zasoby internetowe.

9. Wójcik, D., 1996. Ochrona środowiska – system monitoringu i informacji, (w:) Gospodarka – Środowisko przyrodnicze – informacje. Europejskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Biblioteka “Ekonomia i Środowisko” Nr 19, Wrocław.

T

Wykład z prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: analiza i praktyczne zastosowanie ramowych dyrektyw, ustaw i rozporządzeń regulujących pracę Państwowego Monitoringu Środowiska (zajęcia zespołowe i w małych grupach), analiza i stosowanie w praktyce metod oceny stanu jakości środowiska, dyskusja na temat wykonanych opracowań. Ćwiczenia terenowe.

Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach, aktywność na zajęciach. Efekty kształcenia dotyczące wiedzy i umiejętności są weryfikowane podczas egzaminu pisemnego, kolokwiów pisemnych i sprawdzianów praktycznych. Efekty kształcenia dotyczące kompetencji społecznych są sprawdzane podczas ćwiczeń, w trakcie pracy indywidualnej i grupowej.

Cele, zasady i podstawy prawne monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, podziemnych, osadów, gleb i powietrza. Rolnictwo konwencjonalne jako potencjalne źródło zanieczyszczeń środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby (m in. ocena jakości powietrza w oparciu o dane pomiarowe, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych, biologiczna ocena jakości wód, ocena stopnia degradacji gleb). Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów i gleby. Działania naprawcze podejmowane w monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych i gleb. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Monitoring hałasu i promieniowania jonizującego (min. ocena dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie map akustycznych dla wybranych miast), Zanieczyszczenia i monitoring Bałtyku (system monitoringu COMBINE w ramach programu HELCOM). Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy. Monitoring przyrody: kompleksowe badania dynamiki rozwoju biogeosystemu; badania stanu drzewostanu; różnorodności fauny lądowej i wodnej; założenia Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej.

1. Chmielewski, W., Głogowska, M., Wrana, K., 2012. Organizacja monitoringu zrównoważonego rozwoju gmin z obszarami natura 2000. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 51: 119-136.

2. Chylarecki, P., Sikora, A., Cenian, Z., (red), 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.

3. Dyrektywy Unijne.

4. Kostrzewski, A., (red): Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993.

5. Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

6. Pullin, A.S., 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Pyłka-Gutkowska, E., 1997. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświata. Warszawa.

8. Raporty o stanie środowiska. Zasoby internetowe.

9. Wójcik, D., 1996. Ochrona środowiska – system monitoringu i informacji, (w:) Gospodarka – Środowisko przyrodnicze – informacje. Europejskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Biblioteka “Ekonomia i Środowisko” Nr 19, Wrocław.

T

Wykład z prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: analiza i praktyczne zastosowanie ramowych dyrektyw, ustaw i rozporządzeń regulujących pracę Państwowego Monitoringu Środowiska (zajęcia zespołowe i w małych grupach), analiza i stosowanie w praktyce metod oceny stanu jakości środowiska, dyskusja na temat wykonanych opracowań. Ćwiczenia terenowe.

Obowiązkowa obecność na ćwiczeniach, aktywność na zajęciach. Efekty kształcenia dotyczące wiedzy i umiejętności są weryfikowane podczas egzaminu pisemnego, kolokwiów pisemnych i sprawdzianów praktycznych. Efekty kształcenia dotyczące kompetencji społecznych są sprawdzane podczas ćwiczeń, w trakcie pracy indywidualnej i grupowej.

Cele, zasady i podstawy prawne monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych, podziemnych, osadów, gleb i powietrza. Rolnictwo konwencjonalne jako potencjalne źródło zanieczyszczeń środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby (m in. ocena jakości powietrza w oparciu o dane pomiarowe, klasyfikacja jakości wód powierzchniowych, biologiczna ocena jakości wód, ocena stopnia degradacji gleb). Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów i gleby. Działania naprawcze podejmowane w monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych i gleb. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Monitoring hałasu i promieniowania jonizującego (min. ocena dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie map akustycznych dla wybranych miast), Zanieczyszczenia i monitoring Bałtyku (system monitoringu COMBINE w ramach programu HELCOM). Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy. Monitoring przyrody: kompleksowe badania dynamiki rozwoju biogeosystemu; badania stanu drzewostanu; różnorodności fauny lądowej i wodnej; założenia Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej.

1. Chmielewski, W., Głogowska, M., Wrana, K., 2012. Organizacja monitoringu zrównoważonego rozwoju gmin z obszarami natura 2000. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 51: 119-136.

2. Chylarecki, P., Sikora, A., Cenian, Z., (red), 2009. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa.

3. Dyrektywy Unijne.

4. Kostrzewski, A., (red): Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993.

5. Program Państwowego Monitoringu Środowiska.

6. Pullin, A.S., 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.

7. Pyłka-Gutkowska, E., 1997. Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświata. Warszawa.

8. Raporty o stanie środowiska. Zasoby internetowe.

9. Wójcik, D., 1996. Ochrona środowiska – system monitoringu i informacji, (w:) Gospodarka – Środowisko przyrodnicze – informacje. Europejskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych. Biblioteka “Ekonomia i Środowisko” Nr 19, Wrocław.