Socjologia dzieciństwa i młodzieży

T

Wykład

Przygotowanie opracowania wybranego problemu w postaci prezentacji

Dyskusja akademicka

Na ocenę końcową przedmiotu składa się udział w dyskusji (06PC-1A_U02), (06PC-1A_U03), (06PC1_U09) i prezentacja wybranego zagadnienia (power point) (06PC-1A_W02), (06PC-1A_W05), (06PC1_W08), (06PC-1A_W14), (06PC-1A_U05), (06PC-1A_K04).

1. Dzieciństwo i młodość w perspektywie historycznej. Młodzież i dzieci w społeczeństwie tradycyjnym i przemysłowym.

2. Sytuacja dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. Komercyjne przemiany współczesnego dzieciństwa i młodości.

3. Polityka państwa wobec dzieci i młodzieży. Instytucje pomocy i wsparcia

4. Prawa, podmiotowość i uczestnictwo społeczne dzieci i młodzieży

5. Główne szkoły i podejścia teoretyczne

6. Współczesne teorie socjologiczne młodzieży

7. Pokolenie - kategoria opisu i wyjaśnienia zjawisk świata młodzieży

8. Trendy demograficzne

9. Kultura młodzieżowa i kontestacja

10. Edukacja dzieci i młodzieży

11. Młodzież na rynku pracy

12. Internet i media społecznościowe

13. Polityka, wartości i partycypacja polityczna

14. Kondycja psychofizyczna i zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży

15. Jak badać młodzież?

Podstawowa:

1. H.M. Griese, Socjologiczne teorie młodzieży, Impuls, Kraków 1996

2. A. Kowalowa, W. Łukow, Socjologia młodzieży, Wyd. OR TWP, Szczecin 2003

3. Alan France, "Understanding Youth in the Global Economic Crisis", Policy Press 2016

4. Dan Woodman and Johanna Wyn, "Youth and Generation", Sage Publications 2015

6. James Cote, "Youth Studies", Palgrave Macmillan 2014

7. Andy Furlong (ed.), "Handbook of Youth and Young Adulthood", Routledge 2009

8. J. Roche, S. Tucker, R. Thompson, R. Flynn (ed.), Youth in Society, Sage Publications 2006

9. Młodzi 2011

10. Młodzi 2018

11. Opinie i diagnozy nr 2, Młodzież 2003, CBOS, Warszawa 2004.

12. Opinie i diagnozy nr 13, Młodzież 2008, CBOS, Warszawa 2009.

13. Opinie i diagnozy nr 19, Młodzież 2010, CBOS, Warszawa 2011.

14. Opinie i diagnozy nr 28, Młodzież 2013, CBOS, Warszawa 2014

15. Opinie i diagnozy nr 38, Młodzież 2016, CBOS, Warszawa 2017

16. Opinie i diagnozy nr 43, Młodzież 2018, CBOS, Warszawa 2019

17. M. Maciąg, K. Maciąg (red.), Dzieci i młodzież w XXI w. - ujęcie społeczne, Wyd. Tygiel, Lublin 2017

18. E. Key, Stulecie dziecka, Fundacja Nowoczesna Polska, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich

19. B. Muchacka, K. Kraszewski (red.), Dziecko w świecie współczesnym, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2008

20. K. Segiet (red.), Dziecko i dzieciństwo. W kręgu pytań

i poszukiwań teoretyczno-badawczych, Książka i Wiedza, Warszawa 2007

21. T. Szlendak, Komercjalizacja dzieciństwa. Kilka uwag krytycznych o niewygodach wychowywania dzieci w kulturze konsumpcji, "Kultura i Edukacja" 2/2005

Uzupełniająca:

1. W. Wrzesień, Krótka historia subkultur młodzieżowych, PWN, Warszawa 2013.

2. T. Biernat, Społeczno-kulturowe uwarunkowania światopoglądu młodzieży w okresie transformacji, Wyd. Uniwersytetu M. Kopernika, Toruń 2006.

3. H. Świda-Ziemba, Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych, ISNS UW, Warszawa 1995.

4. H. Świda-Ziemba, Młodzi w nowym świecie, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2005.

5. D. Walczak-Duraj, (red.), Wartości i postawy młodzieży polskiej, t. I i II, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009.

Ponadto materiały filmowe oraz publikacje prasowe.

T

Wykład

Przygotowanie opracowania wybranego problemu w postaci prezentacji

Dyskusja akademicka

Na ocenę końcową przedmiotu składa się udział w dyskusji (06PC-1A_U02), (06PC-1A_U03), (06PC1_U09) i prezentacja wybranego zagadnienia (power point) (06PC-1A_W02), (06PC-1A_W05), (06PC1_W08), (06PC-1A_W14), (06PC-1A_U05), (06PC-1A_K04).

1. Dzieciństwo i młodość w perspektywie historyczno-społecznej – od starożytności do (po)nowoczesności

2. Sytuacja dzieci i młodzieży we współczesnym świecie. Komercyjne przemiany współczesnego dzieciństwa i młodości. Prawa, podmiotowość i uczestnictwo społeczne

3. Polityka państwa wobec dzieci i młodzieży. Instytucje pomocy i wsparcia

4. Kultura młodzieżowa i subkultury

5. Edukacja

6. Rynek pracy młodych i dla młodych

7. Polityka i partycypacja polityczna

8. Jakość życia młodych (związki, zamieszkiwanie, rodzina)

9. Konsumpcja i czas wolny

10. Zdrowie i zachowania ryzykowne

11. Internet i media społecznościowe

12. Ekologia

13. Przestępczość i zachowania kryminalne

14. Bieda i wykluczenie

Podstawowa:

1. H.M. Griese, Socjologiczne teorie młodzieży, Impuls, Kraków 1996

2. A. Kowalowa, W. Łukow, Socjologia młodzieży, Wyd. OR TWP, Szczecin 2003

3. Alan France, "Understanding Youth in the Global Economic Crisis", Policy Press 2016

4. Dan Woodman and Johanna Wyn, "Youth and Generation", Sage Publications 2015

6. James Cote, "Youth Studies", Palgrave Macmillan 2014

7. Andy Furlong (ed.), "Handbook of Youth and Young Adulthood", Routledge 2009

8. J. Roche, S. Tucker, R. Thompson, R. Flynn (ed.), Youth in Society, Sage Publications 2006

9. Młodzi 2011

10. Młodzi 2018

11. Opinie i diagnozy nr 2, Młodzież 2003, CBOS, Warszawa 2004.

12. Opinie i diagnozy nr 13, Młodzież 2008, CBOS, Warszawa 2009.

13. Opinie i diagnozy nr 19, Młodzież 2010, CBOS, Warszawa 2011.

14. Opinie i diagnozy nr 28, Młodzież 2013, CBOS, Warszawa 2014

15. Opinie i diagnozy nr 38, Młodzież 2016, CBOS, Warszawa 2017

16. Opinie i diagnozy nr 43, Młodzież 2018, CBOS, Warszawa 2019

17. M. Maciąg, K. Maciąg (red.), Dzieci i młodzież w XXI w. - ujęcie społeczne, Wyd. Tygiel, Lublin 2017

18. E. Key, Stulecie dziecka, Fundacja Nowoczesna Polska, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich

19. B. Muchacka, K. Kraszewski (red.), Dziecko w świecie współczesnym, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2008

20. K. Segiet (red.), Dziecko i dzieciństwo. W kręgu pytań

i poszukiwań teoretyczno-badawczych, Książka i Wiedza, Warszawa 2007

21. T. Szlendak, Komercjalizacja dzieciństwa. Kilka uwag krytycznych o niewygodach wychowywania dzieci w kulturze konsumpcji, "Kultura i Edukacja" 2/2005

Uzupełniająca:

1. W. Wrzesień, Krótka historia subkultur młodzieżowych, PWN, Warszawa 2013.

2. T. Biernat, Społeczno-kulturowe uwarunkowania światopoglądu młodzieży w okresie transformacji, Wyd. Uniwersytetu M. Kopernika, Toruń 2006.

3. H. Świda-Ziemba, Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych, ISNS UW, Warszawa 1995.

4. H. Świda-Ziemba, Młodzi w nowym świecie, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2005.

5. D. Walczak-Duraj, (red.), Wartości i postawy młodzieży polskiej, t. I i II, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009.

Ponadto materiały filmowe oraz publikacje prasowe.

T

Podstawowa wiedza na temat socjokulturowych aspektów dzieciństwa i młodości, podmiotowości dziecka oraz jego partycypacji społecznej. Znajomość mechanizmów wykluczenia i marginalizacji dzieci i młodzieży. Znajomość założeń polityki społecznej państwa wobec dzieci i młodzieży oraz realizacji praw dziecka. Znajomość podstawowych problemów i wyzwań dotyczących dzieci i młodzieży we współczesnym świecie.

Wykład informacyjny, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, lektura i analiza tekstów programowych, dyskusja, dyskusja, analiza tekstów źródłowych (w tym materiałów filmowych) referaty (prezentacje)

Warunkiem uzyskania pozytywnej oceny końcowej z zajęć jest:

1) udział w zajęciach (możliwe 2 nieobecności)

2) udowodniona w dyskusji znajomość proponowanej w programie zajęć literatury

3) przygotowanie indywidualnie lub w grupie prezentacji na wybrany z programu zajęć temat

(06PC-1A_W08), (06PC-1A_U02), (06PC-1A_K04)

1. Wprowadzenie – program i zasady organizacji zajęć; autoprezentacja studentów

2. Dzieciństwo jako kategoria społeczna i kulturowa (m.in.: dzieciństwo i młodzież w różnych koncepcjach teoretycznych)

3. Obrazy dzieciństwa w ujęciu historycznym (min. relacje rodzic-dziecko na przestrzeni wieków)

4. Globalne wyzwania współczesnego dzieciństwa (m.in.: dziecko jako aktor na rynku konsumpcyjnym, dzieci i młodzież a nowe media)

5. Dzieciństwo w rodzinie zagrożonej i dysfunkcyjnej cz. 1 (m.in.: bieda oraz wykluczenie dzieci i młodzieży; dziecko w rodzinie z uzależnieniami)

6. Dzieciństwo w rodzinie zagrożonej i dysfunkcyjnej cz. 2 (m.in.: przemoc wobec dzieci i młodzieży)

7. Dzieci i młodzież a placówki oświatowo-wychowawcze (m.in.: konflikty rówieśnicze, bullying)

8. Dzieciństwo z chorobą i niepełnosprawnością (m.in.: niepełnosprawność jako zagrożenie biedą i wykluczeniem społecznym)

9. Nastoletnie rodzicielstwo (m.in.: ścieżki życiowe, zawodowe i rodzinne nastoletnich rodziców)

10. Dziecko w sytuacji migracji (m.in.: relacje rodzic-dziecko w sytuacji migracji, eurosieroctwo)

11. Dziecko-uchodźca

12. Pomoc i wsparcie instytucjonalne dla dzieci i młodzieży (m.in.: charakterystyka instytucji pomocy i wsparcia dla dziecka oraz rodziny w realizacji ich praw)

13. Praca socjalna wobec dzieciństwa (m.in.: pracownicy socjalni jako gwaranci zabezpieczenia praw dziecka)

14. Prawa dzieci i uczestnictwo społeczne (m.in.: międzynarodowe organizacje na rzecz ochrony praw dzieci; prawa dziecka widziane oczami dzieci)

15. Zaliczenia

1. Jenks Ch. (2008), Socjologiczne konstrukty dzieciństwa, [w:] Kehily M. J., Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, Kraków: Wydawnictwo WAM, s. 111-134

2. Ornacka K. (2013), Od socjologii do pracy socjalnej. Społeczny fenomen dzieciństwa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 19-62

3. Łaciak B. (2011), Komercyjne wymiary współczesnego dzieciństwa, [w:] Łaciak B. (red.), Nowe społeczne wymiary dzieciństwa, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 77-112

4. Grotowska-Leder J. (2012), Bieda wśród dzieci w gminach województwa łódzkiego o różnym poziomie warunków życia (w roku 2009), [w:] Warzywoda-Kruszyńska W. (red.), Bieda dzieci, zaniedbanie, wykluczenie społeczne, Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 25-44

5. Pyżalski J. (2012), Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, s. 105-156

6. Golczyńska-Grondas A. (2015), Usamodzielnienie wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych – podstawowe problemy, implikacje dla praktyki, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i dyskusje”, nr 30(3), s. 77-95.

7. Mikołajczyk-Lerman G. (2012), Sytuacja dzieci niepełnosprawnych w świetle praw dziecka, [w:] Warzywoda-Kruszyńska W. (red.), Bieda dzieci, zaniedbanie, wykluczenie społeczne, Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 117-132

8. Bunio-Mroczek P. (2014), Wczesne rodzicielstwo – zagrożenie czy szansa? Nastoletni rodzice z łódzkich enklaw biedy, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 229-262.

9. Ślusarczyk M. (2014), Migracje rodziców, migracje dzieci - wyzwania dla instytucji opiekuńczych, pomocowych oraz edukacyjnych, „Zeszyty pracy socjalnej”, 19, s. 75–89.

10. Pawlak M. (2013), Organizacyjna reakcja na nowe zjawisko. Szkoły i instytucje pomocowe wobec uchodźców w Polsce po 2004 r., Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 266-311

11. Kolankiewicz, M. (2005). Szanse i zagrożenia instytucjonalnej opieki nad dziećmi, [w:] Racław-Markowska M., (red.) (2005), Pomoc dzieciom i rodzinie w środowisku lokalnym. Debata o nowym systemie, Warszawa, Instytut Spraw Publicznych

12. Ornacka K. (2013), Od socjologii do pracy socjalnej. Społeczny fenomen dzieciństwa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 113-143, 213-229

13. Jenks Ch. (2008), Prawa dzieci: polityka międzynarodowa a codzienna praktyka, [w:] Kehily M. J., Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, Kraków: Wydawnictwo WAM, s. 199-218